Ni HONOR BLANCO CABIE
1
mac: lilo? look, i put the pencil inside
my left ear and then pull it out from
my right ear.
Manipud Kadagiti Agdama a Kameng ti Bannawag: Dios ti Agngina!
hbc: excellent. you amaze me. how did
you do that?
mac: i'm good. i'm like you.
--panagpatpatang dagiti dua kalpasan ti maysa
a pangngaldaw iti daytoy a bulan.
napardas dagiti ramramayna,
agang-angsab daras met 'toy matak
mangipus-ipus 'diay dakulapna,
ta urayak la a maitubtublak.
napardas ti panagkutikuti
'diay sangapulo a ramramayna,
magustuak 'diay iggemna a kari,
daras bakruyenna 'toy karkarma.
magusgustuak panagkulagtit 'diay
panunotna – ubing pay laeng ngem
isagsagutannak 'tay murmuray,
uyosenna kaniak panagraem.
kunak a raemek am-amin 'diay
aramidna – matanat' agrayray.
2
naminsan pay pinakitaannak
panakkelen a plastik laonna
danum kagudua 'diay kadakkelna:
pinerrengko, tinengngelkot' matak.
'kitaem, lilo, di makaruar 'diay
danum' – daras nga imbaliktadnan
'diay plastik a botilia addaan
danum, matana 'tay rimsik rayray.
dinayawko laingna't madyik, kas
man la adda 'ti entablado, 'diay
pamay-anna ta diak pay agkirem –
adda't ramramayna daytay paspas.
anian riknak 'tay agkusaykusay
iti ragsak – bukodannat' raem.
3
innem tawenko met idi no 'tay
adda sumangpet nga aglako ti
ag-agas ilimi, rumayrayray
matan umadanin ti rabii.
sakbay 'tay sine ta aglakoda
nga umuna't cortal,* dadduma pay,
adut' ubbing ta agmadyikda man
'diay salamangka ta mangmurmuray.
maysat' naayaban agtakder 'ti
sanguanan 'di adu ti lakona:
inikkandat' embudo sango ti
ilemlemmeng – nabtak bayengyengna.
siddaaw ken garakgak 'di bimtak –
ay! di namati dagitoy matak.
*napigsa nga agas laban iti ut-ot
ken trangkaso; maagasanna pay
sakit ti ulo, panagletteg ti karabukob
ken kalambri, panagsakit dagiti
balballawas ken nagsasaupan.
4
agmurmuraykayon, ammami ida,
dakay a nagibakbaklay pitbong,
dakay a nangikur-it 'tay surdong
salaysay nga idi insuratda.
agmurmuraykayon nagilin 'di
napasnek a sinalaknibanyo,
daytoyen ti pinili, iliyo
ken ilit' amin tallo a puli.*
anian a ganasna a dengdenggen
tallo nga ayug kas 'tay musika
ngem maymaysat' pagturongan tokar,
adda't eskala a nakapempen.
tallo nga ayug ngem 'tay karkarma
ta maymaysa awan makaparpar.
*nabuangay ti ili a pinili a kas maika-17
a munisipio ti ilocos norte idi enero 1,
1920 manipud kadagiti bario (barangay
ti awagna itan) ti paoay, batac, ken badoc.
5
adda kettang, amak barukongda
idi sumagsagpatkayon biray
mapan dagupan a sangladanna,
sakbay dumsaag tren moncada* 'diay.
kaduayo ni aglipay** a napan
'diay malacañang yan ni harrison,***
ammot' maikadua ti nagnagnaan
amma a nagkalkali 'ti bubon.
daras nga inggudagudna daydiay
kabukbukodanna a pluma ta
nakitanat' reggetda agraraay,
regget iti pannakaisinada.
daytan 'tay samiweng nga agpapan
ita isut' mangngeg pagaaduan.
*dagiti lider ti agbalin nga ili nagluganda,
maibatay iti naduktalan a kur-it dagiti in-inauna,
iti biray manipud iti badoc; simmangladda 'diay
dagupan; nagluganda iti tren, dimmaw-asda
'diay moncada, tarlac, yan dadduma a kabagianda.
di masinunuo no nagkikitaanda ken aglipay idi
addadan manila.
**dinutokan ni emilio aguinaldo a bikario heneral
ti rebolusion.
***agdama a gobernador heneral francis burton harrison,
isu ti nangpirma iti orden ehekutibo a namagbalin nga
ili ti pinili.
