Nobela ni ARIEL SOTELO TABÁG
(Grantee, 2013 National Book Development Trust Fund para iti Nobela nga Ilokano)
13 | ISABEL, 2
NUPAY agpada a dapuen da Isabel ken Isabela (a pusa ni papangna), agduma met ti kababalin dagitoy. Mannaturog ni Isabela. Saan unay a pumampanaw iti puestona. Isu a saan met a naay-ayo a mangay-ayam ta awan gaganasanna a makigantil. Urayenna lattan ti kanenna a maiduol. Ammona ketdi ti pagrugitanna.
Idinto a ni Isabel, kanayon a sutilenna ni Eliezer. Lagudlagudenna no kasta nga agmaymaysa a nakapannimid. No kasta a mangmangan, adda iti sirok ti lamisaan ni Isabel a mangilagudlagud iti ipusna kadagiti saka ni Eliezer. Adda pay dagiti tiempo a mariinganna iti agsapa a nakakukot iti sakaananna.
Iti naminsan nga aldaw, kellaat lattan a naamiris ni Eliezer a no Isabela ti nagan ti pusa ni papangna, babai ngarud daytoy. Ngem apay a di nagan-anak?
Dagdagus nga inam-amirisna ti pusana. Kasla met adda lategna. Di napnek ket sinaludsodna ken ni angkelna.
Galiera Queen (MAUDI A PASET)
“Lalaki, a, ket no adda batillogna, ne!” kinuna ni angkelna iti Tagalog. Sinukitsukit pay daytoy dagiti lateg ti pusana.
“’Niat naganna gayam?” kinuna manen ni angkelna.
“Isabel,” kinuna ni Eliezer.
Nagpaggak ti ulitegna. “Isabel? Nakampusa! Bakla, a, dayta pusam ngarud!” kinuna daytoy iti Tagalog.
Nupay napaneknekanna a lalaki ti pusana, binay-anna lattan nga Isabel ti nagan daytoy. Ipasurotna lattan iti pusa ni papangna a mabalin a lalaki met ti pusa daytoy— ta saan la ngarud a nagan-anak iti nasurok a sangapulo a tawen a kaadda daytoy iti sidongda.
SUMAGMAMANO nga aldaw a ti linaon laeng ti panunot ni Eliezer ket ti nabasana a salaysay ni Miguel Tabaco. Ti aggayyem nga Ago ken Kulio ti bida iti salaysay. Aggayyem a nagangayanna ket nagsina iti saan a nasayaat a wagas kalpasan a nakaalada iti saggaysada a mutia iti maysa a kueba.
Gapu ta kasla nangnangngegnan ti nagan a Kulio Fagaran, in-Google-na. Julio Fagaran ti nagparang. Inklikna ket anian a pannakakigtotna iti natakuatanna: isu ti sigud a nagan ti senador—idi saan pay a binigbig ti nabaknang nga ama daytoy. Kunam la no adda naglukat a dakkel a ridaw iti nakem ni Eliezer. No pumato ti amirisna a lilong ni Miguel Tabaco daytoy Ago Tabaco ket pudno nga amana ni Miguel Tabaco, makikabagianda ngarud iti daydiay a senador? Isu kadi ngata nga ammo dagitoy nga ammoda nga agama ti agagas—kas nakuna met laeng dagiti annak ti senador babaen ken ni John Regala?
Wenno daytoy kadi sinaludsodda a Felipe Tabaco ti talaga a makaammo nga agag-agas ket nagserserbi pay iti senador? Ngem no nagapa da Ago ken Julio, kasano koma a nagbalin a nasinged daytoy Felipe iti senador?
Nagsuksukisok pay ti maipapan iti senador ket nakitana ti namaris a kabibiag daytoy. Kalpasan ti Maikadua a Gubat—wenno kalpasan ti panagapada ken Ago—binigbig ti nabaknang nga ama daytoy. Nagbasa kadagiti kangrunaan nga eskuela iti Manila. Nangala iti abogasia. Numero uno iti eksamen ti Bar. Nagbalin nga abogado de kampanilia. Naitalek kenkuana dagiti napapateg nga akem iti gobierno. Nagbalin a politiko. Kangrunaan a makagapu iti pannakapatakias ti Diktador. Kinalabanna ti ubbaw a Presidente a Babai. Nagbalin a beterano iti Pagpandayan Linteg.
Agingga a dimteng daytoy agdama a kasona mainaig iti panagkunniber.
Wenno saan ngata a naglimed kenkuana da John Regala ken Doktor Rufus ket kadagita a gundaway a napukawnan ti puotna ket ti nanglugan kenkuana, isu ti nakuspag a mangmangkik a nangiwayat kadagiti panagkunniber?
Iti sabali a bangir, ania met ngata ti napasamak iti gayyem daytoy a ni Ago Tabaco? Kangrunaanna, no pudno nga amana ni Miguel Tabaco, apay nga inlimed daytoy ti kinataona?
Tapno makaaddang, masapul nga agsubli iti napalabas. Nalagip ni Eliezer dayta a quotation iti e-mail ni Miguel Tabaco.
Nagsennaay ni Eliezer. Pudno a saanen a makaad-addang. Saanen a normal ti biagna. Dinan masango a kitaen ti masakbayanna kas gagangay a tao. Wen, a, ta nakatali met lattan iti daytoy napasamak ken ni papangna. Ken kadagitoy di maaw-awatan a mapaspasamak kenkuana.
Ket nupay saanna koma a kayat a makaaramid iti mabalin a pakaisagmakan ti karadkad da mamangna ken da lilangna, panagriknana, ad-adda met nga inirutanna ti panangkapetna iti ima ni papangna ket no mabalin dina kayat a basta lattan yanud ti naapres a karayan. Panagriknana, kayatna a guyoden nga ipan ni papangna iti igid, wenno iti maysa a natalged a disso, kayatna a malawlawagan dagiti agsasamusam a pakariribukanna.
Ket nalagipna manen ti nagpaawag ken ni mamangna. Dinagdagullitna manen a masapul nga agawiden ni mamangna.
Dinagdagullit met ni mamangna nga ikagumaanna—basta saanen nga agag-agas tapno saan a maisarsarak. Saanen nga agpakpakita kadagiti dina ammo a tattao nangruna iti pamilia ti senador. Ket aramidenna koma dagiti gagangay nga ar-aramiden dagiti gagangay nga agtutubo.
KADAGITI rabii a panagpampannimid ni Eliezer iti paladpad ti tawa ti balay da lilangna, buybuyaenna dagiti riniwriw a bituen.
No maumaanna dagiti bituen, matmatanna met dagiti silaw dagiti mangngalap iti taaw.
Sa dagiti kulalanti kadagiti nadumaduma a pinuon—ta masansan nga agbaliw ti puesto dagiti kulalanti. Adda dagiti rabii a purokenda ti puon ti mangga, adda met dagiti rabii a mapanda iti puon ti dungon. Wenno ti puon ti akasia. Wenno ti kamasetasan. Wenno ti kagulabbanan. Wenno iti mismo a rabaw ti taaw—wenno gilap kadagiti bituen dagiti makitkitana no kua?
Masansan met, adda makitana nga aglaglagto a silaw iti arubayan, wenno iti aplaya wenno iti rabaw ti taaw. A nagbalinen a gagangay para ken ni Eliezer. Saan pay ketdin a makigtot kadagiti makitkitana a naidumduma wenno naisangsangayan. Nagbalinen kenkuana a gagangay ti ania man a makitana a mabalin nga iti biang ti sabali, di nakappapati ngem pudno. Kas ngarud iti daytoy aglaglagto a silaw. No sabali la ngata, amangan no nagbuatiten.
Kinapudnona, maray-aw pay ketdi. Mabalin a gapu ta naaklonnan nga agbibiag a saan a gagangay a tao ket ania man a di nakappapati, karamanen isuna iti lubong dagitoy.
Nupay dina met mapanunot nga interamente a makiramanen iti di nakappapati a lubong. Ta napigsa latta met ti guyod ti kalikagumna nga agbiag a gagangay iti sidong ni mamangna. Uray awanen ni papangna—ania ngarud pay ti mabalinanna? Total, riniwriw metten nga ubbing iti lubong ti naul-ulila. Ibilangna lattan a kasta.
Ngem dagiti nagadu a saludsod maipapan iti amana ti kankanayon met a mangkuriro kenkuana. Saan a makaidna. Nalabit, kayatna laeng ti malawlawagan. Kayatna laeng a nalawag ti amin. Isu a saanna latta maibbatan ti ima ni papangna. Dina kayat a tallikudan lattan dagitoy a mangkurkuriro kenkuana. Namak payen no tungpal biag a kastoy ti kasasaadna. Wenno adda pay dagiti datdatlag a mapasamak kenkuana a gapu iti panagbaybay-ana, mangisagmak met kenkuana, ken ni mamangna.
Masansan a sa la matukay met ti imatangna no kasta a makitana ni Isabel a kellaat latta no kuan a tumpuar iti kasipngetan—iti direksion a matmatmatanna. Kunam la no daytoy pusa pay ketdi ti nangay-ay-ayam iti bola a lawag—kasla salamangkero a nangipalpallangatok iti bola.
Ket malagipna latta man no kuan ni Isabel, ti balasitang. Kuna daytoy a saanen nga agpakpakita iti pamilia ti senador. Ngem dina kano met ibaga a saannan a sapulen ni papangna. Kayatna a sawen, sapulenna latta ni papangna ngem saanen nga agreport iti pamilia ti senador.
KAS panangtungpalna iti dawat ni mamangna ken iti impaganetget ni Isabel a saanen nga agpakpakita iti pamilia ti senador, inkagumaanna ti saan a nagagas. Ngem kas iti napasamak idi damdamo pay laeng a pannakatakuatna a makaagas, agsakit no kasta a pengdanna ti bagina nga agagas, wenno no kasta nga adda masakit a masalawna ket dina agasan, apaman a makaawid, makariknan iti no ania a sagubanit—no saan nga aggurigor, agtrangkaso, wenno agpanateng, wenno agkalamri.
Iti naminsan a nangsintiranna iti bagina, dinawatna ken ni lilangna a mapanda agpaospital. Ti imasna, saan met a makita ti doktor no ania ti sagubanitna. Gurigor ti agdakkel, kuna met laeng daytoy iti namindua a daras nga ipapanda.
Malaksid iti dayta, makonkonsensia no kasta nga agbuya iti telebision ket makitana dagiti mapekpeke kadagiti mananggundaway a mangngagas ken dagiti programa a mangaramat pay iti Apo Dios tapno mapamati dagiti tattao a maagasanda.
Nagangayanna, inkeddengna met laeng ti agagas. Ngem indawatna kada lilang ken ulitegna ken dagiti pasientena nga ikagumaanda koma a saan nga iwarwaras. Inrasonna pay ketdin a kumapsut ti kabaelanna no kasta nga agwaras.
Saan ketdin a kas iti Taytay nga adda iskediul ti panagagasna. No kasta lattan nga adda umasideg a gagangay a kaarruba wenno kalugaranda met laeng, dagdagus metten a sanguenna.
GAPU ta amkenna a maiwaras ti kaaddana iti dayta a lugar, saan nga ania a nakibarbarkada ni Eliezer. Dagus nga agawid no kasta a malpas ti klasena. Saan pay a nakiramraman kadagiti extra-curricular activities iti eskuelaanda. Namak pay ngamin no adda mangretrato kadakuada ket maipaskil iti social media.
Pinakumikomna ketdi ti bagina iti itutulongna ken ni lilangna iti panagmulamula daytoy kadagiti masetas nga isu ti sangkabassit a negosio ni lilangna. Ibiahena daytoy iti Batangas—iti Lipa nga ayan ti inauna a manang ni mamangna. Daytoy family house-da, ti pamilia ti adingen a lalaki ni mamangna ti agnanaed ken pagyanan metten ni lilangna a nabalon iti agarup sangapulo ket lima a tawen. Ti ulitegna a buridek da mamangna, pasaray adda iti Calapan, pasaray adda idiay Lipa. Nagturposen iti Information Technology ngem awan masnop a pagsapulanna.
Gapu ta inrugina manen ti agagas-agas, nagmulamula man met laengen kadagiti makaagas a mulmula—kas kadagiti immulana idiay Taytay. Ngem amang ketdin a basbassit ti immulana. Imballaballaetna kadagiti masetas tapno saan a makaawis iti imatang dagiti parokiano ti masetas a sagpaminsan mangdayo iti hardin ni lilangna.
NUPAY saanen a nagpalpalutpot da lilangna ken dagiti kakabsat ni mamangna, nalabit iliklikda met isuna a nakaub-ubing pay kadagiti naririkut a paspasamak iti biag, saanen a makakaidna ni Eliezer iti kasasaadna. Nangruna, adda iti ikutna ti nagadu a pinapel a kuarta nga inted ti pamilia ti senador. No agyan lattan iti Calapan ket dina pulos padasen a biroken ni papangna, sigurado a singirento dagiti nangted kenkuana iti kuarta.
Numona ta sagpaminsan la ngarud a tumammidaw iti telebision, mairanrana met a maipabuya ti peke a senador. Adda update mainaig iti kasasaad daytoy iti pagbaludan, iti pannakabistana, iti panagpatsek-ap daytoy iti mata ken dadduma pay nga an-annayen nga ipatoda a gapu iti kinalakayna. Sumsumgar no kua ni Eliezer ta malagipna met ti pudno a senador nga adda a nakadalit iti maysa a puraw a pasdek iti maysa a mansion iti Makati.
Ad-adda pay a nakarikutanna idi nabuyana iti telebision ti panagsubli kano ni Julia Barretto a naginana iti showbiz gapu iti problema iti pamilia. Ngem ammo ni Eliezer ti makagapu—ti panagsikog ken panaganak daytoy a saanen a naipakpakaammo iti showbiz. Uray ti kaadda ti kabbalay daytoy—a natataeng ngem iti babai—nga isu ti apoko ti senador, saan a naipakpakaammo. Ket kinapudnona, imparehada iti naubing pay a naguapo nga artista para iti teleserye a marugian a maipabuya iti mabiit.
Nabiag la ket ngarud manen ti es-essemanna iti daytoy. Banag a rinabii a kagubgubalna ta dina pulos kayat ti agraas iti addaanen iti ay-ayaten ta segun la ngarud iti Biblia, maiparit ti agraas iti asawa ti kaarrubam.
ITI arinunos ti Enero ti 2015 wenno agarup makatawen sipud nagpukaw ni papangna, simmangpet ti mamang ni Eliezer.
Ket inkeddengda nga agina a sapulen ni papangna.
Napalabas a paspaset: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12
Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.
Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, 09171360110.
Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti
Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee
Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada
Para iti digital a kopia:
PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ
Magzter: http://bit.ly/407pazG
Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph
Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,
iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine
iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin
Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin
Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine
Dios ti agngina.
Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!
