Lima a Daniw ni HONOR BLANCO CABIE
1
pinadasmi a lukaisan 'diay
tangatang 'ta a rabii iti
adda pasnekna a pammatimi
Manipud Kadagiti Agdama a Kameng ti Bannawag: Dios ti Agngina!
masirpatmi daytay bandus* sadiay.
inkam inuray 'tay gundaway ta
adda watiwatna, 'tay kabayag
sakbay a makasublintot' salbag
isu a panaganus 'tay adda.
ay! ngem pamuskolen ti ulep 'ta
a rabii, kinunkunak daydiay
a bandus ta nagsisiim no di
man a nangarit-arit 'toy rikna.
'ti ulep mugingmi naisalapay
'ti nasalemsem oras rabii.
*baro a bandus C/2022 E3 (ZTF),
aw-awagan iti 'green comet' a
limmabas iti planeta a daga iti nagbaetan
ti pebrero 1 ken 2 iti daytoy a tawen,
immabot 42 a milion a kilometro ti
kaasidegna iti daga a nakakitaan
ti sumagmamano.
2
napan daydiay tungtonganmi idi
ta siak pay lat' ubing, adda daydiay
saludsodna no natiliwko ti
itsura ti bandus nangted kidday.
ania ngarud ket nakakitaak –
ket duada* pay nangsilo 'toy mata –
ngem diak idin a magmagna't tambak,
addaakon aspalto a dana.
rimmayray dagidiay matana, ay!
saludsodna agiinnipusdan,
saludsodna awanen 'tay sarday,
atanudko, agkakamakamdan.
adut' binukualna iti innak
panagubing nangted kaniak ragsak.
*umuna ti bandus Ikeya–Seki,
nadiskobre idi setiembre 18, 1965,
addaak idi iti kolehio; maikadua ti
bandos hale-bopp, namataan iti deppaarnat'
laud nga amianan 'diay pinili, ilocos norte,
immagibas ken nagpakita iti lubong idi kalgaw
ti 1997, kalpasan ti kombension nasional
ti gumil filipinas 'diay narvacan, ilocos sur.
3
nawarwar pay pannakakitak ti
maysa a satellite* ubingak pay
idi addaak pay la't abay 'diay
bantay sang-at dayta a rabii.
siddaaw a naindaklan daras
a nangbagkat bagik nagtugawak:
binuyak 'di sputnik, ay! ta siak
ta nalipatakon daydi ulnas.
awan idi a tiempo't mugingko
a ni sputnik 'tay nangyun-una
iti lumba't tangatang dagiti
napnuan teknolohia nga adu.
ti likudan sputnik ta adda
bumangbang-es explorer met idi.
*impatayab ti union sobiet ti
sputnik 1 satellite, 58.0 cm-diametro
nga aluminum; agatiddog iti 2.4-2.9 metro
idi maika-17 ti oktubre 1957.
namataan dagiti agkabsat a vbc ken hbc
ti satellite iti maysa a bangkag 'diay upon,
pinili, ilocos norte.
immabot iti 1400 ti panangrikus ti satellite iti
daga, 800 a kilometro ti kangatona, sakbay
a nagrakaya kalpasan ti 92 nga aldaw.
4
Daytoy a box (nabungon a makan wenno
mainum) agbalor one fifty; lady's choice.
(no lady's choice, 'diay pilien ti balasang
a mangisala isu ti agbayad).
--emcee iti maysa a sosialan wenno
pagsasalaan pangalaan iti nayon a kuarta nga
ilaban ti mutia ti bario (barangay
itan) idi dekada 50 ken 60 'diay pinili,
ilocos norte.
ay! agiinnunada dagiti
appo't lakko ni eva a mapan
umasideg iti lalaki 'di
adda coleman* aglawlaw salonan.
yas-askaw pay la 'diay napilida
'ti sirok ti damortis ta addan
nangipukkaw isardeng musika:
'diay opening price ta nayonandan.
nabainan mangyaskaw sakana,
ania ngarud, plus fifty met daydiay
ada't bolsana nga intuonna --
matat' aribai ta rimmayray.
kadagidi a panawen adu
idit' naibolbolsitok lubongko.
*ti coleman lantern, nayam-ammo iti
merkado idi 1914, maysa a lampara
a gas ti mangparayray.
currency exchange rate kadagidi a
panawen: $1=P2.
5
napurdot nga anis idi daytay
ngatngatingaten babbaro iti
pakisalaanda no rabii,
sang-awda 'tay kagiddan 'diay kidday.
malaksid bawang ken tabako ta
adda naisiwsiwawi nga addaan
iti anis sadiay kakellengan,
anis idi daytay purdotenda.
bangluenda pay kappukis met idi
buok inurnos ti pomadada,
ay! ngem anis sabali laeng met
'tay alingasawna no rabii.
daytat' nakitak nga ugalida –
am-aminda kalugarak ida.
