Ni ALEXANDRIA DENNISE SAN JUAN
Kababaan sipud idi 1986 ti bilang dagiti nayanak a maladaga iti Filipinas itay napan a tawen, idinto a nairekord ti panagsuek ti bilang dagiti nagkallaysa idi 2020—ti umuna a tawen ti pandemia.
Kuna ti Commission on Population and Development (POPCOM) a maibatay iti datos ti Philippine Statistics Authority (PSA), mapan a 1,516,042 a maladaga laeng ti nairehistro iti pagilian itay napan a tawen, kababaan iti napalabas a 34 a tawen a mapan a 1,493,995 a Filipino laeng ti nayanak.
Iti isu met laeng a report, mapan a 240,183 nga asmang laeng ti nagkallaysa itay napan a tawen, wenon agarup kagudua ti 431,972 nga aspang a nagkallaysa a nairekord idi 2019 a kababaan payen iti napalabas a 20 a tawen.
Kuna ni POPCOM Executive Director and Undersecretary for Population and Development (POPDEV) Juan Antonio Perez III a ti panagbaba ti bilang dagiti nayanak, mainaig iti panagbaba ti bilang dagiti nagassawa, ken ti yaadu dagiti agassawa a mangus-usar iti moderno a panagplano iti pamilia tapno maliklikan ti saan a naplano a panagsikog.
Manipud Kadagiti Agdama a Kameng ti Bannawag: Dios ti Agngina!
Kuna ni Perez a saan a napasamak ti nagbutbutnganda iti damo a paset ti pandemia. Maibatay iti numero nga inted ti PSA, nalawag a yal-alud-od dagiti Filipino ti maaddaan iti anak, liklikan met dagiti nagannak nga umadu pay ti annakda, ta ammo la ketdi dagitoy dagiti posible a rigat ti panangala iti serbisio medikal ken panagpamilia nangruna ta pinilay ti pandemia dagiti sistema ti health-care.
Innayon ni Perez a mapan a 400,000 nga indibidual ti nangpadas kadagiti serbisio ti panagplano iti pamilia, wenno mapanen a 8-milion ti bilang dagiti protektado a Filipino.
Kabayatanna, maibatay iti surbey ti Social Weather Stations idi Nobiembre 2020, makita nga adu a Filipina ti nangdakamat a ti di nairanta wenno naplano a panagsikog ti maysa kadagiti kangrunaan a pakaseknanda bayat ti pandemia.
Innayon ni Perez a posible nga agtultuloy ita a tawen ti panagsuek ti bilang dagiti agkallaysa, panagsikog ken panaganak maibatay kadagiti numero iti umuna a quarter.
Nadakamat ketdi ni Perez a ti ibabassit ti bilang dagiti nagkallaysa, mainaig iti "informal" a relasion ti kaaduan ita a Filipino.
(Damag manipud iti Manila Bulletin.)
