Sarita ni BENJAMIN M. PASCUAL

IDI simrek ni Flo iti uneg ti balay, a naggapu idiay tiendaan, nakitana ni Nino, ti anakna a tallo ket gudua ti tawenna, a mangkamkamat iti pusa. Nakaiggem ni Nino iti maysa a kayo a pagtungo, ket pasaray mapatanganna a palken ti bukot ti pusa. Tumaray met ‘toy pusa a mapan aglemmeng iti sirok ti lamisaan wenno tugaw, ngem suroten ni Nino.

“Patay! Patay !” kinuna ni Nino ket intuloyna a kinamat ti pusa.

“Saan, anakko. Bay-am, kaasi…  Sadino ti yan ni tatangmo?” Apay a saan tubngaren ti anak ti salbag ti anakna? kinuna ni Flo iti nakemna. Inawaganna ni lakayna. “Ben! Sadino ti yanmo? Apay a dimo la pawilan dayta anakmo a mangdusa iti pusa?”

“Pusa?” ti natbag nga uni ti lalaki a naggapu iti maysa a siled. “An-anuem dayta pusa ni Nino? Kinaramutanna?”

“Saan,” insungbat ni Flo a marurod. “Isursurok ‘toy anakmo iti nasayaat a kadawyanna, ngem saanmo met nga ipasnek ti tumulong,” indanengdeng ni Flo.

Nagsardeng ni Nino idi mataldiapanna ti nabungon iti bulong ti saba iti basket ti nanangna.

“Imas kankanen! Imas kankanen!” inkanta ti ubing.

Indisso ni Flo ti basket iti datar sa nagtugaw ket inagkanna ti pingping ni Nino. Kalpasanna, inyawatna ti maysa a panakkelen a linapet.

“Saanmo a pangpang-oren dayta pusa no kua, a , Nino. Kasta ti good boy,” ti pammagbaga ni Flo.

Nagtung-ed ni Nino, ket inrapinna nga inukisan ti linapet, ngem kinunana: “Apay?”

“Dakes, anakko,” imbatad ni Flo.

“Apay takes,” kinuna manen ti ubing.

“Agunget ni Apo Dios.”

Ngem saanen nga inkaso ni Nino ti palawag ni nanangna ta nataldiapanna ti manok a ginatang ni Flo.

“Manok! Atta manok!” ti naragsak a sao ti ubing, ket inulodna  nga impan ti kapon iti kosina.

Nagsukat nga immuna ni Flo, sa sinangona a pinarti ti kapon iti bangsal. Damo pay laeng ni Nino ti makaimatang iti maparti a manok, ket nakamulagat a nangsiput iti panangngurungor ni nanangna. Bayat ti panagsipsiputna, immasideg met ti pusa iti abayna.

“Ma! Apay pataymo manok?” sinaludsod ni Nino.

“Tapno sidatayo, anakko. Naimas ti manok, ania?”

Nagtung-ed ni Nino. “Patayko pusa. Imas?”

Inasitgan manen ni Nino ti pusa, ket inggay-atna a tukmaan, ngem nakataray ti pusa.

“Bay-am, Nino!” tiniped ni Flo, a nagkatawa. “Saan a sida ti pusa.”

“Apay?” sinaludsod ni Nino. Nagsubli a nagtugaw iti sango ni nanangna.

“Isu ti agtiliw kadagiti mutit. Ammom ti mutit? Dagitay mangitaray ken mangibus kadagiti kanentayo a bagas, mani ken mais.”

Nagsubli met ti pusa a nagtugaw iti yan dagiti agina. Bayat ti panangrangkay ni Flo iti manok, inrapinna a siniputan ni Nino ken ti pusa. Pasaray taliawen ni Nino ti pusa, ket pasaray met kitaen ti pusa ni Nino, a kas man i'tay makuna a saanda nga agkadutdotan.

“Gayyemmo ti pusa, ania, Nino?” kinuna  ni Flo. “Ikkam iti kankanem.”

Tinaliaw ni Nino ti pusa, sa inaprosanna ti bukot daytoy a kas isursuro met laeng ni nanangna a pamay-anna. Immamo met ti pusa, saan a naglisi.

“Ma!” kinuna ni Nino idi inalun-on ti pusa ti intedna a kankanen.

“Kasta ti nasayaat nga ubing!” immisem ni Flo.

Timmakder ni Flo ket napan nangala iti asin iti kosina, ta naibusna ti immuna nga inruarna a pangrasras iti lasag ti manok. Idi agsubli, nakitana nga inangngaban ti pusa ti maysa a luppo ti manok.

“Pusa! Pusa! Pusa!” nagriaw ni Flo, ket kinamatna ti ayup. Nagistayan nadalapusna ti anakna. Pagimbaganna, saan a nasurotan ti pusa ti timmapuak a mapan iti daga, ngem nagtaray latta iti bangsal. Idi saan laeng nga ibbatan ti pusa ti luppo ti manok, pinidut ni Flo ti malo a siwawarang ket imbalabagna iti pusa. Naibbatan ti pusa  ti luppo ti manok. Timmapuak metten daytoy.

“Ania dayta? Nagringgorkayon? Kasla marbaankayo nga Intsik!” ti naitubong iti lapayag ni Flo, ket timmaliaw iti asideg a naggapuan ti uni.

“Sika met nga amada! Dayta la libro ti sangsanguem! Nagistayan intaray ‘tay pusa ti manok a sidatayon!” insungbat ni Flo, a makapungtot, ket inyasidegna iti rupa ni Ben ti luppo ti manok a pinidutna. Nagling-i ti asawana.

“Sika ti nagkalikagum a mangparti iti manok gayam,” kinuna ni Ben.

Nagsubli ni Flo iti yanna nga agparti. Nasdaaw idi nakitana ni Nino a nakanganga ken sipeperreng kenkuana.

“Ania kadi, anakko?” sinaludsod ni Flo.

“Ma! Apay pataymo pusa? Patayko pusa, ungetka? Takes kunam?” kinuna ni Nino.

“Aha, ania ti isungbatmo i’ta anakmo?” nagkatawa ni Ben.

Nabayag a saan a simmungbat ni Flo.

“Wen, a, anakko, ta itarayna met ti sidatayo,” inlawlawag ni Flo. “Kayatmo no awan sidatayo a manok?”

Nagwingiwing ni Nino.

“Ma! Kunam ikkak pusa kankanen. Apay ungetka mangan pusa manok?” sinaludsod manen ni Nino.

Limmabaga ti rupa ni Flo ta awan nasingdatna a mapanunot nga isungbat. Nalaus ti yamanna idi naipalapayag kadakuada ti riaw dagiti ubbing nga agaayam iti daga, ket dinagdagus ni Nino ti timmaray nga immulog. Pinunas ni Flo ti ling-et iti mugingna.

“Agling-etka a mangpanunot iti nasayaat nga isungbatnamo?” inyangaw ni Ben.

“Di koma sika ngamin ti mangilawlawag?” ti nalailo nga indupag ni Flo, ket pinitikna ti agong ni Ben.

“Narigat nga ipaagsepmo kenkuana ti panangaramid iti naimbag ta masansan a matakuatannaka met nga aglabsing iti ipagelmo nga aramidenna,” insungbat ni Ben, ket pinidilna ti pingping ni Flo. “No kanayon koma a makitanaka a mangngaasi iti pusa, awan rituerna a mangtulad iti aramidmo.’

“Wenno nalabit nauyongka idi ubingka, ket immama dayta anakmo?” pinallilitan ni Flo ti asawana.

“Nasingpetak a kasla kiteb idi ubingak,” immannugot ni Ben.

Naipalapayag kadakuada ti kellaat ken nasinggit nga ibit a naggapu iti yan dagiti ubbing nga agay-ayam iti daga iti linong ti balayda.

“Ni Nino dayta!” kinuna ni Flo, ket induronna ti asawana a mapan kumita.

Nagsarugaddeng ni Ben. “Kinulding ngata laeng ti padana nga ubing,” kinunana.

“Inka ketdi kitaen!” dinagdag ni Flo ti asawana, ta saanna a mapanawan ti manok.

“Saan ngata a napasakitan,” kinuna laeng ni Ben. “Kas met la saan nga ibit ni Nino dayta. Denggem.”

Inallingagda a dua ti timek ti ubing nga agsangsangit, ket napnekda a saan a kas iti panagibit ni Nino ti nangngegda. Pagam-ammuan, simrek ni Nino iti bangsal, a nakarungiit.

“Makitam, saan nga isu ti nagibit,” kinuna ni Ben sa sinangona ni Nino: “Ania ti naaramid?”

“Hi, he. Sulongko Iliong,” kinuna ni Nino a maragsakan, ket tinuladna ti inaramidna. Kinemkemna dagiti bibigna, sa sinulongna ti angin.

“Apay a sinulongmo, anakko?” nagmurareg ni Flo.

“Alana ngamin autok. Sulongko,” ti palawag ni Nino.

“Good boy,” kinuna ni Ben, a nagkatawa.

“Ab-abuyam dayta anakmo,” nagmisuot ni Flo, ket sinangona ni Nino sa kinunana: “Saanmonto a pidpiduaenen ti mangsulong iti padam nga ubing a?”

“Apay?” sinaludsod ti ubing.

“Dakes, anakko,” insungbat ni Flo.

“Unget Apo Tios?” innayon ni Nino

“Wen!” Immisem ni Flo, ket inapungolna ti ubing, nupay nalanit dagiti imana. Limmusot ni Nino, ket nagtaray a napan manen iti daga.

Nagwingiwing ni Ben.

“Apay agwingiwingka?” sinaludsod ni Flo.

“Dimo latta baybay-an dayta ubing a mangipinget iti kalinteganna?”

“Wen, a, baybay-an ta agbalin a bulingegngeg ken nauyong!”

Saan a simmungbat ni Ben. Napan ketdi iti uneg ti siled a yanna nga agbasbasa. Simrek met ni Flo nga agluto iti kosina. Agburbureken ti apuyenna idi nangngegna manen ti ibit ti ubing.

“Ben, ni Nino daydiay! Inka kitaen!” impukkaw ni Flo.

Iti saan a mabayag, simrek ni Nino a kinibin ni tatangna. Saan nga insardeng ti ubing ti naganug-og wenno nanglidlid kadagiti matana.

“Inan-anodaka, anakko?” kinuna ni Flo. Pinunasanna ti pingping ni Nino iti maysa a panio, ken winagwagna ti likudan ti bado ti anakna tapno maikkat dagiti dimket a daga ken rugit.

“Petong tulon siak,” kinuna ni Nino ket intuloyna laeng ti nagsangit.

“Ania?” sinaludsod ni Ben, intingigna pay ti ulona.

“Induronnaka ni Pedong?” kinuna ni Flo. Nagkurenken ti kudil ti mugingna.

Nagtung-ed ni Nino.

“Induronnaka ni Pedong! Apay?” Nakapungtot ni Flo, ta ammona a nauyong ni Pedong ket masansan a kuldingenna dagiti ubbing a kapatadana nga awan ti gapgapuna.

“Alana ayamko auto… Saanko itet… Tulonnak,” insainnek ni Nino.

“Binalesmo koma,” kinuna ni Flo, a rimmubrob ti pungtotna. “Sinulongmo koma met, a, ta gunggonana!”

Nailadawan kadagiti mata ti ubing ti panagduaduana.

“Kunam met—kunam met—takes sulongko uping,” kinuna ni Nino. A mabibbibi.

Nagkatawa ni Ben. “Makitam ita. Iparitmo a mangsulong, sa met la durogam.”

“Isunan,” kinuna ni Flo a nakusokuso ti panunotna, ket namrayanna latta ti nangapros iti ulo ni Nino. Ngem saan a nagsardeng a nagibit ken nagumbi ni Nino agpapan saan nga inikkan ni Flo iti maysa a saba a lakatan.

“Inka agay-ayamen,” panangliwliwa ni Flo. Natudio ni Nino a pimmanaw.

“Diosko,” immanges ni Flo iti dakkel, ket nagtugaw a kasla nabannog unay. “Nalabit kastoy met ti pannakariribuk ti panunot dagiti nagannak kadata idi ubbingta.”

“Narigat ti mangpatanor iti ubing, baket?” immisem ni Ben, ket inagkanna iti  apagapaman ti pingping ni Flo.

Nagtung-ed ni Flo.—O