Salaysay ni JOVEN F. COSTALES

Ti autor ken dagiti dadduma nga urnongna a Bannawag.

KALPASAN ti Maikadua a Gubat, tawen 1948 idi, adda puesto dagiti dadakkelko iti tiendaan ti Naguilian,  Bauang, La Union (a nakaipasngayak) a pakailaklakuan dagiti nadumaduma a kasapulan iti panagbiag. Mairaman kadagiti ilaklakomi dagiti pagiwarnak ken magasin a kas iti Bannawag.

Addaak idi iti Grado 4; agtawenak iti 10.

Iti Martes, iti alas kuatro iti malem, a sumangpet ti Bannawag nga ilakomi. Siak met, agalas singkon iti malem a sumangpetak iti puestomi manipud iti eskuela. Aginanaak bassit sa mangalaak iti 20 a kopia ti Bannawag, sa isursorko nga ipukpukkaw: “Bannawag! Bannawaggg!”

Iti kabangibang a bario, mapan a 5 a kilometro ti kaadayona, ti gagangay idi a pagpatinggaak nga aglako.

Iti kaasi ti Apo, kasla napudot a tinapay a maibus ti lakok.  

Dua a sentimo idi ti bingayko iti kada kopia a malakok. Itintinnagko daytoy iti alkansiak.

Sa laeng nagsardengak nga agisursor iti Bannawag iti addaakon iti umuna a tukad ti sekundaria. Ngem kanayon latta met nga agbasbasaak iti Bannawag ta adda la ngarud paglakuanmi iti Bannawag.

Magusgustuak idi dagiti nobela ni Dr. Hermogenes Belen a kailiak. Kasta met dagiti sinurat ni Dr. Godofredo S. Reyes. Dagiti nobela ni Nemesio Caravana a kas iti “Singin ti Sinukuan.”

Tawen 1934 idi maipasngay ti Bannawag (napetsaan iti Nobiembre 3, 1934 ti umuna a bilangna),  uppat a tawen sakbay a maipasngayak. Nabasbasak laengen ti nagan dagiti immuna nga editor a kas kada Apo Magdaleno Abaya ti Candon, Ilocos Sur (immuna nga editor), a sinaruno ni Apo Benjamin Gray ti Ilocos Sur met laeng, sa sinaruno ni Apo Narciso Gapusan ti Cauayan, Isabela.

Ngem idin ta ni Apo Constante Casabar (Narvacan, Ilocos Sur) ti editor ti Bannawag idi nasapa a 1960s, nagbalinen a pudpudno a tattao kaniak dagiti editor ta makasarsaritak met idan ta addaak met idi iti Manila nga agbasbasa. Masarakan idi ti opisina ti Bannawag iti Soler, Sta. Cruz, Manila.

Idiay Soler a naam-ammok a personal da Apo Casabar, Greg Laconsay (Natividad, Pangasinan), David D. Campañano (Burgos, Ilocos Norte), Amor Andaya (Bacarra, Ilocos Norte), Johnny Alegre (Banna, Ilocos Norte), Johnny Hidalgo, Jr. (Rosales, Pangasinan), Joe Bragado (Santa, Ilocos Sur), Diony Bulong (Cagayan), Hermie Calica (La Union).

Ket itan ta addan ti opisina ti Bannawag iti Intramuros,  nakitkitak metten iti personal da Cles Rambaud (Pinili, Ilocos Norte),  Johnny Asuncion (Sarrat, Ilocos Norte, ken Ariel Tabag (Sta. Teresita, Cagayan) no kasta nga adda pasken ti GUMIL wenno ania man nga aktibidad a yan dagiti mannurat nga Ilokano.

Ti pasdek ti Manila Bulletin Publishing Corp. iti nagsulian dagiti kalsada a Muralla ken Recoletos iti Intramuros, Manila, a yan met ti opisina ti Bannawag. (Pammadayaw ti manila-bulletin-publishing-corporation.business.site)

Idi agbasbasaak pay, adda idin dagiti maipabpablaak a sinuratko. Ngem idi tumapogakon iti trabahok a kas abogado, aglalo idi nadutokan dataon a hues, naibbatakon ti plumak. Nupay kasta, patinayon latta a gumatgatangak iti Bannawag a pagliwliwaak a basbasaen ken pangpainanaan iti panunot.

Sa laengen nasangok ti agsurat kalpasan ti panagretirok a hues. Pagyamanak ta adda dagiti editor ti Bannawag a siaanus a nangimurmuri kadagiti sinuratko, ta akuentayo man wenno saan, kasla nakalaklaka ti agsurat ngem nagrigat nangruna no ibbatam ti plumam iti adu a tawen.

Sinubliak ti nagsurat ta daytoy met a talaga ti umuna nga ayatko. Gapu ta inkakaubingak ti nagbasbasa iti Bannawag, inar-arapaapko met a madanonko uray ti umuna a pangal laeng ti agdan a ti kangatuanen a pangalna ti pagbatbatayan idin daydi kailiak nga Apo Hermo Belen.

Dagiti naurnongko a Bannawag (ngem adu ti napukaw gapu iti panagakar-akar), salsaluadak ita ditoy pagtaenganmi ditoy Naguilian. Bayat ti panangur-urayko iti isasangpet ti baro a Bannawag, pamrayak ti manglukiblukib kadagitoy a pangal-alaanna iti regget nga agsurat manen.

Ken babaen ti panagbasbasak iti Bannawag (ken kadagiti dadduma pay nga urnongko a libro), ken ti panagsursuratko iti Bannawag, patiek a makatultulong dagitoy iti pannakailiklikko iti panagawaaw ti panunot—siempre, gapu pay iti adu nga aktibidadtayo nangruna iti para iti pagsayaatan dagiti senior citizen, ken iti patinayon latta a panagwatwatwat uray panagpagnapagna laeng.

Ti kaadda ti Bannawag iti abay bayat ti panagluom ti tawen, maysa a parabur ti Apo kadatayo a nataengan. Idawdawattayo ngarud iti Apo ti panagnayon ti Bannawag tapno addanto pay laeng a mangkadkadua dagiti appokotayo inton isuda metten ti maluoman.

Saankon nga ipukpukkaw ti “Bannawag! Bannawaggg!” a kas idi ubingak pay nga agisursursor iti Bannawag. Ngem iti kaunggan ti pusok, ipukpukkawko: “Agbiag ti Bannawag!” --O

(Immuna a naipablaak iti Nobiembre 1-15, 2022 a bilang ti Bannawag.)