Salaysay ni PRISCILLA C. MALICAD
ITI baet ti panagbaba ti apit a kakaw iti pagilian, agtultuloy ti panagpatpatanor dagiti Ibanag ken Itawes iti daytoy a mula iti abagatan a paset ti probinsia ti Cagayan. Iti agdama, adu pay laeng a kaamaan ti agmulmula iti sumagmamano a kapuon a kakaw iti paraanganda tapno adda aramidenda a tsokolate para iti bukodda a pamilia wenno kas nayon a panguartaanda.
Nagbalin ngaminen a paset ti kultura dagiti Ibanag ken Itawes ti panagidasar iti tsokolate no adda palualo, pabuniag, kasar wenno dadduma pay a napateg nga okasion. Ti aramidenda: mangipaburekda iti danum iti damili a gurgurita sa maipisok ti bolabola a kakaw. Kadawyan a napalet ti isagsagana dagiti Ibanag ken Itawes a tsokolate. Malaokan ti naipaburek a tsokolate iti presko a gatas ti nuang sakbay a maidasar iti babassit a tasa. Iti Cagayan, apagkatlo ti kadawyan a tasa a para kape ti maar-aramat a pagidasaran iti tsokolate manipud iti kakaw.
Panagaramid iti Tsokolate
Simple laeng ken kadaanan pay laeng ti wagas a panagisagana dagiti Ibanag ken Itawes iti bolabola a tsokolate iti pagtaenganda. Mapisi ti naluom a bunga ti kakaw babaen ti natadem a kutsilio. Naannad ti pannakapisi ti bunga tapno saan a madangran dagiti bukel. Mabugguan dagiti bukel agingga iti maikkat dagiti nagalis a kulapot dagiti bukel. Maibilag dagiti bukel iti sumagmamano nga aldaw.
Makirog dagiti bukel ti kakaw iti dakkel a banga iti saan unay a nadarang nga apuy agingga iti agbalin dagitoy a maris-natangken a kayumanggi (dark brown) dagiti bukel. Palamiisan sa ramasen dagiti bukel tapno malekkab dagiti ukisda. Itar-ap tapno maikkat dagiti nalekkab nga ukis.
Marukod ti kaadu ti nakirog a bukel ti kakaw kalpasan ti pannakadalusda. No sangakilo ti kadagsen ti nakirog a bukel, sangakilo met ti kasapulan nga asukar. No sangalitro ti kaadu ti bukel, kadawyan a sangalitro met ti mailaok nga asukar. Magiling wenno malebbek dagiti nakirog a bukel. Ilaok ti asukar iti nagiling a kakaw.
Pagtitimbukelen ti napaglaok a kakaw ken asukar iti kayat a kadadakkel. Ikarga iti maysa a pagyanan a kas koma iti kahon a plastik wenno bigao sa kulogen nga agrikusrikus tapno agtulidtulid dagiti napagtitimbukel a kakaw ken tapno nasayaat ti pannakatimbukelda.
Ikabil dagiti bolabola a tsokolate iti maysa a suli sa bay-an a mamagaan. Kalpasanna, idulin dagitoy iti garrapon wenno plastik a supot a di mastrek ti angin. –O
(Immuna a naipablaak iti Bannawag, Enero 18, 2010 a bilang.)
