Ni JAZZMINE QUIAMBAO/Agriculture Magazine
Pinaneknekan ti maysa a hardinero nga OFW ti kinagaget ken kalaing a mangipamuspusan dagiti mannalon wenno managmulmula a Filipino. Iti rooftop ti balayna idiay Doha, Qatar, adda hardinna a pagmulmulaanna ken ti pamiliana iti nadumaduma a natnateng.
Dandanin 15 a tawen nga agnanaed a kas OFW ni Michael Forcado, 44, iti Qatar a pagobraanna kas finance manager ti maysa a kompania. Inkakaubingan ni Forcado ti panaggustona nga agmulamula iti natnateng kas iti tabungaw ken kabatiti iti bakante a lote iti asideg ti balayda iti San Fernando, Pampanga.
Idi 2017, rinugian ni Forcado, kaduana ti asawa ken dua nga annakda a lallaki, ti naggarden iti likudan ti balayda. Nupay limitado ti espasio, nagmulada iti marunggay. Pinadasda pay ti hydroponics.
"Rinugiak ti agmula ta magustuanmi ti natnateng," kinuna ni Forcado."Sa ket nangina ti nateng ditoy."
Manipud Kadagiti Agdama a Kameng ti Bannawag: Dios ti Agngina!
Sinursuruan ni Forcado dagiti babbarona nga aggarden. Panaggarden ti kasla panagba-bonding-da a sangapamilia.
Idi immakarda iti dakdakkel a pagtaengan, addaan daytoy iti 80 metro kuadrado a roofdeck, a pinagbalinda a kabarbaro a hardin. Inanusan ni Forcado ti nagyuli iti daga ken compost a pagmulaanda.
Addaan ti Qatar iti dua a season, summer ken winter, isu a pilienda dagiti imulada no kabara wenno kalam-ekna.
"Makamulakami iti adu a nateng kabayatan ti winter, kas iti letsugas, petsay, rabanos, sibuyas, ken bawang," kinunana. Innayonna a kalkalpasda a nagmula ken nagapit iti kamatis, kale, kabatiti, paria, kdp. Iti pannakainterbiuna, mangrugrugin ti summer ket agmulmuladan iti mais, marunggay, papaya, kamotig, ken dadduma pay a nateng.
Insimpa a nalaing ni Forcado ti roofdeck-da tapno makamula iti adu a natnateng a gagangay a maimulmula iti Filipinas. Nupay kasta, kunana a saan a nalaka a masarakan ti bin-i dagitoy iti Qatar. "Awan ti bukel ti balangeg ditoy, isu nga aggapu pay iti Filipinas ti imulmulami," kinunana. "Pagsayaatanna, adda met grupo ti agmumula ditoy Qatar a mangibingbinglay iti bukbukel."
Limitado laeng ti oras ni Forcado nga aggarden ta walo nga oras (8AM-5PM) nga agopisina (kas finance manager) iti inaldaw. Ngem adda latta panawenna a mangtaming iti hardinda.
"Nasapakami nga agriing iti bigat isu a makapaggardenak iti agingga iti maysa oras iti bigat ken maysa nga oras manen kalpasan ti trabahok," kinunana. Unaenna ti agsibug kadagiti mula, sana kitaen no adda dagiti mabalinen a manateng a para pamigatda iti dayta nga aldaw. Sukimatenna met dagiti mula no adda insekto nga agdadael kadagitoy.
Kadagiti weekend (Biernes ken Sabado iti Qatar), ad-adu nga oras ti maipaayna para kadagiti mulada.
Dua a tipo ti hardinda: tradisional a daga a hardin ken hydroponics wenno babaen ti danum.
Para iti daga a hardinda, aramidenna a compost dagiti organiko a basura ti pagtaenganda. Gumatang met iti naipamaga a rugit ti baka a pagpataba.
Para met iti hydroponics a hardin, lalaokanna iti komersial nga abono tapno nalaplapsat dagiti balangeg.
Idi rugian ni Forcado ti aggarden, rinugianna met ti maysa a Facebook page a nangdukomentaranna iti panagmulmulana. Pinanagananna daytoy iti Vegetable Gardening and More ket ti kaunaan a paskilna, ladladawan ti umuna nga apitna manipud iti hardinna.
Kunana a naglatak ti page-na idi nakita ti maysa a global gardening group daytoy gapu iti tutorial-na iti hydroponics. Nakita pay ti lokal media ti Qatar ti page ket im-feature-da isu a naaddaan iti adu a follower a taga-Qatar.
Idi mauso ti Facebook reel wenno abbaba a video, ad-adda a naglatak ti page. Adda dagiti video ni Forcado a makagun-od iti minilion a views. Iti agdama, addan aganay a 324,000 a follower ti page.
Kinuna ni Forcado a ti pokus ti page-na ket tapno makaibinglay iti pannakaammo. Malaksid kadagiti tutorial ken how-to, adda pay maipapan iti panagluto, a kaaduanna a natnateng manipud iti hardinda ti mailutluto.
"Maipagpannakkelko a maysa itan a nakarangrangpaya ken nakalanglangto a hardin ti sigud a bakante a roofdeck," kinuna ni Forcado. "Idinto nga addakami pay iti disierto!"
Kinuna ni Forcado a masmasdaaw dagiti gagayyemna a sumarsarungkar iti pagtaenganda iti abilidadna a makapatanor iti nalalapsat a natnateng iti klima a kas iti adda iti Qatar.
Kinuna pay ni Forcado a saan la a para iti pamiliada ti gardenda. "No kasapulanyo ti natnateng, umaykayo latta agala," kinunana. "Maragsakanak a mangibinglay kadagitoy a nateng."
Nangaramid ni Forcado iti Facebook page a pangiparanganna la koma iti panagmulmulana iti maysa a ganggannaet a pagilian, ngem itan ar-aramatennan ti lumatlatak pay nga online a kaaddana a pangawis iti dadduma pay a Filipino, nangruna kadagiti padana nga OFW, tapno mangrugida met iti bukodda a hardin ti natnateng.
"Sadino man ti ayantayo, datayo a Filipino, adda latta masarakantayo a pamuspusan," kinuna ni Forcado. "No kayattayo ti agmula, maaramidtayo daytoy iti uray sadino."
Sarungkaran ti Vegetable Gardening and More iti https://www.facebook.com/VegetableGardeningAndMore
