ALLON TI BIAG: Walo A Dekada A Panagdaliasat (7)-Bannawag

Autobiograpia ni LORENZO G. TABIN

Maika-7 a Paset

PANAY-OGAN, 1956-57

NAKAAWAT DAYDI TATANG iti surat idiay Abbarit. Naggapu idiay Veterans Memorial Hospital, idiay Pagasa, Quezon City. Kapades idi ti sakasaka idiay Lapog. Damag pay idi nga adda linussokda ti mugingna iti bala sada impasanggir iti puon ti akasia iti amianan a salogan ti Bacsil. Sabali la daydi impadamag ti kinasoldaduanna iti maysa a sardam maipanggep iti pamilia nga inuli, rinamesda ti balasitangda, sada pinatay ida a sangaamaan. No saan la a gapu kadagidi a damag, di koma kayat daydi tatang a panawan ti damo a binangonna a balay. Maysa pay, saan a makaawat ken makasao iti Tagalog ken Ingles. Ken dinak koma kayat nga ibati iti Panay-ogan a naammuak idi agangay no apay: aduda. Ngem ad-adda met a dinak kayat nga ibati iti Abbarit ta itugotna daydi nanang, ken daydi Tessie ken ni Herman. Ken masapul nga agleppasak iti maikanem. Agingga la iti maikalima ti nalpasko idiay San Isidro Elementary School.

Sakbay a nagluasda, impastreknak nga immuna daydi tatang iti Daclapan Sur-Panay-ogan Elementary School. Daydi Maestro Angel Cobangbang ti maestrok, ken isu idi ti head teacher sa wenno prinsipal.

“Ditoy ti pagyanam bayat ti panagleppasmo iti Maikanem,” kinuna daydi tatang. “Umaydakanto met sublien.”

“Panawandak manen a maymaysa?”

“Aganuska, barok,” kinuna daydi tatang. “Masapul a makaleppaska nga agbasa. Dimi kayat a maipadaka kadakami ken ni nanangmo a di nakaangot iti uray no ruangan la koma ti eskuela.” Naliday ngem napasnek dagiti mata daydi tatang a nangmingming kaniak.

“Yaramidankanto iti suman no kasangaymo, 'nakkong,” inyandingay daydi nanang. Pulos a di nagliwat daydi nanang nga agluto iti suman tunggal kasangayko. “Uray adayoka...”

Insuronak met daydi nanang nga agplansa sakbay a nagluasda. Uging idi ti pabeggangen iti plansa.

Dakkel a piglat ti nabati a pakalaglagipak iti daydi a plansa tunggal makita wenno maarikapko ti likud ti kanigid a takiagko. Impatigmaan daydi nanang ti panagan-annadko. Awan bunga ti darasudos no di maisagmak, kinunana.

Diak koma kayat ti agbati ta nalagipko ti panangipasurotda kaniak kadagidi Lelong Iroy ken Lelang Andiang idiay Baybayabas. Diak la idi impagpagarup a pakpakauna dagidin ti ad-adu pay a pannakaipusingko iti pamiliak. Arigna di maputpot ti adu nga iliw a nangukop kaniak iti naunday a panawen.

Kastoy ti malagipko a ladawan ti Panay-ogan:

Maysa kadagiti barangay iti pingir ti Cabugao iti laud. Manipud iti Barangay Turod nga agpaabagatan, a sakbay a sumang-at nga agpa-Salomague, sumiasi nga agpalaud a sumalog ti kalsada a kumamang iti Panay-ogan. Nalawa a kataltalonan ti agsumbangir a sikigan ti puraw a kalsada. Balay dagidi ag-Saribay ti matupar iti daya a pingir ti barangay. Kaaduanna a Saniatan ti agindeg iti Panay-ogan.

Agsanga ti kalsada apaman a makastrekka iti Panay-ogan. Agderderetso iti amianan ti maysa a kumamang iti Namruangan idinto nga agsikko nga agpalaud iti kanigid ti maikadua a sanga, a kumamang iti Daclapan Sur, Labut, Sabang, ken Gutong.

No maysaka koma nga ullaw a tumaytayok iti tangatang a mangtannawag iti maikalima a pagestasionan ket sumangsangoka iti laud, adda iti makanawanmo ti nalawa nga arigna agdaldalluyon a turudturod a kaanayan iti amianan. Nagari dita dagiti pandaka a tartaray a di met maawagan iti kayo. Pannakasabongna ti kanayon nga aglanglanga a nagango nga addaan iti atitiddog ken napino ken panikkilen a rapangrapangna, a no mapursing iti ungkayna no nagangon, nakalaglag-anda nga aglagtolagto iti kaanayan no pug-awan ida ti angin.

Iti makanigid ti yan ti naaladan a panglawaen a solar a napunno iti pasakuati wenno kawkawati nga agsabong iti natarnaw a puraw ken bioleta. Naimas a gulayen ken kamatisan ken ikkan iti bassit a bugguong a monamon. Nalagda a tarikayo dagiti kayona.

Langana ti agkubkubbo ti balay iti tengnga ti solar, a gagangay ti kadakkel, nagatep iti pan-aw ken nagtaleb iti bulo, ngem kayo ti agdanna.

Isu ti balay daydi Anti Rosa, wenno Milia. Diak malagip no apay a dua ti naganna. Daydi Lelong Undo ti mangaw-awag kenkuana iti Milia.

Awan ti am-ammok kadagidi nadanonko idiay Panay-ogan malaksid daydi Insan Ansit a nakaduak idiay Baybayabas ken Abbarit, ken dagidi Lelong Undo, ken Lelang Simona. Ken daydi apongmi nga Ines a nanang daydi Lelang Simona. Bulsek daydi Apong Ines ket adda la iti sulsuli a di matimtimek.

Nadanonko da Insan Francia, Marilou, ken Miguela nga annak daydi Anti Rosa wenno Milia. Kaduada daydi Angkel Romeo. Makikabkabbalay met idi daydi Mang Sela a siuman daydi Angkel Marcos wenno Doro. Kaduana dagiti uppat nga annakna nga Araceli, Melba, daydi Amboy, ken ni Bobot.

Naipangruna daydi Amboy kadagiti nadanonko iti daydi a balay. Masango ti taguab a yanna no umulika iti agdan. Tinabla iti adda giwanggiwangna ti kuarto. Napaliiwko idi agangay a baybay-an latta daydi Mang Sela a nakaidda iti tabla nga awan ap-apna, ken kurang la a lamolamo ta namureng a kamiseta laeng ti nangbungon iti bagina. Makariri ti a-a-a-a-na. Kudil la ti namungon kadagiti tulangna. Awan inaramidna no di agkusaykusay, ken agwarwaridawad dagiti imana a masansan a mulmolanna ti tanganna, no makaturogen. Sa la sarungkaran daydi Mang Sela no sumangpet nga aggapu iti paglakuanna iti ikan wenno bugguong.

Nairuam daydi Boboy a mabaybay-an.

Awan ti nadanonko nga asawa daydi Anti Rosa.

Kasta met daydi Mang Sela.

Diak nagdamdamag.

Adda bubon ken tangkia iti abagatan ti kosina.

Iti lauden ti Panay-ogan, adda purok nga aw-awaganda idi iti Naglorantean ta kaaduannan sa kano idi nga ag-Laurente ti agindeg. Idiay pay ti purok a nakairamanan dagidi Lelang Pelang ken Lelong Ipi. Kabsat daydi Lelang Simona daydi Lelang Pelang. Awan anakda. Nasayaatda nga agassawa ngem nasdaaw dagiti kabagianda idi naipadamag ti pannakatay daydi Lelolng Ipi ta tinagtagbatda idiay bantayda gapu iti dulon. Nabati a maymaysa daydi Lelang Pelang.

Nalipatak. Iti igid ti kalsada iti amianan ti balay daydi Anti Rosa, adda sangapuon a pandaka a kayo a masmasdaawak idi ta agatibuor ti langsi no mabatogam. Kunada a balay kano ti kaibaan. Agpayso ngata? Apay a daydi laeng a kayo ti kasdi ti angotna?

Adda bassit a sang-atan a nagbedngan ti Panay-ogan ken Daclapan Sur. No addaka iti tuktok ti sang-atan, matannawagam ti kabalbalayan iti laud, ken ti daklisan iti amianan.

Adda iti adayo nga amianan ti Daclapan Norte.

Impalistanak daydi tatang iti Daclapan Sur-Panay-ogan Elementary School sakbay a napanda idiay Pagasa, Quezon City.

Awan ti pakaikamkampitan iti biagko daydi Berto Sultiki, ngem maagapadko man ta uray kaskasano nakaibati met iti bassit a pakasasawan ti Panay-ogan a maysa kadagiti nagestasionak.

Maysa a kumakanta daydi Berto Saniatan ngem nalatlatak iti Berto Sultiki nga awagna ta bulding ti maysa a matana. Kanayon a mapan makisalsalip idiay DZVB, Vigan. Diak nadamag a nangabak ngem idi kuan, kanayon metten a pagkantaenda, a gapu ngata iti anusna a mapmapan. Kanayon nga adda sab-at wenno bitbitna a gitara ket no awan daytoy a pagilasinan, sigurado a saan a ni Berto Sultiki ti nasabatmo!

Malaksid daydi Berto Sultiki, sabali pay a taga-Panay-ogan ti adda iti lagipko. No malagipko ti Panay-ogan adda latta daydi a tao iti alintataok. Pidong ti naganna, ngem diak malagipen no Saniatan met la ti apeliedona.

Kanayon a masabat wenno mapalabasko iti kalsada nga agpalaud. Sumilsileng ti natayengteng, sumilsilap a kudilna a tinina ti apgad, a ti la karsonsiliona ti nangbungon. Awan sa ti aramidna no di inaldaw a mapan agpana idiay Sabang, wenno idiay pay ket ngata Puro. Pagpagnaenna ti agarup dua a kilometro a nagbaetan ti Panay-ogan ken Sabang, santo agrakit a mapan idiay Puro.

Adda dua nga annakna a lallaki, a no agaabayda a lumabas a mapan agpana, kunam la no singinda.

Iti naminsan a pannakapalabasko iti daydi Tata Pidong, nasdaawak iti nakitak a dakkel a buttaw iti asideg ti pus-ongna. Agtabtaba!

Nagletteg kano ket idi agluom, ken mapalsut ti matana, nangibati iti dakkel a buttaw.

Ngem mapmapan latta agpana, uray di pay napiaan ti lettegna!

Ti anusnan nga agitured iti sanaang. Uray bassit la a sugat, no maitaneb iti apgad, tumulang ti sakit. Daytanto pay matam, no saanka nga agusar iti antiparra wenno antiohos, saanka a makamulagat iti danum. Saan nga agpayso ti makitkita iti sine nga aglanglangoy iti baybay nga awan ti antiparrana! Bugos dagidiay!

Kasta ti umuna nga agparang iti mugingko tunggal malagipko ti Panay-ogan. Kasta ti ladawan ti maysa kadagiti nagestasionak.

Ngem mapantayo iti ladawan dagidi kakabagiak a nadanonko iti daydi a balay.

NASAPAAK a nagriing iti daydi nga agsapa ti Sabado.

Diak naimas ti naturog iti napalabas a rabii gapu ta simken manen ti iliwko kadagidi tatang ken nanang, ken ni Herman ken Tessie. Napanak nagtugtugaw iti bangko iti sirok ti sangapuon a pasakuati iti daya ti balay.

Nasiputak ti kasta unay a panagbuttubutuag ti patong daydi Anti Rosa iti panagturongna iti bubon. Adda inkabadayna a tualia ken pagsukatanna. Nagsasaruno ti anit-it ti pamatuagan iti agdardaras a panagtawingna. Nadaras a napunno ti tangkia. Madamdama pay, agkarabuyaten iti linged ti sinigpit a silag.

Idi makadigos, kasta unay manen ti butubutuag ti patongna nga immuli. Manipud iti apagbingngi a rikep ti tawa, makitkitak ti pananges-estimarna iti kuarto ken way a katre. Impapanko a sinukatanna ti supot ti dua a pungan. Sa nagulimek. Inistimarna ngata ti bagina. Impapanko man a nagpulbos ket namilatan ti natingra a rupana. Nupay natingra ti maris ti kudilna, adda met panalbanna uray kaskasano.

Nasaripatpatak daydi Lelang Simona nga immulog ken nagpalaud iti kalsada nga adda ammalna a pinadis ken imbarikesna nga alat ken igpilna a batbateng. Diak ammo no nangisakmol sakbay nga immulog.

Nadlawko a timmalna ti balay.

Awanen ti nabati a tao no di daydi lugpi a Boboy. Diak ammo ti napanan daydi Angkel Romeo.

Daydi Lelong Undo, pumpunnuenna iti danum dagiti paginuman ken pagsarban.

Daydi Manang Sela, awan metten.

Tumakderak koman idi naiwangwang ti ruangan ti solar. Adda simrek a kalesa.

Nasdaawak a nakakita iti Puraw a tao iti uneg ti kalesa a nagsardeng iti sango ti balay. Arindaraen ti kudilna.

Arintarayen daydi Anti Rosa a nangsabat ken nangatibay idi dimsaag ti Puraw. Sinanggol daydi Puraw daydi Anti Rosa nga inturong iti agdan. Naanus ti langlanga ti lakay... wen, lakay a Puraw.

Inasitgak daydi lelong Undo a mangug-ugas idin iti tangkia.

“Sinno daydiay, ‘long?” dinamagko.

Tinangadnak daydi lelong sana intuloy ti aramidna. Saan a nagbaliw ti rikna ti rupana.

“Daydiay ni Apo George, apok,” nalag-an ti timekna. “Isu ti... ti papang da Francia.”

Segun iti daydi Lelong Undo, balasitang pay daydi Anti Rosa idi maam-ammoda ti papang dagiti tallo a kasinsinko. Agtawen la idi iti trese. Naidanon kadakuada nga agsapsapul ti pamilia daydi Apo George iti katulongan. Gapu ta aduda nga agkakabsat, ken daydi la Lelang Simona ti inaldaw a mangadkadilian ta awan met ti ammo daydi Lelong Undo nga aramiden no di agarniarnis ken mangwatwatwat, daydi Anti Rosa ti impasuboda a mapan agyan.

Nasayaat kano met ketdi dagidi kaamaan daydi Apo George. Isuda ti maysa kadagidi tangtangaden dagiti umili iti Cabugao. Inikkanda daydi Anti Rosa ti panawenna nga agbasa ket sa la agobra no awanen ti klasena. Isuna laeng ta dina naipamaysa ti agbasa.

Nalaing kano nga agtaray ket naala a maysa kadagiti atleta iti elementaria. Ad-addan a dina naipamaysa ti agbasa. Kinapudnona, diak ammo no kasano. Ngem idi maam-ammok, di met makabasa! Pampanunotek idi no agpayso a pinagbasada.

Iti sidong ti pamillia daydi Apo George ti maibilang a nagbalasangan daydi Anti Rosa. Nabun-as daydi ikit ket uray no immala iti kudil iti daydi Lelong Undo, adda panalbanna. Immala iti daydi Lelang Simona a kulot. Iti ababa a pannao, nasirpat daydi Apo George.

Saan a nailawlawag daydi Lelong Undo no sibibiag pay daydi asawa ti lakay nga Italiano idi maaddaanda iti relasion iti daydi Anti Rosa. Saan met a nailawlawag daydi lelong no sadino ti yanda sakbay a naaddaanda iti relasion, ta ti balay a nangdanonak kadakuada, inted kano daydi Apo George idi inkeddengna nga agawiden daydi Anti Rosa.

Dina binaybay-an daydi Anti Rosa. Linawas a sarungkaranna, nga ikkanna iti abasto.

Nakasursuro daydi Anti Rosa nga agkompra iti ikan idiay Sabang. Nariwet pay ngem addan iti sangladan a mangur-uray kadagiti sukina a bumabantak, a pakaibilangan met la dagiti kakabagianda sadiay, ken idiay Gutong.

Diak unay nasimpuon ti istoria daydi Manang Sela... manang ti awagko ta tatang met ti awagna iti daydi tatang gapu ngarud ta siuman daydi Angkel Doro a kabsat daydi tatang. Ngem agkaarngida iti pakasaritaan iti daydi Anti Rosa. Isu ngarud a naaddaan iti uppat nga annak. Daydi kano Mistro Bitong ti ama dagiti annakna. Kas iti daydi Apo George, linawas met a sumarsarungkar daydi Mistro Bitong. Ti diak nadamag no kasano nga iti balay da Anti Rosa ti nagyananda met. Isu nga idi agangay, agsabsabayda a mapan agangkat iti ikan idiay Sabang. Diak sa pay nasao, mataan ti adu nga ikan a bambantaken dagiti bumabantak idiay Sabang.

Saan la nga iti tiendaan ti Cabugao ti naglaklakauanda. Mapanda pay idayo dagiti ikanda iti sabsabali nga ili. Diak ammo no kasano, ngem nakadkadanonda pay idiay Vigan. Saan laengen nga ikan ti lakoda idi agangay. Linata payen a bugguong a monamon. Napnapanda pay immar-arog a naggatang iti bugguong idiay Dagupan. Kanayon a dua dagidi Anti Rosa ken Manang Sela.

Sadiay ti nakaam-ammuanda kadagidi pamilia Baguyo. Narasaw dagidi a pamilia—diak ammo no gagangay dagiti taga-Vigan ti kasdi.

Adda tallo a babbai nga annakda, ken maysa a lalaki. Addan anak daydi Francing nga inauna a babai. Agtawen iti trese daydi maikadua nga Estrelita ti naganna, ket onse met ngata daydi buridek a Linda ti naganna.

No apay, diak ammo, ngem idi agangay, kanayondan nga umay iti yan da Anti Rosa. Inkuykuyog daydi ina dagidi tallo a babbalasangna.

Agtawen met idin daydi Angkel Romeo, nga Umyong ti awagda, iti disiotso. Bassit daydi nga ulitegko ngem isu ketdi ti kataeranda nga agkakabsat. Kulot ken naisem, ket ad-adda pay a makapurar ti maysa a pamarangna a balitok; diak ammo no nangpidpidutanna.

Iti damo pay laeng, nadlawkon ti panagpingpingki dagiti mata daydi Angkel Umyong ken daydi Estrelita wenno Taling. In-inauna la iti makatawen ngem siak isu a diak idi daydayawen. Nakuttong, nabagbagi pay daydi Linda a buridekda.

Iti ababa a pannao, gapu ngata ta ibatbati daydi Apo Daring... wen, Daring gayam ti nagan daydi nanangda. Adu dagidi gundaway a mabatbati daydi Angkel Umyong ken daydi Taling. Sumursurotak idi iti daydi Fidel a naam-ammok idiay eskuela, a mapan agpasiar kadagiti turturod ti tartaray iti amianan ti kalsada.

Idi kuan, pinagdennada metten dagidi Angkel Umyong ken daydi Taling, ket imbagada nga awagakon iti ikit. Diak malagip no pinagkasarda ida. Agpadada nga awan trabahona. Kunkunak man, isu ngata nga impaasawa ti nanang daydi Taling tapno maksayan ti taraknenda.

Ngem ti yanna a pagdaksan, nanayonan ti taraknen daydi Anti Rosa! Agpada dagidi apagdenna nga awan ti ammoda a trabaho. Ti la mangan, maturog, ken agkubkubalsing ti obrada. Ipagpagarupda ngata nga ay-ayam laeng ti biag. Ti pay maysa a yan ti gasangna, mairamramanda iti abasto nga it-ited daydi Apo George kadagiti putotna, ken iti maganansia daydi Anti Rosa iti panagik-ikan ken panagbugbugguongna. Ken iti sangkabassit a paglaklakuan daydi Lelang Simona iti mapaisayanna.

Ti diak pinampanunot idi, no imbatiandak dagidi tatang iti abastok. Wenno maysaak pay kadagidi pinakpakan daydi Anti Rosa!

Awan idin daydi Angkel Poling. Nalabit nga adda idin kadagidi Baterina idiay Santo Domingo, kas hardinero.

DUA A PASDEK daydi Daclapan Sur-Panay-ogan Elementary School. Immurnos iti abagatan ti kalsada nga agpalaud ti eskuela a para iti maikamaysa agingga iti maikalima. Adda iti uluananna iti laud ti kimmuros a pasdek nga agpaay iti maikanem.

No diak mariro, adda idi da Francia a kasinsinko ken daydi Araceli nga anak daydi Mang Sela, iti maikadua a grado. Isuda laeng ti am-ammok, ken daydi Fidel Saniatan a taga-Panay-ogan a diak ammo no maikamano idi. Duduan ti malagipko kadagidi nakaklaseak iti maikanem. Daydi Filomeno Aganad a taga-Daclapan Sur, ken Angelina Acedo, wenno Heling a taga-Sabang, a naammuak idi agangay a kapiduak.

Adda daydi maysa a diak ammo no adda iti maikapat wenno maikalima idi. Kanayonnak nga asiasitgan ken kasarsarita ngem diak unay inkaskaso ta dakdakkel ngem siak. Diak idi ammo nga agkapiduakami gayam, ken taga-Labut. Isu daydi Domingo Manuel wenno Inggo.

Nagbalin a nasinged a pagayamko daydi Fidel ta masansan nga aggigiddankami nga agawid. Isu ti immuna a nakisinninged kaniak. Tunggal bakasion, awisennak a mapan agpasiar iti kurruoy a yan ti adu a tartaray iti amianan. Awan met ti nasken nga inar-aramidmi.

Iti eskuela, tunggal recess, imbes nga agaayamkami, adda ligaligason a naisangrat a pagmulaan dagiti nagrupugrupo nga agbasbasa. Daydi Minong Aganad ti lider ti grupomi. Aglalaok ti mula. Kanayonnak latta a surutsuroten daydi Inggo uray no dikami met agkaklase.

Dimteng ti panawen a nagbalinak a nalatak iti klasemi. Saanak a nasirib. Kinapudnona, addaak ngata iti kutkutit. Ngem no binnasaan, saanak a paatiw. Mabalinko a sawen a maysaak kadagiti kalaingan nga agbasa. Kunam ngamin ta kaay-ayok ti agbasa, di ngamin, nangruna ti Bannawag?

Adda idi programa daydi Mr. Angel Cobangbang a titsermi. Kontes ti binnasaan.

“’Sinno ti mayat nga agbasa?” dinamagna.

Saanak a nagpaudi a nangitayag iti imak.

“’Sinno pay?”

Intayag daydi Heling ti imana. Daydi Heling ti ibagbagada idi a kalaingan iti klasemi.

“Alright... ready, set, go!” imbilin daydi Mr. Cobangbang.

Kunam pay, tinarastaskon ti nagbasa. Arigna saanak nga immanges. Ti yan ti imasna, gapu ta saan a nagpulsot ti panagbasak, nagpangato-nagpababa ti ayugko. Numona ta aggidiat ti ayug dagiti taga-lumaud ti Cabugao ken dagiti taga-Lapog. Nabasa ti ayugda. Idinto a dakami idi idiay Lapog, natangken.

Nalaing met nga agbasa daydi Heling. Ngem saanak a pinaunaan.

Nadlawko a tiptipden dagiti kaklaseak ti katawada. Makais-isem met daydi Mr. Cobangbang. Impagarupko no maayatanda iti partakko nga agbasa.

Ngem idi agruruarkamin, maysamaysan ti nangawag kaniak iti Ing-o...

Ing-o! Ing-o! Ing-o! Kaaweng ti naganko. Ti la siudotko idi! Kayatko ti dumisnog. Ngem nagamakak. Maymaysaak, ken sangsangailiak pay.

Nabayag sakbay a nagmawmaw ti aweng ti Ing-o.

Nagbalinkami a nasinged iti daydi Minong. Nangruna idi dimteng ti panawen a nagiwaras ti gobierno iti binariles a pulbos a gatas. Diak malagipen no panawen idi daydi Presidente Magsaysay.

Inawisnak daydi Minong a tumulong nga agisaganan sa idi iti mainum, wenno agiwaras. Idi la a nakaramanak iti pulbos a gatas.

Kadagidi a panawen ti panangrugik nga agsiputsiput kadagiti babbalasitang nga agad-adal. Diak pay la idi ammo no apay, ngem adda dagidi nakaisagudsagudan dagiti matak.

Maysa daydi Geronima Sumay a taga-Turod. Wen, adda dagidi umay agbasbasa a taga-kabangibang a barangay a saan la a taga-Daclapan Sur ken Panay-ogan, kas iti Daclapan Norte, Namruangan, Turod, Labut, ken Sabang. Adda pay la malagipko a taga-Namruangan. Benjamin Castillo ti naganna—adda kanagnaganna kadagidi nakakaseraak idiay Coromina; madanonto daydiay. Nagkitakami pay laeng kalpasan ti adu a tawen—nalagipnak idi mangrugin a mabasbasana ti naganko iti Bannawag. Kurang pay idi ti pagadalan isu nga immay immarog dagidi ubbing kadagidi a barangay.

Adda pay dagidi dua nga agkabsat a taga-Daclapan Sur. Ngem nalaplapsat daydi ub-ubing. Deling ken Glory ti naganda.

Ania ti awagda ti kasdi a rikna? Puppy love? Agasem ta inar-arapaapko ketdin daydi Geronima Sumay, ken daydi Deling, iti rabii? Daydi la unay Geronima. Pulos a diak nakasarita. Umanayen a sapulsapulen dagiti matak tunggal flag ceremony. No diak makita, nakariknaak iti kawa. Mapukaw no kua idi ti ganaygayko.

He-he, diak ammo no nagbambanagan daydi a tao. Maysa kadagiti nalagipko a sinapul ti naganda iti Internet ngem diak nasapulan. Amangan no saan a nakaadayo idiay Turod.

Iramanko daytoy maysa kadagiti diak malipatan a padasko iti maysa a Sabado. Asideg idin ti panagseserra ti klase. Adda immaway a nagpabuya iti sine iti sardam. Dandanin sa napan nagbuya ti sangapurokan ta naipaspasakbay ti yaayda. Nagdidinnamaganda ta kas kaniak, adu ti di pay nakabuybuya iti sine. Kinapudnona, diak idi ammo no ania ti kunkunada a sine. Isu nga idi dimteng ti naituding a panagpabuyada, saanak a nagpaudi.

Black and white daydi pelikula ket kas kaniak, nagdadakkel ti mulagat ken nganga dagiti nagbuya. Ammoyon, a, dagiti di pay nakabuybuya iti sine kadagidi a panawen nga awan pay ti selselpon ken kompiuter. Ignorantekami pay la idi.

Diak nadnadlaw ti panaglabas ti aldaw, ta idi kuan, panagririkep metten ti klase. Diak ammo no kasano a nailiwliwagko ti iliwko kadagidi tatang ken nanang, ken da Herman ken daydi Tessie. Dida pay nagawid iti napalabas a Paskua.

Kunak no awan kadakuada ti umay iti panagraduarko iti maikanem. Diak met ammo no kasano a naammuanda ta kadagidi a panawen, awan pay ti telepono, nangrunan ti selpon. Surat laeng ken telegrama.

Dua nga aldaw ngata sakbay ti graduation idi simmangpet daydi tatang. Insangpetannak iti sapatos a lalat. Ken putot a kaki ken puraw a bado. Kasta unay ti ay-ayatko, ngem nasebseban idi imparamanko dagidi. Aglabonglabong ti bado ken sapin ket arig la lumnedak iti kalalawada. Agkalawkalaw met ti kasla barko a sapatos.

Uray idi inirutak ti kurdonna. Nakasiksikkil pay ti suelasna ket lumsot ti mukodko no umaskawak. Arigna tumayab idi damo a yaskawko.

“Husto dayta,” kinuna daydi tatang. “Nasayaat ta adda pamasmasda. Pagdakdakkelam. No bassit, saan a mabayag, saanton nga umsek kenka.”

Diak la koma kayat ti umatendar iti graduasion ngem pinilitdak. Nangmatamataak iti aglawlaw amangan no adda dagidi Geronima Sumay ken Deling. Kababain. Agpakkapakkang ken agsarsarugadddengak nga immuli iti bassit nga entablado a napan nangawat ti nalukot a papel. Kunak no diploma, ngem awan met ti sursuratna! Nagpakkapakkangak manen idi umulogak, a dandaniak pay naidugmam! Inamakko no tumayab ti sapatosko. Ti la babainko!

Idi nalpas ti programa, nagtartarayakon a nagawid! Timmaliawak pay naminsan bareng makitak daydi Geronima Sumay. Napanunotko laeng, no anian ti nagbambanagan dagidi a tattao.

Iti simmaruno nga aldaw, intugotnakon daydi tatang idiay Pagasa.

(Maituloyto)

Napalabas a paset: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6

Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.

Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.

Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti

Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee

Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada

Para iti digital a kopia:

PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ

Magzter: http://bit.ly/407pazG

Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph

Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,

iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine

iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin

Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin

Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine