6-Bannawag

Innem a Daniw ni HONOR BLANCO CABIE

1

no 'tay agsuek bumegbeggang idi
a balat' eroplano 'ti baba
yan 'diay bapor tangrib ta agpakni.

kumleb am-amin a tangrib iti
aldaw no mapakpakadaanda
ken no mangliput met ti rabii.

isuda nga adda't bapor idi
ta sirigenda met kalabanda –
namkuatan ti panagbakwit puli.

am-amin a tamaan ti buli
nga ip-ipusen ti apuy a ta
malikkaong, adut' maiwarwarsi.

ikan, kurita, maratangtang 'ti
baybay 'diay abay ti salugan* ta
agtigtigergerda nga agpakni.

narungsot ti gubat kadagidi
a panawen, ay! manmanoda la
a makalasat 'ti pungtot buli,
mangbangbang-es aglawlaw ti puli.

*salugan, maysa kadagiti 23 a barangay ti currimao, ilocos norte, 14 a kilometro manipud upon 'diay pinili, ilocos norte a nakadandanonan naipugso a a sumagsagetset a bala ti kanion dagiti hapon idi tiempo ti gubat idi dekada 40.

2

nakitak kinarungsot ti gubat
a maikadua 'ti lubong 'ti bapor
a naisadsad, kas man daytay nasuat
a tirem – 'toy riknak nagtamtambor.

daydiay bapor paragpag laengen
nga aglatlati 'ti sirok init 'diay
salugan, ilit' currimao – pangen
barangan ken espada adu sadiay.

idi dekada pitopulon ta
daydi bapor awanen – ay! kunak
narupsa ket ngatan paragpagna,
ladawan ti gubat a nagbettak.

koma impanda 'ti museo 'diay
paragpag kas saksi't biag a nalpay.

3

ti imasna idi tiempot' gubat
a maikadua 'ti lubong ta adut'
agkakailian nga ubbog pungtot –
adut' nangliput ken 'tay nanglikbat.
adda nagkunkuna isuda kan
pilpilmi* a soldadot' ili, ay!
daytay pasamak a nangted liday –
aduda 'tanud a nayaw-awan.

adda abbong a bay-on uloda
no siasinno idi 'tay maitudo:
ni ay! ni o! – daras pugsatendan
daytay pagangsan a tali't dana.
tiempot' gubat da traidor ta adu
'diay abay 'diay bay-on naiwalangdan.

* slang ti pirpirmi, ibalbalikas dagidi nagpamarang nga isuda ti pudpudno a
gerilia idi tiempo ti gubat.

4

anian pannakaitikleb 'toy riknak
ken mugingko ta 'di napukawen
libonglibong ken da nagas-asak,
ay! simmukat nabengbeng a pangen.

idi tiempot' gubat awanda met –
ta uray la sidiran met komat'
umap-apuy a bala, ay! appet,
isuda kan' met 'di nakigubat.

ngem nakaawatda, atanud, 'tay
pension iti laksid kinaawan
ikkis 'tay rumrumsik a bala 'diay
bakrang a kanigid ken kanawan.

pannakaitiklebko nakitak da
kailiak a napangpang-or dana.*

* aw-awagan iti bataan death march, pannakapuersa a magna dagidi mabisbisin, kilikittong ken lupaypay a 70,000 nga amerikano ken filipino a balud ti gubat idi abril 1942 kalpasan a pinarmek dagidi hapon dagidi aliado manipud bantay samat 'diay bataan (km 0) inggana 'diay capas, tarlac
(km 101).

5

kumuddot ti saibbekna daydiay
tenor a saksopon, 'diay iliwna
'tay iliw balo a malidliday.

daydiay saibbekna mangitag-ay
iti agdungdungsa a karkarma,
adda annad arikapna sadiay.

ania daydiay inna ilallallay
'ti rabii adda ulimekna,
daydiay areng-engna agraraay.

no balot' seppegen daydiay liday
anian ta dagus a pirsayenna
rikna ken muging nga agap-apsay.

daytay tenor a saksopon daydiay
saibbekna iladladawanna
'tay di matukod a panagliday.

da capo,* ay! manen agsubli 'diay
puon daydiay garumiad ti rikna,
daydiay saibbekna agsapul 'tay
ep-ep, daytay mangkeltay ti liday.

*naadaw iti italiano a lengguahe, ar-aramaten a balikas iti musika a mangibaga iti musiko a sublianna 'diay panangtokarna iti piesa iti puon.

6

hbc: (bigla a nangipugso't daniw iti
maysa a sardam bayat panagsarsaritada
ken mrc iti lamisaan a pangpangananda)
o bulan a kumanagkag/
sellegam man nakakaasi a biag/
bugtongka nga aribai 'ti rabii/
pagbitbitinan riniwriw a kari.//
(adda tuloyna pay. iti katengngaan
ti panagdaniwna…)
mrc: ulitem man dayta imbagam
no naikabesam? (inipus ti
isem, nagbettak a katawa)*

mangidaras adda rigrigatna,
malaksid no panunotmo daytay
adda abbongna, 'tay makitana
natalna ken daytay di mangpirsay.

mangpirsay man no la ketdi adda
sin-aw letra nga agsasaruno
pulos a dika maikaglis dana –
iggemmot sarukod 'ti lubongmo.

sakbay a dilam 'tay agbalikas
makita 'ta matam daytay letra,
letra a nalailo 'tay dapnas,
kas man iturturongdat' karkarma.

masapul 'tay panagsansanay 'ti
sansan tapno umamo 'tay kari.

*ti pakabuklan daytoy innallawat adda iti HBC Chronicle

Magatang ti Bannawag kadagiti kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.

Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, 09171360110.

Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti

Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee

Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada

Para iti digital a kopia:

PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ

Magzter: http://bit.ly/407pazG

Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph

Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,

iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine

iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin

Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin

Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine