Nobela ni ARIEL SOTELO TABÁG
(Grantee, 2013 National Book Development Trust Fund para iti Nobela nga Ilokano)
21 | NI DUGANG, KEN TI GUNGLO DAGITI MANGMANGKIK ITI RABAW TI DAGA
Kas insalaysay ni MIGUEL TABACO
1. Ni Dugang Kas Maysa Kadagiti Ingas ti Nangisit
ITI agdama a tiempo, nakaledleddaang ken nakadadanag ta ad-addan nga agraraira dagiti ingas ti nangisit. Nalabit gapu iti panagraira dagiti sulisog ken naliplipatanen dagiti pinarsua nga amin a pinarsua, nakaparsuaanna ti kinaimbag. A nabukel wenno limtuad laeng ti nangisit kadagiti naur-urnong a kinakapsut ken kinarasi ti mortal a bagi.
Ti adatna, dagitoy nga ingas ti nangisit, in-inuten a tinagikuada ti paset dagiti puraw. Nagduduma itan dagiti pinarsua a linugananda. Nagduduma itan dagiti bilegda ken kabaelanda.
Ti nakadadanag, gapu ta addaanda met iti puraw a puersa a mabilinda, kabaelanda met ti agingas a makaay-ayo iti mata ngem ti gayam bugas daytoy, nakangisngisit a bileg.
Partikular iti Dumaya a Cagayan, agtultuloy ti panagpigsa ti puersa ti nangisit. Agtultuloy ti panagpigsa ti puersa ni Dugang.
Galiera Queen (MAUDI A PASET)
2. Ti Pannakawayawaya ni Dugang ken ti Panangbaludna ken ni Baras
KAS nadakamat iti immuna a salaysay (“Dagiti Datdatlag a Mutia iti Bantay Nalban,” Bannawag, Enero 6, 2014 a bilang) daytoy autor, tiniliw ti Mannakabalin-Amin dagiti naynay nga agrinrinnupak a da Dugang, ti nangisit a pinarsua a tao ti bagina idinto a kabalio ti ulona, ken Baras, ti puraw a pinarsua a kabalio nga addaan iti bugbugtong a sara ken agsumbangir a payak. Imbaludna dagitoy iti tukot ti Bantay Nalban tapno saanda a mabiangan ti aginaldaw a panagbiag dagiti tattao ken dadduma pay a pinarsua nga agkalikagum nga agbiag iti natural nga addang ti biag.
Agarup uppat a gasut a tawen ti limmabas, gapu iti kinatured, kinadursok ken pannakigasanggasat ti dua nga agpagayam, da Ago ken Kulio, nawayawayaan dagitoy. Babaen ti panangiwanwan ti maysa a mutia a nanglugan iti maysa a Pugot, nakastrekda iti ruangan ket awan sawsawirna a nadanonda ti kueba nga ayan da Dugang ken Baras a nagingas a dua a Litaw wenno babassit a bola a lawag. Agrikrikus dagitoy nga agdangdangadang iti dakulap ti maysa nga Aribai a no agparang iti lubong dagiti tattao, maysa a Puraw a Lakay.
Dinawat dagitoy dua nga agpagayam a masapulda ti bileg tapno malabananda dagiti kabusor a Kusipet. Saan nga immannugot ti Puraw a Lakay. Ngem nagpilit ti maysa kadagiti aggayyem, ni Kulio. Adda inyebkas daytoy nga Orasion a nalabit, nasursurona kadagiti libro dagiti Espaniol a papadi.
Ket napalusposan ti Puraw a Lakay kadagiti dakulapna dagiti dua a Litaw nga apaman met a nawayawayaan iti pagrikrikuduanda a sirkulo, dagus a nagsaggaysaanda a linuganan dagiti dua nga agtutubo.
3. Ni Dugang ken ti Gunglo Dagiti Mangmangkik iti Rabaw ti Daga
NAIPARPARNA nga inusar daytoy ni mannurat Prodie Gar. Padios. "GUDMIRTID," kinunana para iti Gunglo Dagiti Mangmangkik iti Rabaw ti Daga ket iti istoriana, maysa a kapre ti panguluen dagitoy. Nagbiddut gapu ta maysa a Dugang wenno Tikbalang ti nagbalin a dadaulo dagiti mangmangkik iti deppaarna iti Dumaya a Cagayan.
Nakagasgasat koma ni Ago gapu ta ti Litaw ni Baras ti nanglugan kenkuana ngem daksanggasat ta naaramatna daytoy iti dakes a wagas—rason no apay a kas kalakana a minanmandar daytoy ni Dugang.
Apagruarda iti ruangan nga adda iti puon ti kallupit, nagrupak dagiti aggayyem a manamnama ta adda la ngaruden iti ikutda dagiti dua a Litaw.
Idi makapanaw ni Kulio, naduktalan ni Ago a nasalikawkawan dagiti Kusipet dagiti Gerilia nga impanguluan ni tatangna a ni Alfonso.
Adu kadagiti ubbing ken babbai ti awan gasatna. Dagiti nakalasat a babbai, narames dagitoy, pakairamanan ni nanangna.
Idi damo, nailimed kadakuada nga agama ti napasamak.
Ngem idi mapalabasen ti dua a bulan, saanen a nailimed iti amana ti panaginaw ni inana. Pinalutpot ti amana ti inana ket inako ti inana a rinames ti saan laeng a maymaysa a Hapon— nagsisinnublatanda.
Nagpagunggan ni Ama Alfonso. Ket iti naminsan nga idadarup dagiti Hapon, saanen a nagatras daytoy. Adu met ketdi ti nadesgrasiana a Kusipet. Ngem natiliwda ket imbitinda iti kallupit.
Nga iti adayo, tinantannawagan ni Ago ni tatangna.
Apaman a naitanem ni tatangna, dinawat ni lilangna nga ina ni nanangna a no mabalin, regregenna ti sikog ni inangna. Ta kuna daytoy a ti sikog ni inangna, putot dagiti demonio a Kusipet. Ken tapno saan ida nga al-aliaen ti kararua ni tatangna.
No apay ketdi a namati ni Ago. Ket rinegregna ti sikog ni inangna.
Apaman a naaramidna daytoy, nauyos ti puraw a Litaw kenkuana ket pinarparigat ni Dugang ken sumagmamano a nagduduma a mangmangkik. Nagporpordios. Agingga a napukawna ti simbeng ti nakemna.
Idinto a ni Baras, awan ti mabalbalinanna a kinulallong ni Dugang a napan indatag ken ni Aribai iti Bantay Nalban tapno madusa.
Idinto a ni Dugang, nagtultuloy ti panangluganna ken ni Julio Fagaran a nagballigi iti tay-ak a sinurot daytoy.
Ket naikkan ni Dugang iti gundaway a maidauluanna dagiti agraraira a mangmangkik iti deppaarna iti Dumaya— pakairamanan ti Alis a rinegreg ni Ago nga idi dimmakkel, nagbalin a ni Burangen a ti kangrunaan a misionna, ti mangipalay iti awan-patinggana a pangsidir iti nakem ken pammutbuteng kadagiti kaputotan a nangiregreg kenkuana.
Idi saanen a madaeran ni Ago ti pannakasidir ti nakemna, nagbekkel daytoy iti kallupit.
IDI awanen ni Ago, insaruno ti Burangen a riribuken ti biag ni Felipe. Ti imasna, namati kenkuana ni Felipe. Ket babaen dagiti nakaparsuaan a talugading daytoy, nasugsogan ti Burangen nga usarenna dagitoy iti kinadakes.
Pagimbaganna ta idi maamiris ni Felipe dagiti babakna, inramanna ti Burangen iti panungpalanna—agpadada a napuoran ken naitanem iti tukot ti daga.
4. Dagiti Addang Tapno Maatiw ni Dugang
ADDA dua nga addang tapno maatiw ni Dugang ken tapno maminpinsan metten a maalut-ot ti lunod a nakaigayonggayongan ti kaputotan ni Alfonso: Umuna, nasken a mapapatay ni Felipe a nangabrasa iti bileg ti Nasipnget; ken, maikadua, nasken a sarangten daytoy nagsurat a putot ni Felipe ni Dugang para iti maysa a dangadang.
Natungpalen ti umuna.
Daytoy maikadua, tulongannak koma ti Apo a Mannakabalin-Amin tapno agballigiak.
Tapno ni Eliezer a putotko, agbiag kenkuana ti kaputotan dagiti natan-ok, ti kaputotan dagiti Tabaco a mangngagas.
(Adda tuloyna)
Napalabas: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20
Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.
Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.
Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti
Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee
Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada
Para iti digital a kopia:
PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ
Magzter: http://bit.ly/407pazG
Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph
Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,
iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine
iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin
Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin
Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine
Dios ti agngina.
Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!
