Autobiograpia ni LORENZO G. TABIN

Maika-10 a Paset

LABUT 2

SAKBAY A SIMREKAK iti maikadua a tawenko iti Cabugao Institute, imbagak iti daydi tatang a diak kayaten ti agsubli iti balay daydi Tata Ciano. No malagipko laeng no kasdi a mabartek, agkulkullayawak.

       Ken diak malagipen ti nagan daydi nangkaritkarit kaniak idiay Ruaran, a nagbalin nga asawa daydi Kapid Tersing a kabsat daydi Heling a kinakontesko a nagbasa iti klase daydi Mr. Angel Cobangbang.

       Adda daydi maysa a baket a sagpaminsan nga umaway. Nakuttong ngem nakaranting a magna. Isang ti naganna. Kanayon nga adda bitbitna a bay-on a naglaon iti aglalaok. Masansan a dumagas iti balaymi. Mabayag a makisarsarita iti daydi nanang. Idi damo, no ania la ti malaglagipna a pagsaritaanda. Agingga a naawisna ti rikna daydi nanang, ket no dadduma, nasarangsang ti katkatawada. No kasdi a naalanan ti kikidikan daydi nanang, rugiannan nga iruar ti naguneg ti bay-onna.

       “Napintas daytoy... nalaka laeng kadagiti nasayaat a tattao. Kasla koma kenka,” kunana ket nakasamsam-it ti isemna a mangmatmat iti daydi nanang.

       Idi damo, mabain sa daydi nanang a mangpaay iti nakuttong a baket ket kapilitan a binusbosna ti sigsiglotanna ket nakaan-annad a nangbilang iti nakupinkupin a papel de banko.

       Idi sunotan daydi Lela Isang a yuprisiran daydi nanang, imbaga a dagus ti inak nga awan ti kuartana.

       “Ammom met, nana, awan ti panggedak. Ni la lakay ti mangbibiag kadakami.”

       Ngem saan a namingga daydi Lela Isang. Dumagas latta no makalagip, pambaranna ti makisarsarita uray no di gumatang daydi nanang.

       Kasdi ti pannakaisingedna kadagidi dadakkelko. Isu nga idi nadamagna nga agsapsapulda iti pagdagusak, inyopresarna ti balayna.

       “Sisiak nga agbalbalay. Agbalon laeng ket makaammo nga agluto iti kanenna.”

       Kasdi ti pannakaidakdakko iti daydi arigna nagtalawan a balay.

       Adda iti nagsulian ti maysa a solar iti puseg ti ili. Daddadakkel dagiti balay iti abagatan, laud, ken daya. Nalawa a solar ti adda iti amianan. Binulo, pinan-aw, ken napisipisi a bayog ti lima wenno pito a tukad nga agdan a nagkusay iti laud. Adda sangkapuon a kuribetbet iti suli ti solar iti laud ken abagatan.

       Sangaagpa pay la ngata ti ngimmatuan ti init iti tuktok ti Bantay Kordiliera idi dimmanonkami iti daydi tatang iti balay daydi Lela Isang. Agsagsagana idin ti baket nga umulog.

       “Daytoy ti balayko,” kinuna daydi Lela Isang. Nagranitrit dagiti tukad idi immulikami, kasta met dagiti inakilis a datar iti taguab, nga iti ungtona iti daya, adda bassit a dalikan, kalawag, ken dadduma a gamigam iti kosina. Iti suli ti balay iti laud nga amianan ti impatuldona a siledko. “Agannadka laeng no aglutoka tapno dika makapuor... Kanayon nga awanak, awan ti or-orasko a sumangpet... kas ita, agrubrubuatak a mapan idiay Sinait. Isu nga ipabpabalaymo.”

       Nagbalonak iti sangareppet a kayo, dakdakkel ngem gemgem a kaldero, mano supa a bagas, ken diak malagipen dagidi impabalon daydi nanang a sidak. Ken gurabis—pospuro wenno kasapigo.

       No kasano ti kinariribuk ti immuna a nagdagusak no agpakaro daydi Tata Ciano, kasla nagtalawan ti balay daydi Lela Isang. Dagiti alutiit ken tekka ti sagpaminsan a mangsingsinga iti ulimek.

       Iti daydi umuna a malem a panagawidko, iti balay daydi Lela Isang, nagsarugaddengak nga immuli iti nagunnat nga agdan. Nakaul-ulimek ti balay.

       Adda bassit a bangsal iti daya a nakaikamangan ti gripo. Adda bassit a sarukang a nakakalunkonan dagiti duyog ken buyuboy. Ken karamba a paginuman.

       Naglutuak iti bassit a dalikan, iti bassit a kalderok; insakemko ti pamigatko tapno saanakton nga aglutluto no bigat. Nagsidaak iti tinuno a barangan nga impabalon daydi nanang. Idi mainnawak ti nanganak, sinangok ti assignment-ko. Makangngegak la iti bassit a karasikis ti angin, madin ti riknak.

       Napnapanan ngata daydiay a baket? Anianto nga oras no sumangpet?

       Timman-awak iti tawa, ta irikepko koma idi nakitak ti maysa a kataebko iti tawa ti balay iti ballasiw ti kalsada iti abagatan. Naitukeng iti pannakakitana kaniak. Impagarupnan sa ketdi nga al-aliaak! Immisemak iti kunak sa intuloykon nga inrikep ti tawa.

       Agsaknapen ti sipnget idi nalagipko a gangtan ti pagsaingan. Diak pay makaturog. Sumsumgarak no adda mangngegko a bassit a danapidip. Impuestok ti pagsaingan iti uluanak. Diak pinatpatay. Nagkumotak idi nagranitrit dagiti tukad ti agdan. Ngem inukasko met la ti kumotko idi malagipko daydi Lela Isang.

       Natimudko ti panangitupakna iti bay-onna. Nangngegko ti nadagsen nga angesna. Nagarimpadek nga immasideg iti iddak.

       “Ay, iddepem ‘ta silaw no maturogka,” kinunana. “No mawadagam... magungtobanka a matmaturog! Sayang pay no kua ti balayko...”

       Madamdama pay, nangngegkon ti nalag-an nga urok ni Lela Isang iti suli ti kadaklan.

       Nalawagen idi makariingak iti sumuno nga agsapa gapu iti napigsa a pukkaw.

       “Bannawaaaag!”

       Nalagipko ti salapi nga inted daydi tatang nga igatangko iti meriendak; adda pay binting a suplik no kua. Naar-arakattotak a nangala. Ngem diak nakamakam ti aglaklako.

       Idi agsubliak, isu pay la ti pannakadlawko nga awanen daydi Lela Isang. Nagsapa man a pimmanaw? Napananna man ngatan?

       Namigatak. Nagdiram-osak; adda bassit a pagdigosan iti suli ti bangsal ngem saanakon a nagdigos!

       Apagisu a makaulogak idi masaripatpatak daydi kataebko iti bangir a balay nga apagisu a lumas-ud iti kalsada.

       Nakiam-ammo bayat ti pannagnami nga agpadaya a kumamang iti Cabugao Institute. Julio Somera ti naganna. Diak sa pay ketdi naibaga, aya? No letter S ti rugi ti apeliedo ti am-ammom, 99 a porsiento a taga-Cabugao. Naipalpalladaw laeng iti Cabugao ti sabali ti rugi ti apeliedona. Second year met ngem Section C daydi Julio Somera. Naragsak a kasarsarita. Mabalin koma a gayyemen ngem manmano nga agranakami. Sabali ti orasna. Nairamanko laeng, ta pammaneknek nga adda met dagiti saan a managtagibassit ken nangato ti timidna a taga-ili.

       Agpapada ti klasemi kadagidi Delfin Palado, Rodulfo Sumajit, ken Jose Torres. Diak pagduaduaan dagidi Delfin ken Jose ta saanda a taga-ili. Ngem daydi Rodolfo, taga-ili; isuna laeng ta padak a memmem. Kasla daytay tukmem a nakakeppet. Daydi Mr. Benjamin Santilla ti maestromi iti English Composition. Anita Suero ti nagan daydi titsermi iti Pilipino; bassit a babai, makibinnassit met ti timekna, napigpigsa la bassit ngem iti ngiaw ti pusa.

       Malagipko dagitoy tallo a titsermi gapu iti pagdudumaanda.

       Malagipyo ti ladawan daydi Mrs. Bruna Viloria?

       Daydi Mr. Santilla, bassit ngem tarawitwit. Istrikto. Naammuak a manugang daydi Apo Barbers. Dakdakkel ngem isu ti baketna. Adda junior-na iti Institute. Second year met ngem Section B. Adda bunggubunggoyna a madlawmo latta a taga-ili. Isuda ti tumpaw iti grupoda.

       Diak naaw-awatan ti panangisursuro daydi Mr. Santilla. Nalaing ngata ta tarastasenna ti agingles. Awan a pulos ti naaw-awatak iti daydayagraming nga insursurona. Agpangato nga agpababa nga uged-uged; no sadino ti pagikkam iti subject kada predicate ken no ania la ditan! Numona ta dinan uliten. “Listen very carefully!” no kunana, dimon namnamaen pay nga ulitenna. Kumkumpesak ket aglingedak ti kunak iti likud ti adda iti sangok no ag-assign iti agdayagram. Ngem no madlawna nga aglinglingedak, itudonak pay sa agmulagat, sana kuna: “You...!”

        Pagbasaennak laengen, kunak koma, nangruna no Ilokano. Ayna, ket tarastasek, a, koma ta nalaing daydi tatang a nangisuro kaniak uray no di nakadap-aw iti ruangan ti pagadalan—malagipyo pay ti kunak idi? Ngem awan met ti binnasaanen iti high school.

       Ti man panangipappapanko idi, ket kurang met ti ammo dagidi dadduma a titser ket dida ammo nga ilawlawag ti isursuroda; wenno awan ti anusda a mangilawlawag kadagiti iskulapisda iti asignatura nga isursuroda. Ta adu met ngamin dagiti estudiante a nalaka a makaaw-awat. Isu ngata dagitay adda iti Section A. Siguro, kunada ngata iti bagbagida: makaammokayo no maawatanyo wenno saan! No adda man nalaing a kaklaseanmi, adda mangisursuro kadakuada iti balbalayda, wenno dagiti pay ketdin nagannak kadakuada ti mangar-aramid iti assignment-da.

       Ngem basolko ngata ta diak met nagsalsaludsod no kasdiay a diak maawatan ti isursuroda. No nagari ti baimbainkon, awanen.

       Agsublitayo man biit iti daydi Mr. Santilla.

       Iti daydi umuna nga aldaw ti klasemi, biningaybingaynakami nga in-assign nga agdalus iti kuarto. Wen gayam, maudi a klasemi iti malem ti Lunes ti klasena. Diak koma kayat ta kairut ti iliwko idiay Labut dayta nga aldaw ket napagus ti riknak nga umaway.

       Ngem nakaturturay ti timek daydi a maestro. Kunana pay, ket daytoy ti kangrunaanna a diak kayat: agmulta iti binting ti mangliwat nga agdalus. Adda tinudinganna a paralista iti mangliwat. Pagan-anona ngata ti binting?

       Diak nagdalus iti daydi a malem! Ditana, kinunkunak iti nakemko. Basta umawayak!

       Kunak no dina paypaysuen ti kunana, ngem nakapigpigsa ti timekna a nagsingir.

       “Awan ti kuartak, sir,” kinunak a nakadumog.

       “Kaanonto nga agbayadka?” Natibong latta ti timekna sa pay nagbullad.

       Diak nakasungbat a dagus. Diak ammo no pangalaak iti pagbayadko. Ungtannakto pay ni tatang, kunkunak iti nakemko.

       “Hoy, kasasaoka!” nakigtotak iti dulluog ni Mr. Santilla.

       “I-inton adda kuartak, sir...”

       “Pilosopoka, langgong!”

       Adu pay ti sinasaona ngem nagdumogak lattan a di nagtagtagari.

ITI MAYSA A MALEM, nangisangpet daydi tatang iti dua paris a kalding. Impapastor kano ti maysa nga am-ammona idiay Lapting a napanen idiay Isabela. Nangaramid daydi tatang iti bassit a koralda iti abagatan ti balay. Idi damo, isangsangpetan ida daydi tatang iti kanenda. Idi kuan, inwaywayna ida iti amianan. Idi kuan, in-inut a nairuam dagiti kalding. Makakaammoda lattan nga agawid iti malem. Nanam-ayda a pastoren ta no paruarem ida iti bigat, sumangpetdanto lattan sakbay ti sumipnget ket agderetsodan iti koralda.

       Adda maysa a pakaigidiatan ti Labut, nga awan kadagiti immuna a nages-estasionak. Isu ti kaadda ti panalian. Narigat nga ilawlawag ngem denggenyo...

       Idiay Baybayabas ti immuna a nakakitaak iti agtiritir. Malagipyo daydi Lelong Iroy nga agtirtiritir iti lapnit ti kayo ti saluyot? Nagus-usar iti ruedo a pangtiritiranna iti lapnit a talienna. Awan ti nakitak a panalian idiay Baybayabas.

       Buklen ti tallo a banag ti panalian. Maysa ti pamusiposan nga adda dua nga adigina a pagatsiket. Naimuntar dita ti agarup dua dakulapan a nabengbeng a tabla a naabutan iti tallo a nakayusongan ti tallo a nagtimbukel a kayo nga agarup sagdudua dangan ti kaatiddog. Sabali pay ti naabutan a naing-ingpis a tabla a pangiggaman ti para pusipos. Adda pagiggaman ti naituding a mangpaandar iti pamusiposan. Naisigo ti murdong ti tallo a tiritir iti murdong dagitoy tallo. Pusiposen ti naituding ti pamusiposan tapno tumangken dagiti tiritir a bungsot.

       Daytoy met ti mangbukel iti panimonan: dua a pilid ti nagsinanpasanga a kalanglanga ti padapan ti pasagad wenno ulnas. Daytoy ti nakaimuntaran ti tallo a murdong ti tiritir. Dita ti pangipuestuan ti akimbatang iti iggemna a padalan. No umdasen ti katangken ti tiritir, ipuestona ti padalan iti murdong ti panimonan. In-inut nga aguyas daytoy agingga a makadanon iti pamusiposan.

       Ket nagbalikasen a tali ti tiritir a bungsot.

       Ngem aguraykayo. Sakbay a matiritir ken matali ti bungsot, mamagey pay ti magey sa mayuper iti pangunegen a paset ti kadilian iti sakaanan ti Timmippang. Pandaganda iti bato tapno saan a tumpaw. Mabayag bassit a nakauper. No malungsoten, sublian ti nangyuper tapno gawgawanna. Adda itugotda a malo a pagmaloda kadagiti paset ti magey a di pay unay nalungsot.

       Ay, ket wen, a! Agumaka iti atibuor ti nabungsot a nayuper a magey! Kunam, awan pay umasideg a lames. Uray umang la koma. Adu ketdi ti tumtumpaw nga aragan iti lawlaw ti lipnok.

       Wen gayam. Iti panalian ti nangrugian ti panagsinningedmi ken ni Balling, wenno Erlino Manuel.

       Agbuybuyaak idi agtaltali dagidi tatang, Lelong Undo, ken Angkel Poling idi immasideg ni Balling a nakalaglag-an ti widawidna, ken nakaat-atiddog ti isemna. Nakisarsarita kadagidi tao iti panalian, a kunam la no awan pampanunotenna a banag ti biag.

       “Komusta, dio?” kinunana idi umasideg, nga impangato ken impababanak. Makaali ti isem dagiti nabengbeng a bibigna ket kas man la ad-adda a timmangar dagiti nasikkil a buokna.

       “Kastoy latta,” nalag-an, a kasla awan an-aniamanna ti sungbatko.

       Manipud idi, kanayonen a "dio" ti panagin-innawagmi. Daydi ti nanipudan ti masansan nga idadaw-asna iti paraanganmi. Ipatangna no kasdiay a bakasion; saan a naaw-awan.

       Idi kuan, ti la addan a pagsarsaritaanmi.

       Adda nasumokak nga aramiden. Diak sa ketdi nairaman iti lagipko idi idiay Abbarit ken Baybayabas. Nakasursuroak iti daydi Insan Boni nga agaramid iti taay; daytay pagsilo iti billit iti kayo, saan nga iti daga.

       Rinugiak ti nagsilosilo idiay Labut. Napanunotko ngamin a total, nalawa ti kakaykaywan iti laud ken iti amianan, ken adu ti makitkitak a pagaw, alimukeng, ken dadduma pay a billit, apay a diak padasen ti agsilo?

        Iti daydi agsapa ti Sabado a panangisagsaganak kadagiti lubid a pagsilok, nadanonnak ni Dio Balling a kasta unay ti lawa ti isemna nga immasideg.

       “’Niat’ ar-aramidem, dio?”

       “Mangisagsaganaak iti pagsilok, dio.”

        Kunam pay, immay metten nakipagsilo.

       Napuskol pay la idi ti kaykayo iti amianan ti balaymi. Adu ti dadakkel a lungboy ken bangar, ken dadduma pay a kayo a mabalin a pugipogen—masapulkonto ida iti sabali a paset.

       Iti amianan ti balaymi a kapuskolan iti kalumay ti immuna a nagpakatanmi iti silo. Masipsiputak ngamin nga apar dagiti billit dayta a disso.

       Agarup sangapulo nga agpa ti nagbaetan ti dua a silok. Ti imasna, nagpakat ni Dio Balling iti nagbaetan dagiti silok. Sabali la ti impakatko iti kakaywan iti amianan ti sarguelas iti daya nga amianan. Sabali pay ti impakatko iti kakaywan a malabasan no mapanka idiay Timmippang.

       Iti damo a panagsangatmi ken ni Dio Balling kadagiti silomi, dua a silok a dagus ti nakasilo iti dua a barog; panagkunak agassawa dagidi piman a billit. Awan ti nasiluan ti silo ni Dio Balling, a ta nagbaetan met ngamin ti dua a silok!

       Sabali ti nasiluan daydi silok iti amianan ti sarguelas; saan a billit.

       Banias!

       Ti suronko, nagsapulak iti rutongan a bato nga intupakko iti daydi banias. Natay, ngem nadadael met ti silok!

       Idi sunotak a sangaten dagidi silok, maysa ti nakasilo iti manok! A manokmi met laeng! Rinuk-atak ta maysa kadagidi nalaing nga agitlog.

       Nabayag bassit nga awan ti nasiluan ti silok iti laud a mapan iti Timmippang. Nalipatak a sinangat sakbay a nagudongak. Idi sangatek iti kabigatanna, natayen ti pugo a nasiluan.

       Maysa met daydi Kapid Inggo a masansan a sumarsarungkar kaniak. Agulitegda ken ni Dio Balling ta agpadada a Manuel, ngem saanda nga aggidgiddan a mangpasiar kaniak; saanda nga agkadutdotan. Kasla sibsiblokan daydi Kapid Inggo a maisibet, wenno no awan ni Balling sakbay nga umay.

       Mannalon daydi Kapid Inggo. Kanayon nga adda iti talon; diak nakita nga agwarawara la iti kalkalsada. Diak nakita nga awan ti ar-aramidenna. Nagagetda amin nga agkakabsat. Ngem awan ti ammok a nakapagtuloy iti high school. Daydi Tata Bai Minong ti kanayon a makitkitak nga aglablaba ta asideg ti bubonda iti kalsada, isu ti agtagtagibalay; daydi Nana Tibang ti agud-udong.

       Ni Dio Balling? Diak ammo no ania a grado ti nalpasna iti elementaria ta idi addaak iti maikanem, diak nakitkita idiay Daclapan Sur-Panay-ogan Elementary School. Idi la simmangpetkami iti Labut ti pannakakitak kenkuana. Ket awan ti ammok nga obrana. Diak ammo no timmultulong kadagidi dadakkelna iti talon. Diak met pulos nakita ti anniniwanna iti kadilian ken tangrib ti Timmippang. Kunak man ketdi, isun sa la ti awan essemna a mamaybay. Ti agpasiapasiar ti napaliiwko a paglainganna.

       Idi kuan, iti maysa nga aldaw, naraniag dagiti matana, ken agdardaras nga immasideg.

       “Dio,” kinunana iti maganatan a timek. “Adda napintas nga ipadamagko!”

       “Ania?”

       “Nakakitakan ‘ti tato?”

       Linagipko ti saggaysa a nakitkitak.

       “Apay?”

       “Agpatatota met! Mayatka? Napintas!”

       “Saan a nasakit?”

       “Saan. Inton umay a Domingo, umay ni Manong Kulas a kasinsinko a tagadaya. Nalaing kano nga agtato.”

       Makalawas sa a dikami nagkita. Idi agparang, addan tatona iti bukot ti kanigid a gemgemna. EM iti uneg ti sinampuso.

       “Napintas, ‘nia?” Rumimrimat dagiti matana.

       Diak koma kayat ngem dinak ininggaan agingga a pinabalatongak met! Nanawnaw nga iro ti inusar daydi kasinsinna. Dagum ti intuduktudokna. Kunana a kasla la kagat ti kuton ti sakitna. Ngem urayak la nakalulua ken kurang la nakais-isbuak iti sakit! Ti la babbabawik! Isu daytoy makita nga inisialko ditoy kanigid a takiagko... di met ngarud bastabasta mapunas. Inung-ungtannak daydi nanang. Ngem diak met napaikkaten ta nasaksakit kano pay... isu a narigat ti pabalbalatong kadagiti gagayyem!

       Idi mabaybayag, umay payen um-umian ni Dio Balling idiay balaymi. Ti la adda a pagsarsaritaanmi. Mairaman ditan dagidi kursonadana a babbalasitang. No dadduma, kitaek, ket masaludsodko iti bagik: adda ngata mangayat kenkuana?

ITI MAYSA a rabii, adda manen impadamag ni Dio Balling.

       “Dio, kuna ni Manong Kulas a kasinsinko, masapul kano nga agpakugitta,” kinunana.

       “Kugit?”

       “Wen. Saan kano a nasayaat ti supot!”

       “Salawasawka met.”

       “Agpayso. Narugit kano ti supot. Didaka kayat dagiti babbai no ammoda a supotka!”

       “Salsalawasawem metten, dio!”

       “Puera ang-angaw. Patiek no ni Manong Kulas ti agkuna. Kitaem ‘ta tatom; napintas ‘nia?”

       Diak pay nasungsungbatan, kinunana manen: “Isu nga agpakugittanton. Umay no Sabado.”

       Kastoy ti napasamak, denggenyo...

       Agpayso, immay daydi kuna ni Dio Balling a Manong Kulasna. No apay ketdi a no adda ibaga ni Dio Balling, uray diak kayat, mapasurotnak latta. Paglainganna ti mamalbalatong!

       Isu a daydi a Sabado, napasamak ti diak ammo no rumbeng a mapasamak.

       Linibasko nga innala ti labahas nga us-usaren daydi tatang no agpukiskami—mammukisda nga agkakabsat ket isuda lattan ti agpipinnukis iti tugawda nga alsong. Napankami ken ni Dio Balling iti igid ti kadilian ti Timmippang. Pinagnunognakami daydi kasinsinna a Manong Kulas iti asideg ti pagyup-uperanda iti bungsot. Tapno kano lumukneng ti nakulbeten a kudil. Pinagngalngalnakami iti uggot ti bayabas idinto a nangisagana iti sanga ti bayabas. Yusongna kano dita ti ilangdetna!

       Immuna ni Dio Balling.

       Inggiddanko ti timmangad iti langit idi adda nanalteek. Nagpug-aw ni Dio Balling ket nasiputak ti panagsabat dagiti matana. Saan a naipunta ti impugsitna a nginalngalna nga uggot ti bayabas iti nabisak!

       Tumakderak koman ta agtarayak ti kunak ngem tinengngelnak daydi Manong Kulasna.

       Idi adda nanalteek, napariawak ket naipugsok iti langit ti nginalngalko nga uggot ti bayabas. Idi kumitaak iti baba, nakitak ti naipakagat a gusing ti labahas iti kinnanna! Naglaok ti sakit ken danag a nariknak. Kasanon no makita daydi tatang ti gusing ti im-imluyanna a labahas?

       Kasano nga ilimedmo ti inaramidmo ket dimo met mailimed ti panagpakkapakkangmo a nakalaylayak ti bidangmo?

       Ket wen, inungtannak, a, daydi tatang. Dida kano inar-aramid ti kasdi idi panawenda.

       Mangirubo a talaga ni Dio Balling.

NASDAAWAK ITI MAYSA nga aldaw a nasangpetak daydi Insan Erwin a kasta unay ti lawa ti rungiitna a nangsabat kaniak. Kasta unay iliwna a nangarakup kaniak.

       “Apay nga immayka?”

       “Mailiwak unayen kadakayo.”

       “Ket da ngarud lelong ken lelangen?”

       “Pinanawak ida idiay Abbarit.”

       “Naimbag ta adda kaduak nga agpastor ‘ti kalding,” insalipka daydi tatang. “Nasurok a sangapulodan ket no dadduma, adda mayaw-awan ket mapanko no kua sapsapulen. Numona ta adda daytay mannibrong dita Daclapan.”

       “Ken masikog ‘diay kabalio,” nalagipko ti babai nga alasan. Dua ti kabaliomi nga agpada nga alasan. Daydiay maniador a lalaki ti nangputot, nasiputak!

       Adda lokona daydiay kalakian. No agmania, dinan kayat a guyoden ti kalesa, nangruna no napunno. Uray no kasano ti panangkullayot daydi tatang, agkub-ay pay. Mababain no kua daydi tatang ta agdardaras pay met ngarud dagiti pasahero.

       “Apagisu ta addaka!” kinuna daydi tatang.

       Iti sumuno a panagseserrek iti Lunes, impakat manen daydi tatang ti lalaki nga alasan. Pinasakayan daydi tatang iti daydi Insan Erwin daydi kabay-an iti una. Kunam pay, saanen a makaidna ti maniador.

       Uray napekpekkami iti kalesa, saanen nga ingginggina ti kalakian ti guyodna. Saanen a nasken a kullayoten pay daydi tatang. Kayatna a kamaten ti kabay-an nga adda iti sangona.

       Uray iti sang-atan iti Turod, dina ingginggina ti guyodna. Kasta unay ti wakawakana. No palugodan la daydi tatang, uray man koma no ageskapi pay.

       Maasianak iti masikog a kabay-an ta agarup agpallapallayog ti tianna nga agarup ageskapi pay tapno di maabotan ti maniador a kabalio.

       Idi makadanonkami iti sungaban ti rangtay a nagbedngan ti Turod ken Callagip, pagammuan la ta nanarpaak ti pilid ti kalesa. Narumek ti bolitas ti pilid ket nakaranukonkami iti likud!

       Ad-adda la ngarud a naladawkami. Numona ta adukami nga estudiante a naglugan.

       Nagtartarayak a simrek iti klasek. Ngem gapu ta naladawak, pinaalanak ti titserko iti excuse slip. Diak pay napadpadasan ti nagsurat iti Ingles, nangruna ti excuse slip. Numona ta awan idi daydi Mr. Felix Sabio a prinsipal. Nairana a daydi la Atty. Victorino Savellano a direktor ti adda.

       Kastoy ti insuratko:

       Dear Sir:

       Please excuse me... I’m late because the calesa there was none!

       Kunam pay, kasta unayen ti bullad ti direktor.

       “Langgong! Kasta, ‘ya, ti insursuro ni Mr. Santella? Baliwam!”

       Agsapulak koma ti pagpatulongak ngem naunaak ti nagbain. No namin-ano nga indalusko, adu a papel ti nausarko!

       Fast forward!

       Nagkitakami manen iti daydi Atty. Savellano kalpasan ti adu a tawen. Mayor idin ti Cabugao. Kaduak daydi Manolito Rebibis a presidente ti GUMIL Cabugao, a siak ti bisena, a napan nang-interview kenkuana. Para iti Bannawag ti sinuratko maipanggep kenkuana, a rimmuar idi Nobiembre 21, 1966, ken napauluan iti "Mayor Victorino A. Savellano: Pinagluposna ti Cabugao." Para iti diario ti sinurat daydi Maestro Rebibis. Iti daydi a naudin a panagkitami, dinan nalaglagip daydi "calesa there was none!" Inikkanakami pay iti saggaysakami a tela a papantalonen!

(Maituloyto)

Napalabas a paset: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9

Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.

Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.

Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti

Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee

Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada

Para iti digital a kopia:

PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ

Magzter: http://bit.ly/407pazG

Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph

Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,

iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine

iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin

Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin

Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine

Dios ti agngina.

Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!