Sarita ni PELAGIO A. ALCANTARA

Immuna a naipablaak iti Oktubre 25, 1954 a bilang ti Bannawag.

NAKIGTOT ni Legio idi nagdisso iti sangona ti nagango a tukkol ti bassit a sanga manipud iti ngato apaman a nabatoganna ti suli ti daan a kabiti a sigud a dalanna no mapan wenno aggapu iti pagadalan. Madama ngamin nga agay-ayam iti panunotna ti ladawan ti padi nga agnaed iti baro a kombento a naipatakder iti maysa nga ungto ti kabiti. Kabutengna la unay ti padi gapu iti nangisit a sotanana ken ti imingna nga atiddog a nangipalagip kenkuana kadagiti al-alia. Tumarayak la ketdi no makitak daydiay a padi, kinunkunana pay iti bagina.

Sumsumriam pay laeng ti dutdotna gapu iti kigtotna kabayatan ti panangisursurotna kadagiti matana iti nangato ken nasamek a patakder nga impagarupna a naggapuan ti natinnag a banag. Nagsardeng dagiti matana idi nakitana ti nagtubo a kayo iti rabaw ti kabiti. Ket iti maysa a sanga ti kayo, nakitana ti dua a martines a sisisippit pay laeng ti maysa kadakuada iti ruot. Nakitana met iti sanguananda ti umok a madama nga ar-aramidenda.

Simken kenkuana ti nalimed a gagar a mangtagikua iti umok. Adda paspasmokkon. Kukuak la ketdi dayta. Siak ti immuna a nakakita. Inton makadakkel dagiti annakna, alaekto ida a taraknen ken sursuruan nga agsao ken agbantay iti balay, kinunana iti bagina ket nakaisem pay.

Inwarasna ti panagkitana iti aglawlaw. Awan ti nakakita kenkuana. Adda sumagmamano a nagtubo a bayabas ken ledda iti maysa a bangir. Nagin-inayad ken nagtaliataliaw a nagturong sadiay tapno masiimna ti pannakaaramid ti umok nga awan ti makakita kenkuana. Insimpana ngarud ti bagina iti nasamek bassit ket binuyana ti aramid dagiti nangisit a tumatayab. Kasla nakipagsiim ti lubong kenkuana.

Sarita

ABABA A SARITA: Ti Utang

Ngem nakulkolan ti panunotna. Kasanonto ti panangulina iti nangato a kabiti? Awan ti agdan a maitutop. Uray no kas iti agdan ti mangawayan nga inaramid ni apona a lakay. Ket no agpatulong kas pagarigan, wenno isunto ti pagtaudan ti riri no saan a nasayaat ti bingay. Kinaykayatna la ngaruden no isu la ti makaammo iti umok tapno awan ti riribuk.

Adda narugnay a paset ti kabiti iti nagsikkuanna iti batog dagiti tawa iti sabali a bangir ti kombento. Ngem pagduaduaan no mabalin a pagkaptan. Ngem masapul a magna ti mapan mangala iti umok iti sango ti kombento tapno madanonna ti narugnay a paset iti batog dagiti tawa. Ket no makauli kas pagarigan iti narugnay a paset, masapul nga umallatiw iti rabaw ti atep ti kombento tapno talaytayenna daytoy agingga iti kangatuan a paset sananto laktawen ti nagbaetan ti bubongan ken ti kabiti a kapatasna iti kangato.

Nalagipna manen ti padi a kabutengna la unay. Kas pagarigan bugkawanto ti padi no magna iti sango ti kombento? Saannanto a masursurotanen ti pagtartarayanna. Wenno mairananto a tumamdag ti padi iti maysa kadagiti tawa no madama nga umul-uli iti narugnay a paset ti kabiti? Wenno matayto ketdi iti butengna? Ket no marikna ti padi ti panagtalaytayna iti rabaw ti atep no makauli? Amangan no matinnag iti bubongan ken ti kabiti, wenno matay iti bisin iti rabaw ti atep gapu ta mabutengto nga umulogen. No ipagarupda pay ketdin a mannanakaw?

Nasaysayaat laengen ti agpanunot iti sabali a pamuspusan. Tali? Sibbol? Ania pay ngata? Dandani nakalneken ti init idi agawid ni Legio.

DIMMAGAS ni Legio iti panaggapuna iti pagadalan iti sumuno a malem. Adda pay laeng dagiti martines nga agar-aramid iti umok. Kaanonto ngata ti pannakalpas ti umok? Uray no kasta napatak metten daytoy manipud iti baba. Nagsubli manen ti panagduadua iti nakemna amangan no adda makasukal a sabali. Nalabit a kas kenkuana, magutugotto met a maaddaan iti martines a taraknen ken sursuruan nga agsao.

Inkeddengna iti panunotna a minalem nga umayna bantayan ti umok. Iti pannakalagipna iti daytoy, simmiplot manen iti panunotna ti padi iti kombento. Kimmaut ti nauneg a panagbuteng iti barukongna apaman a bimmallaet ti ladawan ti padi a nakasotana iti nangisit. Manipud idi rinugian ti padi ti mapan agisuro iti lualo iti eskuelada, nasapan nga agaw-awid ni Legio. Apaman a malpas dagiti sigud nga ad-adalenda iti klaseda, agawiden a dagus. Saanna ngamin a maitured a makita uray iti apagtaldiap laeng ti tao nga atiddog ti imingna ken nakaaruat iti pasig a nangisit.

Uppat ti tawenna idi damona ti sumrek iti simbaan, idi nagbuniag. Agsipud ta ammonan a bigbigen ti kabutengna, nagikkis apaman nga immasideg ti padi iti nasipnget nga uneg ti sakristia. Insaksakitna daydi a pannakakigtotna. Kinabutengnan ti padi—ti ania man nga umasping iti nangisit a kawes ti padi; kinabutengna ti mapan iti simbahan. Nadegdegan pay ti sigud a panagbutengna no sarsaritaen ti apona a lakay ti nakitkitana kano idi ubing pay a padi nga awan ti ulona iti arubayan ti narba a kabiti a yan ti umok ti martines.

Saan a nakaturog ni Legio iti dayta a rabii a mangpampanunot iti pamuspusan tapno maalana ti umok ken tapno saan a masukalan dagiti dadduma. Nagay- ayam iti isipna ti martines a makaawat iti sao ken makabalikas a kasla tao; ti maysa a tumatayab a mabalin a baonen, agbantay, ken agipadamag; dagiti nalapunos iti apal a mata dagiti kapatadanna nga agrayo iti nakaskasdaaw a billit nga isu laeng ti nagasat nga addaan i'toy a tumatayab.

Minalem a bambantayan ni Legio ti umok. Nupay kabutengna unay ti padi iti kombento, dina pay nakita daytoy uray sumirip laeng iti tawa. Dardarasenna ti mapan aglemmeng iti yan dagiti bayabas ken ledda no adda. Ket no saan a makapaglinged a dagus, pamrayanna ti agpidut iti bunga ti bittaog iti arubayan ti kabiti.

Iti naminsan a malem a nasipngetan a simmangpet iti balayda, sinabat ti inana.

“Apay, sadino ti pappapanam iti malem, anak ti diantre nga ubing?” indil-ag ti inana.

“Awan, nanang. Mapanak la makiay-ayam dita plasa,” inlibakna.

“Agpudnoka no dimo kayat ti malabak. Awan ti mangmangngegko nga arimbangaw dita plasa, nengneng!” Ket insagana ti baket ti pagbautna. “No aglibakka, runotek daytoy a bislak dita bukotmo!”

Ngem saan a nagpudno ti ubing. Kinaykayatna ti mabaut ngem ti ipudnona ti maipapan iti umok. Ket pinagsasaruno ti inana ti dadakkel a layat iti bukotna agingga iti natukkol ti bislak.

“Agurayka. Kasaokto ni Apo Padi ta itedka nga agpaay iti simbaan no aldaw ti Domingo ken piesta tapno saanka nga agbalbaliodong,” kinuna ti baket kalpasan ti panangbautna iti anakna.

Nagsangit ni Legio. Adu a rigatna a nangtepteppel iti pungtotna. Diak la ketdi kayat ti mapan uray luluendak iti baut, kinunana ti nakemna.

NAGLAGTOLAGTO ni Legio idi nangngegna ti anit-it ti urbon dagiti martines. Napessaanen dagiti itlog, intanamitimna iti baet ti napalalo a ragsakna. Ngem nagsubli manen ti sigud a parikutna. Kasano ti panangalana iti umok? Agdan. Sibbol. Tali. Nariribuk la unay. Ania ngata ti nasayaat a pamuspusan tapno makadanon iti umok? Apay a saan a makatayab ti tao a kas iti martines? Apay a pinilida a nagumokan ti kasta ti kangato? Nagaduan a kayo iti baba ti kabiti wenno iti adayo iti kombento a nagaramidanda koma. No saan, palsiitak la ngaruden, kinunana a makapungtot. Immay pay la nagpakpakita ditoy dayta a martines.

Pagam-ammuan, nangngegna ti arimbangaw dagiti padana nga ubbing a sumungad iti amianan. Limada. Nagtibbayo ni Legio idi agturong dagiti ubbing nga impanguluan ni Dolfo iti yan ti kabiti. Ni Dolfo ti katangsitan ken talken ti maestrada nga agbaut kadagiti naaliwegweg a kaadalanna no mairana a pumanaw. Adda panagamakna a makirupak ken ni Dolfo ta dakdakkel ken nalaing ken natured a makikabil. Ngem nalagipna nga idi binaut ni Dolfo iti naminsan nga awan met ti ammona a basolna, bimmara ti pispisna ket panggepna a balsen koma. Naimbag la ketdin ta isu metten ti isasangpet ti maestrada. Pudno a dakdakkel ni Dolfo ngem nabakbaked ni Legio.

Napugtuan ti Legio ti gandat dagiti sumungsungad. Saggaysada iti palsiit a nayukkor iti tengngedda. Umayda alaen ti umok, nakunana iti bagina. Palsiitanda dagiti martines ket mairaman dagiti nakakaasi nga urbon. Asino ngata ti nakakita kadakuada? Adda ngata nakaibaga a sabali? Kasla mabekbekkelen ni Legio iti likudan ti puon ti dakkel a bittaog iti nalaus a pungtotna.

Iparitko, inkeddengna iti bagina. Saan a mabalin a sabali ti aglak-am iti nabayagen a paspasmokko. Diak ipalubos a palsiitanda ida. Pimmidut iti nagango a sanga ti bittaog iti sangona ket kinemkemna ti sangina sa nagpaliiw.

“Nakitami itay bigat itay rummuarkami a naggapu iti simbaan,” kinuna ti maysa. “Agan-anit-it dagiti annakna itay lumabaskami.”

“Nangato kadi ti yanna?” dinamag ti sabali.

“Makitayo daydiay kayo a nagtubo iti tuktok ti daan a kabiti? Adda kadagidiay sangana a nagruyag iti batog ti dakkel a bittaog.” Nagsardeng dagiti ubbing idi makabatogda iti bittaog ket tinangadda ti sanga a naitudo. Nagriaw pay dagiti ubbing a makaayat unay idi nakitada ti intudo ti nakakita iti umok.

“No saantay’ a mauli, palsiitantayo,” kinuna ti maysa.

“Ulientayo, nasaysayaat,” kinuna ti sabali.

“Kasano ngarud? Awan ti maitutop nga agdan wenno sibbol,” insallin ti maysa pay.

“Adda pamuspusan,” kinuna ti immuna. “Kitaenyo daytoy dakkel a bittaog. Malabsan ti rawisna ti tuktok ti daan a kabiti ket saan met unay nga adayo. Adda koma kawayan tapno iparabawtayo ti murdongna iti kabiti ken ti puonna idiay dakkel a sanga iti rawis ti bittaog, mabalintayo ti agtalaytay a mapan iti kabiti.”

“Wen, rangtayantayo ti nagbaeten ti kabiti ken ti bittaog. Mapantayo mangala iti kawayan.” Ket nagtutulaganda no pangalaanda iti kawayan.

Kasta unayen ti pungtot ni Legio iti likud ti bittaog. Saanna a napanunot a pulos daytoy a pamuspusan ket binabalawna unay ti bagina.

“Aguraykayo,” ni Dolfo ti nagsao kalpasan ti panangmatmatna iti aglawlaw ken ti panagpanunotna iti apagbiit. “Adda nalaklaka a pamuspusan. Agyankayo ditoy ta mapanak umuli idiay narugnay a paset ti kabiti idiay nagsikkuanna iti batog dagiti tawa ti kombento. Umallatiwakto iti atep ti kombento ket kalpasanna, magnaak iti rabaw ti bubong ti kombento sa laktawek ti nagbaetan ti bubongan ken ti kabiti. Siak laeng ti mapan tapno saannatayo a madlaw ti padi.”

Kimmanunong dagiti kakadua ni Dolfo. Ngem idi agrubuaten ni Dolfo a mapan iti narugnay a paset ti kabiti, saanen a nakateppel ni Legio. Rimmuar manipud iti naglemmenganna a sipepetpet iti dakel a sanga ti bittaog. “Awan ti mapan,” inlappedna iti naturay a timek ket sinaedna ni Dolfo. “Parparek ti ulo ti mapan.”

Nagsarimadeng ni Dolfo. “Apay nga iparitmo?” kinunana iti makapungtot a timek.

“Binautnak idi, Dolfo, nga awan ti basolko,” insingirna. “Pagikaruenka ita no patuloyem ti mapan. Siak ti immuna a nakakita iti umok,” ket inwitwitna pay ti sanga ti bittaog iti sango ni Dolfo. Dakkel nga agpayso ti panagamakna a makikabil ken ni Dolfo gapu ta ammona ti kabaelan daytoy ngem nagtalek iti pang-or nga iggemna.

“Kaano ti pannakakitam?” dinamag a sigugubsang ti maysa a kadua ni Dolfo.

“Idi ar-aramidenda pay laeng ti umok,” insungbat ni Legio.

“Ket apay ngarud a dimo immay innala a sigud?”

“Pinaturayko ti idadakkel dagiti urbon. Isu ti rantak ita.”

“Isu met ti rantami,” kinuna ti kasinsinnungbatna a kadua ni Dolfo. Saan nga insinsina a pulos ni Legio dagiti matana ken ni Dolfo ken ti kadua daytoy a kasarsaritana.

Pagam-ammuan, nakitana ti panagtung-ed ni Dolfo ket nariknana laengen ti pannakatiliwna manipud iti likud. Saanna ngamin a nasipsiputan ti ipapan dagiti tallo pay a kadua ni Dolfo iti likudanna kabayatan ti pannakisarsarita ti maysa pay a kaduada. Naagawda ti pang-orna ket saan met a nakakuti gapu ta siiiggem dagiti tallo a kakadua ni Dolfo kenkuana. Immasideg ni Dolfo kenkuana ket sinulong daytoy ti bakrangna ken ti rupana. “Ne, ikkanka man iti pagnakmam, mauyong. Ket no agsubliak, kitaemto ti pagbanagam.”

Nagkatawa dagiti kakadua ni Dolfo. Nakalua pay iti nariknana a sanaang dagiti paset ti bagina a nadangran. Nagkammuol ti nadissuan a paset ti rupana, ket nagtirtiritir pay gapu iti napasakitan a bakrangna. Saanen a nagtagtagari amangan no dissuan manen ti kabusorna. Pimmanaw met a dagus ni Dolfo ket nagtaray a dimmaliasat iti sango ti kombento. Awanen dagiti urbon ti martines a paspasmokna.

Ngem idi nakitana ni Dolfo a kumalkalay-at iti narugnay a paset ti kabiti iti batog dagiti tawa ti kombento, dagus a nagburek ken nagsibo ti darana. Saan, saan a mabalin, inyikkis ti unegna. Kukuak dagiti a martines! Nagsipnget ti panagkitana. Inkabilna ti amin a pigsana iti kellaat a panaggulagolna ket naibbatan dagiti kakadua ni Legio. Tinarayna ti nakaibellengan ti sanga ti bittaog. Dinuklosna dagiti kabusorna ket nariknana ti panagdisso ti pang-or iti abaga ti kadakkelan dagiti nangtiliw kenkuana a saan pay laeng a nakapaggunay gapu iti pannakakellaatna.

Nagikkis ti nadissuan ket nagtaray. Kinamat ni Legio dagiti dadduma a nakipagtartaray metten idi nakitada ti naaramid iti kaduada. Kalpasanna, tinaliaw ni Legio ti yan ni Dolfo. Dandanin makadanon iti mabalinna a pagallatiwan agingga iti rabaw ti atep ti kombento.

Nalipatannan a namimpinsan ti panagbutengna iti padi. Nagtaray metten iti sango ti kombento ket dinardarasna ti kimmalay-at iti narugnay a paset ti daan a kabiti iti batog dagiti tawa. Saannan a pinampanunot ti itatamdag ti padi. Napukawen ti butengna ket maymaysan ti adda iti panunotna. Masapul nga isu iti makaala iti umok. Uray pay no aggubalda ken ni Dolfo no dayta ti masapul.

Ngem naguray ni Dolfo ket idi makaasideg kenkuana ni Legio a madama pay laeng a kumalkalay-at, kinugtaranna ti rupa daytoy. Napag-ut ti ruot a nagkaptan ni Legio a nagutad iti panagdisso ti kugtar iti rupana ket nakaruskos a nagpababa. Dinakamat ni Dolfo daytoy a gundawayna nga immallatiw iti rabaw ti atep ti kombento. Nagna iti rabaw ti atep agingga iti nakadanon iti bubongan iti asideg ti kabiti.

Timmakder met a dagus ni Legio a napatugaw iti baba iti pannakakaruskosna. Kimmalay-at manen. Apagisu a laktawen ni Dolfo ti nagbaetan ti atep ti kombento ken ti kabiti idi sumalpa iti rabaw ti atep ti kombento ni Legio. Nagtaray iti rabaw ti atep tapno kumamakam. Nalipatannan ti butengna a mangngeg ti padi ti arimpadekna. Nakadanonen ni Dolfo iti puon ti kayo a nagtubo iti tuktok ti daan a kabiti idi laktawen ni Legio ti nagbaetan ti bubongan ti kombento ken ti kabiti.

Nakamakamna a nagaw-at ti saka ni Dolfo nga umul-ulin iti kayo. Nadarugsoydan iti ling-et. Nagkalumbitin iti saka ni Dolfo ngem kinepkepan ni Dolfo ti kayo sa pinagsasarunona ti kugtar iti ulo ken ima ni Legio. Naibbatan manen ni Legio ti saka ti kabusorna gapu kadagiti kugtar iti ulo ken imana ken gapu ta nagalis pay ketdin ti dakulapna ken ti saka a nagammatanna ta nadaripespesdan iti ling-et. Napatugaw iti puon ti kayo. Narugnay ti nagdissuanna iti daan a kabiti ket naimbag laengen ta nakakapet iti agdawdawadaw a ramut ti kayo.

Isu pay laeng ti pannakakitana a narukop gayam unayen ti daan a kabiti. Dadakkelen ti birri kadagiti sikigan ti kabiti nangruna iti batog dagiti linumloman dagiti ramut ti kayo. Ngem saannan nga inkankano daytoy. Immuli manen ket nakamakamna ni Dolfo idi talaytayen koman daytoy ti sanga a yan ti umok. Ammonan a maunaanna ni Dolfo no magna iti akimbaba a sanga sananto gaw-aten ti umok no makabatog iti yanna. Daytoy ti inaramidna.

Adda pay sangakadeppa ti kaadayo ni Dolfo ti umok iti sanga iti ngatuenna idi mabatogan ni Legio ti umok. Nagin-inayad a timmakder ni Legio ket ginaw-atna ti umok. Kasta unay ti pungtot ni Dolfo ta apagisu met a gaw-atenna ti umok idi naala ni Legio. Nagin-inayad ni Legio a nagtugaw iti sanga a yanna. Indekketna ti umok a yan dagiti urbon a tumatayab iti barukongna ket nariknanan ti panaggunayda iti uneg ti umok. Kinitana ida. Uppatda gayam. Ket maradagum pay laeng dagiti dutdotda. Kamaudiananna, kukuana met laeng ida.

Ngem nakigtot gapu iti pannakagunggon ti kayo. Nagistayan natinnag. Ket idi itangadna dagiti matana, nakitana ni Dolfo a madama a manggunggunggon iti sanga a yanna. Inyasidegna manen iti barukongna ti umok a yan dagiti babassit a martines ket tinartarimaanna ti kimpet.

“Ha! Matinnagka dita no dimo ited kaniak dagiti martines,” kinuna ni Dolfo. Ket impigsana a winagwag ti kayo.

“Naim-imbag pay a matayda laengen ngem ti itedko kenka!” Nagngariet pay ni Legio. Intuloy laeng ni Dolfo ti aramidna.

Gapu iti pannakaipapilit a nawaliwali ti puon ti kayo, narugnay ti dakkel a paset ti narukop a kabiti a nagramutanna. Simmaruno pay a narugnay ken nagpababa ti dakdakkel manen a paset.

Pagam-ammuan, nagruyag a kellaat ti kayo iti batog ti bittaog iti baba. Awanen ti napigsa a pagkaptanda gapu iti narukop unayen a kabiti. Nagikkis dagiti dua nga ubbing iti butengda. Kinepkepanda a naimbag dagiti sanga a nagkaptanda. Ngem saan a naibbatan ni Legio ti umok.

Naimbag la ketdin ta nagin-inayad met laeng a natuang ti kayo. Nagasatda pay unay ta nasarapa ti dakkel a bittaog iti baba ti kayo a natuang. Naisadsad dagiti dua nga ubbing nga adda iti natuang a kayo kadagiti sangsanga ti bittaog. Ket nagbalin ti natuang a kayo a kasla rangtay manipud iti daan a kabiti agingga iti rawis ti dakkel a bittaog nga itay laeng a kalkalalikaguman dagiti ubbing.

Dinardaras ni Legio ti immulog tapno yawidnan dagiti urbon ti martines. Simmaruno met ni Dolfo tapno agawenna ida. Agpadpada a nagarumiadan ti amin a paset ti bagida. Pisangpisang pay dagiti pagan-anayda.

Ngem idi makaulogen ni Legio ket umadayo koman, naduktalanna a saanen nga aggunggunay dagiti tumatayab iti uneg ti umok a sidedekket pay laeng iti barukongna. Ket nariknana met a kasla napigket ti batog ti barukongna. Kinitana dagiti tumatayab iti umok. Napis-itda amin! Ket daradara pay ti barukongna iti dara dagiti tumatayab. Awan met laeng ti mamaayna.

Idi makaulog ni Dolfo, sinangona a dagus.  “Kitaem ti inaramidmo. Natayda amin. Basolmo daytoy. Basolmo!” Ket intudona pay ni Dolfo. Agtigtigerger iti pungtotna.

“Mauyong! Asino ti akimbasol?” Nagkatawa ni Dolfo. “Ala, umasidegka no kayatmo ti madangran,” kinunana idi makitana nga umasideg ni Legio.

Ngem napukawen ni Legio ti panagamakna ken ni Dolfo. Sumsumged dagiti matana. Kasla mabriat ti barukongna iti nalaus unay a gurana. Ket sinarakusokna dagiti kasla agtudo a danog ni Dolfo. Agingga a narakepna ket naggubalda. Sinakayanna ket saannan nga ininggaan ti nagdanog agingga a nagpakpakawan ni Dolfo. Rinuk-atanna met laeng ni Dolfo ngem agtigtigerger pay laeng iti pungtotna idi tumakder. Idi tumakder ni Dolfo, duklosenna koma manen ngem nagtarayen daytoy.

Nagsubli ni Legio iti yan ti nalusak nga umok. Pinidutna. Sinaggaysana a sinagid a siaannad dagiti natay a tumatayab. Saannan a nagawidan ti saibbekna. Ket nagan-anug-og iti sirok ti dakkel a bittaog.—O


Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.

Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.

Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti

Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee

Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada

Para iti digital a kopia:

PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ

Magzter: http://bit.ly/407pazG

Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph

Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,

iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine

iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin

Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin

Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine

Dios ti agngina.

Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!