Sarita ni ANGEL C. ANDEN
Naipablaak iti Abril 11, 1960 a bilang ti Bannawag
IDI sumungsungad pay laeng ni Manang Iciang, ammokon ti gagarana. Iti panagkitak, kasla impesen ti bagina, ket ti badona, nupay kaplansa, kas met la nagangon a bulong ti saba. Kimpet iti ulona ti buokna a kasla arutang a napuoran: nangisit pay met laeng, ngem diak unay mailasinen ta limned metten ti init, ket narunawen dagiti anniniwan.
Ingguyodko a dagus ti bagik manipud iti tawa tapno kasla saanko a padpadaanan. No koma mabalin, diak kayat a kasarita ni Manang Iciang ta diak ammo ti isungsungbatko, wennno no ipudnok ti nadamag wenno saan. No Kasano ketdi, a, ti pannakadamdamagna a simmangpetak, ta diak pay met la nakain-inana iti panagbiahek manipud idiay Manila, ket adda metten a sumungad. Imbagak ken ni tatang a dina koma iwarwara ti isangsangpetko ta nabannogak unay ket no mabalin aginanaak iti uray maysa nga aldaw kasanguanan ti isasarungkarko kadagiti kabagian. Maymaysak ita ditoy balay ta napan a dagus idiay merkado ni tatang tapno gumatang iti ar-arusip ken suso nga ammona unay a kail-iliwko. Adda pay la idiay katabakuan ni nanang, ta dina met am-ammo nga agawidak. Inggagarak a pinili ti kaudian a biahe tapno awan ti makadkadlaw kaniak a sumangpet.
Mangngegkon dagiti arimpadek ni Manang Iciang, ngem nagintutulengak, ket insanggirko a naimbag ti bagik iti butbot a butaka tapno kaslaak la matmaturog no umuli ni Manang Iciang. Uray idi agunin manipud iti agdan, diak pay la timmakder ta adda namnamak a saanna nga ammo a simmangpetak, ket dimmagas laeng a kumita kada tatang ken nanang.
Ngem saan met a ni tatang wenno ni nanang ti inawaganna.
ABABA A SARITA: Ti Aplikante
"Istong, addaka?"
Nabaringkuasak apaman a nangngegko ti naganko. Sipapardasak a limmasat iti tapoktapok a tabla, sinabatko iti agdan, ket naginsisiddaawak. "Umulikayo, manang, agin-inanaak ket ta napalalo met a rigat ti aglugan iti tren."
Apaman a nakauli, minatmatannnak a kas met la idi, ket adda siddaaw ken sanaang iti timekna: "Na, limmakay ni Istongen."
Nagkatawaak. "Ania ket ngarudeng ngay, manang, umubingta ketdin." Nagistayanko ket nailaw-anen a sinao, nga uray isu ket kas da met baketen, ngem tinipedko ti dilak.
Pinagtugaw, ket sinindiak ti pagseggedan iti rabaw ti lamisaan iti tengnga ti salas. Idi la a madlawko a saan pay a bimmaket unay dagiti mata ni Manang Iciang, ta natarnawda pay laeng, numan pay awanen daydi linis ken biag ti kudol dagiti pingpingna.
Idi makitak ti ragsak iti rupana, timrem ti namnamak. Saanna pay a nadamag, napanunotko. "Kasano dagitay ubbing ngay, manang?" Naglokoakon, kinunak iti bagik idi nasaludsodko dayta, ta naiturongko ketdin iti kaam-amakko a banag a pagsaritaanmi.
"Naimbagda met laeng. Ngem di pay la sinuratan ida ni manongmo."
Apo Dios, saludsodennan san, kinunak iti nakemko, ket nagmaga ti karabukobko.
"Adu kano ti malakuan a Virginia ita, manang," imbaw-ingko ti sarita.
"Adda koma saludsodek, Istong. Sika ti umuna a makaammo ta sika la ngarud ti nadekket kenkuana a kabsatna."
"Ania dayta, aya, manang."
"Agpayso, aya, nga adda asawanan nga Amerikana ni manongmo?"
"Ania, manang?" Naadal ti saludsodko, "Nakadamdamaganyo iti dayta?"
Minatmatanna a naimbag dagiti matak, ket kasla nakaut dagiti matana ti naiseksek a palimed iti regkang ti unegko.
"Dimo kad' ilibak, adik, ta kaasiannak. Naim-imbag la ngarud a maammuak ti agpayso ngem iti kastoy nga agnamnama iti awan kaipaayanna."
"Ti la sasawenyo, manang. Apay ketdin a mangasawa ni manong, ket ammona met dagiti ubbing a napanawanna?"
"Dayta ngarud ti diak maawatan, ngem agpayso ngata, a, ta di met agsursuraten manipud idi Hunio."
"Ti la patpatienyo, manang. Adu ngata ti trabaho ni manong. Wenno napan manen idiay Alaska a simmurot kadagiti agkalap iti salmon."
"Langlangsotennak sa, Istong. Ibagamon ti agpayso ta lipatekon ni manongmo."
Lipatennan? Naim-imbag sa ketdin no mamimpinsan a maputed ti namnama, a saan a kas agbibiag nga apuy iti rabaw ti ababan a pabelo. Ngem nalagipko manen ti raniag ken biag dagiti matana idi kasangsangpetna. Kas iti raniagda idi addada pay nga agassawa ditoy balay kasanguanan ti ipapan ni manong idiay America.
Nabessag ti kudil ti pingping ni Manang Iciang idi maisabatko ti matak, ngem saan a natay ti rupana ta agsalsala ti apuy ti pagsilawan iti rabaw ti matana. Uray idi punasenna dagiti timrem a luana, agsalsala pay laeng ti apuy.
"Apay a langsotenkayo ngay, manang, no ammok? Ti damag, makapadanag, a kas iti kunada," sa immisemak, gapu iti namnamak a mapunas ti duaduana.
Immun-una a simmangpet ni nanang ngem ni tatang, ket napalalo ti siddaawna idi makitanak. "Kunak no dinakam' kayat a sarungkaranen, anakko, manipud idi nadamagmi ti napasamak kenka."
"Saludsodek koma dayta a damag kenkuana, nanang, itay ngem naunaak met ti nagbainen." Kinitanak manen ni Manang Iciang, ket inimtuodna a sipapasnek: "Agpayso, aya, adik, ti napasamak kenka?"
"Nga ania dayta a nadamagyo?"
"Ammomon, a, ta nadamagmi met ditoy ti maar-aramid idiay Manila. Ti ketdi impagarupko, a, ket isu pay ti nagtarayamon nga immay ditoy ta sangapulo met a tawen itan a dimo la kinayat ti nagbakasion!"
"Ania nga---"
"Dimo libaken, Istong, ta ammomin," intuloy ni Manang Iciang. Nakitak ti lua a tumataraigid kadagiti mabannog unayen a mata ni nanang.
"Isu nga itay yaw-awanmo ti sungbat ti saludsodko, ammokon no apay."
"Adu ti nadamdamagko ket---"
"Kas met ngata iti pannakadamdamag ni manongmo."
"Ngem napaneknekak, ti nadamdamagko," intuloyko.
"Pinaneknekan met koma, a, ni manongmo." Nagtedteden dagiti lua a minedmedmedan ni Manang Iciang. Inasitgak ket impatayko ti imak iti narapis nga abagana ket narikna dagiti nauneg a saibbek a kasla naipupok ken nakawaran nga allon.
Binaybay-ak a nagugaog, tapno mawangwangan ti saem a namsek iti unegna. Idi rumasayen ti sainnekna, kinitanak iti napaut, adda iti sikiganmi ti pagsilawan ket diak nakitan dagiti agsalsala nga apuy iti matana. Awan pay laeng ni tatang idi agpakada ni Manang Iciang. Insurotko ti pagseggedan agingga iti arsadanan ti agdan. Uray idi adayon ni Manang Iciang, nakitak a kasla nalag-an ti arimpadekna. Ammok idin a saanna a masango a mingmingan dagiti narasi a bituen ta iti natangken ken tibbatibbakol a daga ti pakaaramatan dagiti nakapuyen a matana. --O
Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.
Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti
Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee
Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada
Para iti digital a kopia:
PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ
Magzter: http://bit.ly/407pazG
Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.
Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph
Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,
iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine
iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin
Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin
Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine
Dios ti agngina.
Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!
