Ni GENALYN KABILING
Pinirmaanen ni Presidente Duterte ti linteg mamagbalin a simple kadagiti proseso ken rekisito iti pannakatitulo ti daga.
Daytoy ti Republic Act No. 11573, wenno An Act Improving the Confirmation Process for Imperfect Land Titles, a nangamendar iti Commonwealth Act No. 141 nga am-ammo a kas “The Public Land Act” ken ti Presidential Decree No. 1529 nga am-ammo a kas “Property Registration Decree”.
Nailanad iti linteg a deklarado a pagalagadan ti Estado a mangpasimple, mangpabaro ken mamagkakaysa kadagiti agpapada ken agkakanaig a probision dagiti linteg a mainaig iti daga tapno mapasimple ti pannakailawlawag ken pannakaisayangkat dagitoy.
Nainayon a pagalagadan pay ti Estado ti mangipaay iti seguridad iti panagiggem iti daga babaen dagiti agtultuloy a proseso iti hudisial ken administratibo a panagtitulo.
Manipud Kadagiti Agdama a Kameng ti Bannawag: Dios ti Agngina!
Sagudayen ti baro a linteg nga asino man nga agokupar a Filipino, mabalinna ti agaplikar para iti libre a patent agingga iti 12 nga ektaria ti daga no la ketdi ti nasao a tao, inokuparan ken sinukayna ti alienable ken disposable nga agrikultural a daga ti publiko ken nagbayad kadagiti buis iti 20 a tawen ken kadagiti sumarsaruno a tawen kalpasan ti panagaplikarna.
Dagiti agok-okupar kadagiti daga a kukua ti publiko wenno turay, wenno agtuntunton iti panagtagikua ngem saan pay a naperpekto wenno nakompleto ti tituloda, mabalinda ti mangipila iti petision iti regional trial court ti probinsia para iti kompirmasion ti panagtunton (claim).
Dagiti met mangtuntunton iti panagtagikua kadagiti alienable ken disposable nga agrikultural a daga iti 20 tawen, mabalinda met ti mangipila iti pannakakompirmar ti titulo. Maibilang dagitoy nga inwayatda dagiti kondision a nasken tapno patgan daytoy ti gobierno a maipaayan iti sertipiko ti titulo.
Mabalin pay a mangipila iti aplikasion dagiti nakapagtagikua kadagiti pribado a daga babaen ti karbengan ti panagtawid wenno akresion ken dadduma pay a wagas, kas sagudayen ti linteg.
Para iti hudisial a pannakakompirmar dagiti saan a perpekto a titulo, nailanad iti baro a linteg nga umanayen a pammaneknek ti pirmado a sertipikasion ti geodetic engineer ti Department of Environment and Natural Resources (DENR) a ti daga ket paset dagiti alienable ken disposable nga agrikultural a daga.
Masapul a maimaldit iti sertipikasion ti survey plan a maidatag iti panagaplikar iti land registration court. Kalukon daytoy ti sapata ti geodetic engineer ken madakamat dagiti mayaplikar a Forest Administrative Order, DENR Administrative Order, Executive Order, Proclamations, ken ti Land Classification Project Map Number a makasakup iti madakdakamat a daga.
No awan ti madadaan a kopia ti ania man kadagitoy, dinakamat ti linteg a makaanayen a mailanad iti sapata ti Land Classification Map Number, Project Number, ken petsa ti pannakairuar daytoy, kas nainalad iti land classification map.
Mamulta met ti asino man a geodetic engineer wenno opisial ti DENR a mairaman iti nakaro a panagbaybay-a wenno panagpalsipikar iti dokumento iti agingga iti 500,000 a pisos ken maibalud agingga iti innem a tawen.
Makiddaw iti aplikante a mangala iti sertipikasion a ti daga a yal-alaanna iti titulo ket alienable wenno disposable, babaen ti panangidatagna iti projection map nga insagana ti geodetic engineer ken bineripikar ti DENR.
Maipila dagiti aplikasion para iti agrikultural a libre a patent iti Community Environment and Natural Resources Office (CENRO). Kadagiti probinsia nga awanan iti CENRO, maidatag ti aplikasion iti Provincial Environment and Natural Resources Office (PENRO). Pagrebbengan dagitoy ti mangiproseso iti aplikasion iti uneg ti 120 nga aldaw apaman a naipila. Apaman a maawat ti rekomendasion, aprobaran wenno saan nga aprobaran ti PENRO, CENRO regional director wenno DENR Secretary ti aplikasion para iti agrikultural a libre a patent iti uneg ti lima nga aldaw.
Iti kaso ti agsupadi a panagtunton, mabalin a tun-oyen dagiti partido ti umisu nga administratibo ken hudisial a remedio.
Agkurri ti linteg a pinirmaan ni Presidente idi Hulio 16 apaman a maipablaak daytoy iti Official Gazette wenno pagiwarnak.
(Damag manipud iti Manila Bulletin.)
