Lima a Daniw ni HONOR BLANCO CABIE
1
'di nakadanon tao't bulan ta
adut' naadawna a nangbagkat
panaguy-uyas datit' nakemna:
5 a Daniw
diay mugingna daras a simmagpat.
agtipon nga uppat daydiay aldaw*
a biahe 'ti tangatang, wen, sakbay
baddekda't bulan nga awan aliaw,
takuatda dagusda nga imbaklay.
da neil ken buzz** ti immuna iti
puli ti tao a nakabaddek
'diay bulan nga anian no rabii
ta nakalawlawag: addan tulbek.
nakaisublida't pagadalan ti
tattao nga agig-iggem kari.
*kalpasan ti uppat nga aldaw, innem nga oras
ken 45 a minuto, bimmaba ni neil armstrong
'diay lunar module eagle a nagkarga kenkuana
ken ken buzz aldrin idi hulio 21, 1969 (aldaw ditoy
manila). ni michael collins ti command module pilot.
**neil alden armstrong (agosto 5, 1930 – agosto
25, 2012) astronaut nga amerikano ken
aeronautical engineer; buzz aldrin, dati met
nga astronaut, inheniero ken piloto ti eroplano
a panggubat.
2
milek: lilo, i want to go to the moon.
hbc: who'd you want to go with?
milek: you and grandma.
how long does it take to travel to the moon?
hbc: four days. what if we lose directions?
milek: i will lead you (back to the earth).
--paset tungtongan dagiti aglilo iti asideg ti
ruangan pagyananda iti maysa a sardam,
bayat panangmatmatmatda iti sumingsingising
a bulan.
kinatured daytoy apok innak
daras a pagtamdan, pammatina
ngata 'diay biahe ta nalaklaka* –
ay! ngem kuldingennat' panagragsak.
aniat' makan nga isaganami?
ta amangan dakam mabisinan,
ta dinto kas kam la nayaw-awan,
daytay napukaw a paset puli.
ay! ngem saankam met nga agbayag**
a ta awan met angin nga angsen –
ay! 'tanud dikamin makasubli
ditoy daga ubbog ragsak ken biag.
agarwatkam kano't space suit,*** wen,
tapno saankami a maipakni.
*382,500 a kilometro ti kaadayo ti bulan manipud
ditoy daga.
*no awan oksigeno wenno angin, saan
nga agpaut ti tao iti maysa a lugar, kas
'diay bulan. nabayagen 'diay maysa a
minuto.,
**ti astronaut nga awanan arwat nga
space suit agbayag laeng iti 15 a segundo
sakbay a mapukawna ti puotna.
0020-0029; 1632, june 24, 2023, saturday.
3
taga amianan 'toy politiko* –
koma umad-adu pay tribuna –
adda mangpakulagtit a sao
no makagaruten 'diay dilana.
katribuna nga ilokano 'tay
adda agsusukot ti diaketna
'diay africa, ngem 'diay alaska, ay!
nakawaknit arwat pudoten sa.
idi dumsaag kan ni neil** sadiay
yan bulan tangtangaden ti adu,
ni ilokanot' nangsarabo, ay!***
daytan a katkatawa a pudno.
daras simrek iti panunotko
no ni samtoy agmula 'tay adu.
*joaquin ortega (1988-1992, iti panagbitlana
bilang gobernardor ti probinsia iti tawid
recognition awards idi disiembre 1990
'diay san fernando, la union.
**neil armstrong
***iti bitla ni gobernador ortega, kuna
kano 'diay simmarabo nga ilokano 'dumanonkayo
apo.'
4
ni ilokano talugadingna
'tay pagdidinnamagan ti puli:
'diay patriotismo ta di maiwaksi,
'diay idealismo ta latta adda.
nobilidad, integridad, laing
ken 'tay kuna ingget kinagaget
adda't balay a nakaisaluket,
iti diding awan uyaw daydiay sarming.
isuda dagitoy 'tay mangbukel
no siasinno ni ilokano 'diay
amianan a luzon, paset itan
ig-iggaman annak pagpannakkel.
'diay talugadingda napnuan rayray:
siudad wenno probinsia man ti yan.
5
no 'ho' kuna ni 'tanud taraken
tumaliaw 'ti pasnek pammatina
likud daydiay arado ta manen
ipan ni 'tanudko 'tay daniwna.
iti panangibaw-ingna 'diay ulona
agkakamakam ti palakpak 'diay
lapayagna, raemna 'tay adda
ken 'tanudko ubbog pangmurmuray.
naggasaten 'diay nuang, nakunkunak,
a ta ni 'tanudkot' mangig-iggem
iti tali 'ti abay 'diay tambak,
addada 'diay wasnay ti agmalem.
pati panagpaltik ni 'tanudko
pammatit' nuang ta daniw a pudno.
