Ni HONOR BLANCO CABIE

1

mac: lilo? look, i put the pencil inside

my left ear and then pull it out from

my right ear.

Eksklusibo iti Website

TURISMO: Intayon Idiay Ayuyang Garden iti Pila, Siudad ti Laoag!

hbc: excellent. you amaze me. how did

you do that?

mac: i'm good. i'm like you.

--panagpatpatang dagiti dua kalpasan ti maysa

a pangngaldaw iti daytoy a bulan.

Ti madyik ni Milek, 7.

napardas dagiti ramramayna,

agang-angsab daras met 'toy matak

mangipus-ipus 'diay dakulapna,

ta urayak la a maitubtublak.

napardas ti panagkutikuti

'diay sangapulo a ramramayna,

magustuak 'diay iggemna a kari,

daras bakruyenna 'toy karkarma.

magusgustuak panagkulagtit 'diay

panunotna – ubing pay laeng ngem

isagsagutannak 'tay murmuray,

uyosenna kaniak panagraem.

kunak a raemek am-amin 'diay

aramidna – matanat' agrayray.


2

naminsan pay pinakitaannak

panakkelen a plastik laonna

danum kagudua 'diay kadakkelna:

pinerrengko, tinengngelkot' matak.

'kitaem, lilo, di makaruar 'diay

danum' – daras nga imbaliktadnan

'diay plastik a botilia addaan

danum, matana 'tay rimsik rayray.

dinayawko laingna't madyik, kas

man la adda 'ti entablado, 'diay

pamay-anna ta diak pay agkirem –

adda't ramramayna daytay paspas.

anian riknak 'tay agkusaykusay

iti ragsak – bukodannat' raem.

3

innem tawenko met idi no 'tay

adda sumangpet nga aglako ti

ag-agas ilimi, rumayrayray

matan umadanin ti rabii.

sakbay 'tay sine ta aglakoda

nga umuna't cortal,* dadduma pay,

adut' ubbing ta agmadyikda man

'diay salamangka ta mangmurmuray.

maysat' naayaban agtakder 'ti

sanguanan 'di adu ti lakona:

inikkandat' embudo sango ti

ilemlemmeng – nabtak bayengyengna.

siddaaw ken garakgak 'di bimtak –

ay! di namati dagitoy matak.

*napigsa nga agas laban iti ut-ot

ken trangkaso; maagasanna pay

sakit ti ulo, panagletteg ti karabukob

ken kalambri, panagsakit dagiti

balballawas ken nagsasaupan.

4

agmurmuraykayon, ammami ida,

dakay a nagibakbaklay pitbong,

dakay a nangikur-it 'tay surdong

salaysay nga idi insuratda.

agmurmuraykayon nagilin 'di

napasnek a sinalaknibanyo,

daytoyen ti pinili, iliyo

ken ilit' amin tallo a puli.*

anian a ganasna a dengdenggen

tallo nga ayug kas 'tay musika

ngem maymaysat' pagturongan tokar,

adda't eskala a nakapempen.

tallo nga ayug ngem 'tay karkarma

ta maymaysa awan makaparpar.

*nabuangay ti ili a pinili a kas maika-17

a munisipio ti ilocos norte idi enero 1,

1920 manipud kadagiti bario (barangay

ti awagna itan) ti paoay, batac, ken badoc.

Monumento a pammadayaw ken ni Gregorio Aglipay iti dati a Sitio Cullabeng, masarakan daytoy iti naipasdek a Barangay Aglipay, maysa a kilometro iti daya manipud poblasion ti Pinili. Adda metten naipasdek a Pinili Founders Park iti plasa ti ili iti amianan ti Pinili Amphitheater. Ngem adda dagiti agkuna nga agkurang ti batonrimat para kadagiti pangamaen ken Puersa Sandataan a nangsalaknib ken ni Aglipay, tubo ti Batac, idi rumaut dagiti tropa ti Amerika iti nasamek a barangay idi tumapog ti maika-20 a siglo iti makunkuna a Philippine-American War.

5

adda kettang, amak barukongda

idi sumagsagpatkayon biray

mapan dagupan a sangladanna,

sakbay dumsaag tren moncada* 'diay.

kaduayo ni aglipay** a napan

'diay malacañang yan ni harrison,***

ammot' maikadua ti nagnagnaan

amma a nagkalkali 'ti bubon.

daras nga inggudagudna daydiay

kabukbukodanna a pluma ta

nakitanat' reggetda agraraay,

regget iti pannakaisinada.

daytan 'tay samiweng nga agpapan

ita isut' mangngeg pagaaduan.

*dagiti lider ti agbalin nga ili nagluganda,

maibatay iti naduktalan a kur-it dagiti in-inauna,

iti biray manipud iti badoc; simmangladda 'diay

dagupan; nagluganda iti tren, dimmaw-asda

'diay moncada, tarlac, yan dadduma a kabagianda.

di masinunuo no nagkikitaanda ken aglipay idi

addadan manila.

**dinutokan ni emilio aguinaldo a bikario heneral

ti rebolusion.

***agdama a gobernador heneral francis burton harrison,

isu ti nangpirma iti orden ehekutibo a namagbalin nga

ili ti pinili.