Autobiograpia ni LORENZO G. TABIN
Maika-15 a Paset
SHAW BOULEVARD, 1966
IMUTEKTEKANYO dagiti is-istoriaek. Saan a nalaka a lagipen ti panagsasaganad dagiti pasamak gapu iti adun a tawen a naglabas ngem babaen ti petsa kadagiti rekord nga inur-unongmi, kadagiti suransuratmi bayat ti panangsangsangalmi iti bukbuklenmi a masakbayan, ken iti listaan dagiti sinursuratmi, a pakakitaak kadagiti napateg a petsa, agsubli ti umno nga urnos dagiti pagteng. Agpayso a di napunas iti mugingko, ngem maurnosko laeng ti panagsasaganadda babaen ti tulong dagitoy a listaan.
Nakunak iti napalabas a paset a di ammo daydi Anti Immiang wenno Luming ti rumbeng nga aramidenna, isu nga insingasingko ti ipapanda idiay Labut. Dakkel a tulong kadakuada daydi, ngem dakkel met a dagensen para iti daydi tatang, kas nasaokon.
Intulodko laeng ida idiay Labut. Naimatangak ti langeb iti rupa daydi tatang. Nasirayak ti rimat dagiti mata daydi nanang. Masmasdaaw met dagidi babassit pay a kakabsatko. Ngem ti kadakkelan a parikut ket ti panagpapalunipinda iti bassit a balaymi. Adda idin da Herman, daydi Tessie, ni Violy, ken ni Sadiri—din sa pay idi naitao ni Osi. Sa nainayon daydi Anti Immiang, ken dagiti lima nga annakna a dagidi Judy, Mike, ken Jun, ken da Myrna ken ni Marilou. Panunotenyo laengen, idi damo, a, ket senias ngata, a, wenno kinnita la ti panagsasarita dagiti ubbing a simmangpet ken dagiti ubbing a nasangpetan.
Adda taguab ti balay iti amianan, nga isu ti sigud nga iddak, ken iti laud. Awan ti masao a gamigammi a sinangpetan dagiti simmangpet, ngem dagiti gamigamda... Mariakosina! Kasanon ti pannanganda? Idiay away, ugali ti aggigiddan a sumango iti panganan. Kasano ngaruden ti panagisagana iti taraon? Ken ti isagana?
Agasem daydiay a parikut nga inggabsuonko iti daydi tatang?
Ngem awan ti nangngegko kenkuana a pammabalaw, nupay nariknak. Gapu ta nagtalekda unay kaniak. Agasem, uray kaskasano, maipagpannakkeldak ta sisiak, pay la idi, ti nakasagpat iti kolehio. Kangrunaanna, kakaisuna a mannurat iti pamiliada. Ken nobelista pay!
Maamirisko ita nga awan man la a pulos ti naitulongko kadakuada; diak man la ida napuruakan uray sentimo la koma a nagtaud kadagiti bayad ti sinursuratko. Ngem mano met la ngaminen... no lalausen ti manao, di pay immanay a pinagammusayko!
IDI NAGSUBLIAK iti Manila, binulodko iti daydi Anti Luming ti dakkel a nangisit a Remington a nabati daydi Angkel Narcing, ta ilepleppasko idi ti sumaruno a nobelak.
Nagdagusak iti balay dagidi Judge Horacio de la Costa a pagserserbian daydi Anti Tacing ken maysa a kabagianmi met laeng a taga-Lapog, kas katulongan. Sabali la ti hardineroda a daydi Insan Warlito wenno Itok. Adda pay drayberda a nalipatakon ti naganna.
“Kinasaritak da Judge,” kinuna daydi Anti Tacing idi intulodnak iti quarters dagiti katulongan. “Imbagak nga agbasbasaka ket awan ti pagdagusam gapu iti napasamak kada antim nga Immiang. Immannugotda idi imbagak a makipagdaguska ditoy. Tumulongka iti uray ania a maitulongmo ket isu ti pannakaupam nga agyan.”
Tallokami iti daydi Insan Itok, ken ti drayber, iti maysa a kuarto ti quarters. Insimpak ti Remington iti bassit a lamisaan iti suli. Inyabayko ti daan a Biblia nga intugotko. Nalipatak sa ketdi nga imbaga, wenno naibagak kadi a simmurot daydi Angkel Poling iti maysa a sekta bayat ti panagtawtawatawna? Nagbalin a namagbaga ket inikkanna daydi tatang iti Biblia. Isu daydi intugotko, a rinugiak met a binasabasa idi ta kas iti daydi Angkel Poling, adda met inipus-ipus daydi tatang a maigidiat iti sekta a nagtakderan ti ulitegko. Nanaigan iti karkararag ken kankanta; kangrunaanna iti panagag-agas daydi aw-awaganda iti Apo Osi, ket adda pay daydi naminsan a pannakaisurotko iti napananda nangaskasabaan. Wenno mabalin kadi a sawen a pamalbalatong ta uray dagiti piglat dagiti kawayan, imbaga daydi Apo Osi a seniales ti kinadatdatlag ti Apo? Adu met ti napasurotna.
Kitaenyo, naitawataw man ti lagipkon!
Agsubliak man pay idiay Shaw Boulevard.
Nasayaat unay dagidi nga agassawa nga agpada nga abogado; hues pay ketdi daydi lalaki. Agpadada a nagtaud iti nasaliwanwan a kaamaan, sada pay agpada a retirado. No kunak a mabalinda a pagikamenan ti kuartada, mabalin latta. Isu ngarud nga uray la nga uppat ti katulonganda—saanda ida nga imbilang a katulongan. Sa kasla awan ti ania man ti pannakairamanko iti bilangda.
Ngem adda maysa a nagimutanda. Maymaysa ti anakda sa sabali pay ti pagyananna. Dina pay masapul ti tawidenna kadakuada. Ti la apeliedo daydi Judge de la Costa ti tinawidna. Isu a ti naganna, Padre de la Costa!
Iti maysa a malem a panangwatwatwat daydi ina nga Atty. de la Costa, a mangsursursor iti aglawlaw ti dakkel a balayda iti 521 Shaw Boulevard, a panangsaepsaepna kadagiti sabong iti hardin bayat ti panangpukpukis daydi Insan Itok kadagiti ruot, naudi nga immayanna ti quarters. Madama a pumpunasan ti drayber daydi Chedeng idinto a madama met a pagin-inanaak nga imakmakinilia ti maysa a paset ti ilepleppasko a "Ramut ti Sinamar." Insardengko ti nagmakinilia ket nagdaydayawenak.
Kasla dinak nangngeg ti donia, saan a kas iti nakairuamanna nga umisem ken mangomusta pay. Nagbannikes, a minulenglenganna ti Biblia iti abay ti makinilia.
“Kanino ang Bibliyang yan?” napasnek ti rupana.
“Sa akin, po,” insungbatko.
“Bawal kang magbasa ng Bibliya, di mo ba alam? Mga pari lang ang puwedeng magbasa!”
Napangangaak. Diak impagarup, a dagiti la padi ti maikari nga agbasa iti Biblia. Kasanon, ket kayatko met ti makasursuro iti kunada a nasantuan a balikas? Iti daydi a kanito, nalagipko manen daydi nagkompesarak a padi idiay San Isidro.
Apaglikudna no ar-arigen, madandanagan, nagdardaras daydi Anti Tacing nga immay iti yanko. Imbilinna nga ipaknik ti Biblia.
Agpayso a napasamak daytoy. Saksik ti... huh, diak kayat nga iraman ti Mannakabalin.
SINUNGKASUNGKAK no ania ti kasayaatan a pangtun-oyko iti nasaysayaat a masakbayan. No ituloyko ti narugiak a kurso idiay MLQU, ania ti masakbayak? Nalab-ay ti riknak maipanggep iti panagirawarnak. Kayatko laeng ti agbalin a mannurat, ket narugiakon. Mamatiak iti balakad daydi Manong Jun Hidalgo, a kasayaatan a pangasaan ti panagbasa kadagiti napipintas a libro iti ganggannaet. Ken agpayso met a naawisen ti riknak nga agbasa kadagiti sinurat da Hemingway, Tolstoy, ken dadduma pay. Panagriknak idi, ad-adu ti maadalko babaen ti panagbasabasak ngem ti maagsawko iti isursuro daydi JQ—nasaok sa ketdi idin a ti la yellow journalism ti nakaisagudan ti imatangko.
Nagdamagdamagak no ania ti kurso a nalaklaka a pakaalaan iti trabaho no malpaska nga agadal. Kabarbaro idi ti Medical Technology ket nadlawko nga umad-adu ti maisagsagud ti imatangda iti daydi a kurso.
Ania ngata no padasek? Maibagay ngata kaniak? Kabaelak ngata? Makastrekak ngata a dagus iti trabaho no malpasak?
Nalagipko manen ti linikudak a Labut, Abbarit ken Baybayabas. Agpayso, no askaw koma, nakaduaak met ngatan. Ngem agingga kadagidi a panawen, mangurkurangesak pay laeng. Malagipyo, a nalagipko a diak pay nakaipuruak kadagidi tatang ken nanang iti uray no siping la koma?
Padasek man ketdi. Kunada, padpadasli, barbarengli. Diak naamiris a no biddut ti pinadasmo, agsublika manen nga agkali iti kamotit!
Kasta ti biag. Kuna daydi Anti Immiang, ti biag a kasla takiag! Kunak met: Allon ti Biag!
Nadamagko nga adda Medical Technology idiay Far Eastern University. Ken awan ti entrance examination. No awatendak, nasayaat unay.
Intakderko iti nalinteg. Nagpakadaak iti daydi Anti Tacing.
“Adda met la pagpletem?”
Wen, gayam!
“Ammom met la ti pagluganam?”
Wen gayam!
“Agluganka ‘ti Yujico...”
Ket natangar ti ulok a kimmita iti laud.
Saanda nga istrikto idiay FEU. Iti ababa a pannao, inawatdak idi maitedko dagiti rikititos a dinawatda.
Ngem anian a babawik! Mariakosina! Kaaduanna a science subjects dagiti naimuttaal a masapul nga alaek! Physics, Biology, Botany, Zoology, Chemistry. Ken adda pay Trigonometry! Malaksid iti Physics, a nakaalaak iti pullat a grado idiay Cabugao Institute, idi la a nangngegko ti Botany, Zoo, ken Chemistry. Numona ta tin sa Chemistry idi ti major subject ti MedTech. Ngem saan la a dayta, agpaitugotda pay iti specimen.
Adda nakaklaseak a taga-Vigan iti ROTC a diak innala idiay MLQU. Corpuz sa idi ti apeliedona. Nadekket kaniak ta agpadakami nga Ilokano. Kunana, adda manongna a nangato ti ranggona a soldado.
Kinalkalsiotannak a mangala iti COCC wenno Cadet Officers Candidate Course.
Diak koma kayat. Awan essemko nga agsoldado, ken nalagipko ti kuna daydi nanang nga umanayen ti maysa a soldado iti pamiliami. Ngem pinabalbalatongak met. Kunana ngamin a siakto met ti mangmammandar kadagiti kadete no malpasko ti COCC.
Mariakosina! Kasdiay gayam ti opisial. Mabalinmo a baombaonen dagiti kadete nga aw-awaganda iti dumbguard. Kunak la no ania ti dumbguard a kunkunada, ta awengna laeng ket diak magustuanen—kas man la tanga! Ti gayam kayuloganna, dimo mabalin ti agsao iti "NO" iti ania man a bilin ti opisialmo, uray kasano ti kakaritna, ta kanayon a bugkaw ti panagmandarda. Bugkaw ditoy, bugkaw idiay. Didak la binugbugkawan dagidi tatang ken nanang, ken diak koma kayat ti mabugbugkawan.
Ken agbaonda pay! Di la gagangay a baon. Agpagatangda iti uray ania a para iti nobiada sada paipan kenka a dumbguard. Sakanto ag-report no malpasmon ti nakaibaonam.
Napadasak ti kasta! Pinagatangnak daydi lokdit (‘Tang Ben (Pascual), pabulod, a?) nga opisial iti sabong sa impaitulodna idiay parte ti Sampaloc a diak malagipen no ania a kalye.
Ibagak kano a naggapu kenkuana.
Ti dakkel a parikut, awan ti igatangko!
“Awan kuartak, sir...”
“Produce, you, dumbguard!” imbugkawna ketdin.
Ti la babbabawik a nagbalin a dumbguard. Mababainak a dimmawat iti daydi Anti Tacing iti inggatangko. Numona ta isu pay ti nagbayad iti unipormek. Nakasaysayaat daydi nga ikitko. Kayatnak la kano a tulongan bareng no siakto ti mangilalaem kadakuada a di nakaadal.
Rabii ti training ti COCC idiay campus ti FEU. Alas siete ngata idin madama ti formation. Adda daydi kaabayko a kadete a di nakatungpal iti bilin, ken nadlawko nga agkakapsuten gapu ngata iti bisinna. Diak unay idi nadnadlaw ti bisinko, ta naruamakon a mabisbisinan.
“You, stupid dumbguard!” inyikkis ti opisial a kinagiddan ti panangbayona iti buksit ti kadete. Naarinuknok ti piman a kadete ket nawara ti pormasion ta adda immawag iti tulong.
Nagyamanak idi naammuak ti napasamak iti daydi nalaing nga opisial. In-expel-da!
Ah, adda pay gayam maysa a malagipko, sakbay a pumanawak idiay FEU.
No panawen ti exam, dika makaala iti exam no dika agbayad iti matrikulam. Didaka ikkan iti permit.
Idi nakipilaak a dumawat iti permit, adda napintas nga estudiante nga immasideg kaniak. Langana ti probinsiana.
“Sir, puwede... di ako makakuha ng permit, wala akong pang-tuition...”
Nagpangngaduaak idi damo, ngem naawatak ti kayatna a sawen.
“Sorry, miss. Wala akong pera.”
Naadalko nga adda kakasdi nga estudiante. Uray ilakoda ti bagida, makaadalda laeng.
Kasdiay idi idiay daga a nakakalakalan daytoy numo a manarsarita. Dagiti agar-arapaap a lumung-aw iti pitak a nagtaudanda, uray ania a bagyo sarangtenda matungpal laeng ti pumaypayapay iti mugingda. No dagiti sumuko sakbay a timmangadda, iti kaano man awanto ti nabunga nga ulienda. Dagiti met nalaus ti panagdardarasda, dida makita ti natarumamis a maisudak iti bakrangda.
Daytoy naudi a linia, mismo a pagarigan ti asideg unay iti pusok. Asideg, kunak, ta nasayaat kaniak, ken isu ti nangsursuro kaniak nga agsigarilio, a naikkatko met laeng idi agangay—mapanakto dita no kasano ken no apay.
Isu daydi kasinsinko a Warlito Tadile wenno Itok.
Iti naminsan a panagawidko manipud iti klasek iti rabii, saankon a nadanon daydi Insan Itok iti kuartersmi—saan nga stay-in daydi kaduami a family driver. Kinitak iti ruar no adda ketdi nga agsibsibug, wenno agdaldalus kadagiti mula, a diak patien iti kasdi nga oras, ngem uray anniniwanna diak nakita.
Gamdek pay la ti agsaludsod ngem naunaannakon daydi Anti Tacing idi napanak iti kosina a pangsimsimpaanna kadagiti lunglongan bayat ti panangur-urayna kaniak a mangrabii..
“Awanen ‘diay kasinsinmo, barok,” tiptipdenna ti luana.
“Nagawid kadi ‘diay probinsia, anti?”
“Saan.”
Mabisinakon ngem nagagaranak a mangammo iti napasamak.
“Manganka pay.”
Nagdardarasak a nagipapel iti naimas a pangrabii. Intangguapko ti nalamiis a danum. Arigna bimtak ti karabukobko iti kadakkel ti tig-abko idi malpasak. Sinangok daydi Anti Tacing kalpasanna.
“Adda ‘diay pagbaludan...” ket nagsasarunon ti saibbekna.
“Ania? Naibalud? Apay?”
“Tinakawanna manen da Judge..!”
Manen?
Maikatlo kanon a daras nga inaramidna. Idi damo, bassit a kantidad ti insakibotna. Binagbagaanda; imbagada a dina ul-ulitenen. Ngem piniduana, kuarta manen ken lupot. Iti daydi a gundaway, saanen a bagbaga ti inaramidda; binallaagandan. Iti maikatlo ken naudi, maletan ti pinanggepna nga iruar. Ngem nadarimusmosan a mismo daydi Judge Horacio de la Costa.
Adda pagsasao: ti agbilang agpullo. Ket nagpullo daydi Insan Itok.
No apay nga inaramidna? Babai ti gapuna, kuna daydi Anti Tacing.
Mariakosina a talaga! Adu ti annabo daydi Eva a kumiddakidday no magnaka. Isu nga agannadka di la ket mamin-ano ta sika ti masimpalonganda. Sayangka no kua!
Saan a pinagbayag dagidi de la Costa daydi Insan Itok iti pagbaludan. Ngem didan pinagsubli a hardineroda. Awan naaramidanna, kasta met daydi Anti Tacing, no di agsubli idiay probinsia. Dikamin nagkitkita manipud idi ket nadamagko idi agangay a napan idiay Camalaniugan, nakasarak iti nakairusok kenkuana. Addan pamiliak idi nadamagko a napanen timmangad iti barsanga ket nakaibati iti asawana iti maysa nga anak.
TALLO A BULAN idin ti napalabas kalpasan ti panaggibus daydi "Ti Imetda nga Impierno." Nalpaskon ti "Ramut ti Sinamar" a silpo ti "Impierno" ket naisubmitarko payen. Ur-urayek laengen ti iruruarna.
Iti naminsan a panangsurnadko, ken pambarak koma metten a dumawat iti advance payment—mabalin idi ti agpayuna iti bayad ti sinuratmo no mabalbalinen nga aprobaran—inikkandak iti kopia ti karuruar a bilang ti magasin, nga Agosto 1, 1966. No ranaem ti agpasiar iti editorial iti aldaw wenno lawas nga iruruar ti Bannawag, di masaaw a padawatandaka iti kopia ket malibre no kuan ti bintingmo. Sagbibinting pay la idi ti maysa a kopia.
Sigud a diak ikankano ti "Dakami Met" a pangipeksaan dagiti agbasbasa, ken mannurat metten, iti kapanunotanda iti nabasada a linaon ti magasin. Ngem iti naminsan a panangluklukibko iti panid ti intedda a kopia ti Bannawag iti naudi nga isasarungkarko iti editorial, nasulek ti panagkitak iti paulo ti "Dakami Met: IMPIERNO.”
Ni Sinamar A. Robianes ti mangkabkablaaw!
Timmarabangak a dagus idi mabasak. Agasem, damok ti makablaawan iti nasao a benneg. No adda mangsurat kenka, nalawlawag pay ngem iti apagtangkayag nga init nga adda mangbigbig iti insabbikelmo a galinggaling! Ket ad-addan, a, no ti inar-arapaapmo a makaam-ammo ti mangsurat kenka. Kinapudnona, nabasbasakon ti Sinamar A. Robianes—immun-unan sa pay ngem siak a nakaipablaak. Nagustuak la unay ti naganna; kas man la sinamar ti sumingsingising nga init iti bigbigat. Kinunkunak, nagpintas a naganen. Estudiante pay la idi iti Northern Luzon Teachers College wenno NLTC, idiay Laoag, Ilocos Norte. Balasang ngata pay? Sa met la sinumrak. Ay, amangan no addan umip-ipus nga agbubuteg!
Idi sinunotak ti nagpasiar, tapno ammuek no rummuaren ti "Ramut Ti Sinamar," umis-isem daydi Manong Jun Hidalgo, a nagkuna: “Adda nangkablaaw kenka... nabasamon?”
“Wen, manong,” insungbatko.
“Immay nagpasiar idi naminsan,” kinuna ni Manong Guillermo R. Andaya, a nagbalin nga Apo Hues idi agangay. “Kasta unay ti panangdaydayawna kenka. ‘Ay, naglaing nga ubingen!’ kinunana ket dandani la naburak ti sarming ti lamisaanko iti panangdanogna! Kasta unay ti panangap-aprosna i‘toy nobelam!” Kinitana ti nabengbeng a manuskrito iti rabaw ti lamisaanna. Sana kinita daydi Manong Jun. “Ania ngata no baliwanta ti ispeling ‘diay... nobelana, Jun?”
Nagkakatawada. Naawatak ti ‘berde’ a kayat a sawen ni Apo Hues. Ay, nagdadakkel ti paggaakda no agtutungtongda/kami a sangailida. Agtutuboda pay la idi ket kagatgatelan ti utekda.
“Suratam; agbasbasa idiay NLTC,” imbilin daydi Manong Jun sakbay a nagpakadaak.
Kasta unay ti siudot ni Samar (Sinamar) idi istoriaek ti napasamak.
“Salawasawda... Dinandanogko, ‘ya, met ti lamisaan daydiay nga editor. Makitakto laeng, agaluad isuna!” inkabukabna.
Sakbay a sinuratak, inkeddengko a mapan pasiaren iti adres nga inusarna iti suratna: 1137 Concepcion, Ermita, Manila.
No lablabsen ti manarita, kagudua ti maysa nga aldaw a nagrikusrikusak iti nasao nga adres. Nagkalkalimduosanak. Napudpudpod ti mukod ti kakaisuna a rutrot a sapatosko. Naul-ulawak; kasta unay ti siudot ti buksitko. Napanunotko: agbambannogak, santo met la adun ti buriasna, kaasiakto payen, piman, a maim-ima! Kasta ti awag kadagiti maadi-adi ti agsasaruno a babassit nga annakna.
Diak intuloyen ti nagsapul! Suratakto laengen.
Sakbay a sinuratak, inulit-ulitko a binasa ti suratna iti "Dakami Met." Tunggal balikas, kasla apiras ti nabanglo a balsamo a mangep-ep iti bannogko a nagsapsapul. Kayatko nga idanon ti naimpusuan a kablaawko ken ni maipagtangsit iti Kailokuan a mannuratna... Agasem! Gapu iti makaay-ayo ken dinto maumag a sinuratna! Nanglangitak, ket nariknak ti nakaat-atiddog nga isemko. Sapay koma ta agnanayon a tarabayen dagiti nasidap ken napintas a sirsirmata... No namin-ano a dinanogdanogko ti barukongko. Ha-ha! Naglaingakon! ...tapno iti kasta napimpintasto manen dagiti isagutna kadatayo! Talaga, a! Sa nagtukengak: balbalatongennak sa met daytoy!
Ha'nabale, suratak latta ket no ania man ti banagna, a, ket ania ngarud no isu’t gasat ‘toy daksanggasat! Inusarko a naggapuan ti suratko ti adres a 521 Shaw Boulevard, Mandaluyong, Rizal. Napetsaan iti Agosto 1966.
Naannadak nga agyibbet iti balikas idi, no makisinsinnuratak, kas iti inar-aramidko kadagidi immuna a kinasinsinnuratko. Wen, gayam, sagpaminsan pay la idi nga agsinsinnubalitkami iti daydi Lucrecia Macanas a taga-Bangar, La Union; naanusannak, siguro inur-urayna nga armek! Kadagidi a panawen, namais pay la ti panagyab-ablatko iti balikas. Adu a paspasakalyena. Mairamramanmo amin a nagan ti Mannakabalin. Ken isu amin a paniempo ti panawen. Pati salun-at ti kasinsinnuratmo, ikarkararagmo pay. Ita, siguradok nga awanen ti agsisinnurat iti imbuson. Addan sa aminen selpon ti tattao. Daytay la ngarud maysa nga ipagko, dua ti selponna; maysa ti us-usarenna no makiinnawag idiay kasabaan—inung-ungtan kano dagiti annakna idi naduktalanda—sabali la ti gagangay nga us-usarenna!
Adda idin naal-alimadamadko a saggaysa a mainaig iti biag ni Samar. Kas iti lakay a paset ti biagna, kasta met no asino ti ‘Gen S’ a kasinsinnuratna a mannurat met laeng. Nagpayak a talaga ti dila a kunada; adda idin Marites! Kinomustak ida.
Sakbay nga impadalgisko dagidiay Marites a kunada ita, kas iti mangmangngegmi ken ni Samar iti panagdengngegmi iti kankanta iti YouTube, kinablaawak pay nga umuna kadagiti nabasak a saritana a “Panawen” ken ababa a nobelana a “Tungpal Tanem.” Impadalgisko ti panagbaliwbaliw ti panawen, no adda ketdi nasken nga agbaliw iti panawenna, kasta met a no nagtungpalen iti tanem ti napalabas, saan kadin a mangsapul iti mamagungar? Amangan, kunak, no addan immuna a naisibeten, ket masapul ti baro a mangipateg. Dagidiay, panangtingitingko amangan no adda immun-una ngem siak—diak kayat ti maun-unaan, kayatko, siak ti umun-una! Agsalsala ngamin iti panunotko dagitay pagsasao a ‘sobsobra’ ken ‘nagalusan.’ Ay, pakpakawan! A kunam met la no asinoak a kasayaatan!
Kangrunaanna, indawatko a mairusokna koma ti makisinsinnukat iti kapanunotan, no adda kaikarian ‘toy numo! Ken dimmawatak iti retratona.
Saanak a natektekan a nanguray iti subalit ni Samar. Napetsaan ti subalitna iti Agosto 18, 1966, ken naggapu iti adres a Northern Luzon Teachers College, Laoag City.
Nagagaranak unay, ket ammoyon, a, kasta unay ti annadko a nangpigis iti murdong ti sobre. Kasta unay ti annadko a nangukrad iti suratna. Nariknak a kasla timmangar dagiti lapayagko iti pannakabasak iti Lore! Idi la nga adda nangawag kaniak iti Lore. Idi addaak idiay Bantay Baybayabas, ken idiay Baba wenno Abbarit, Ayong a gumgumluong, a naganko iti ngarab ti tayab—sukatak man ti makauman a pagsasao a sirok ti latok—ti masansan a mangngegko idi.
Siputanyo ti laing met ni Samar a mamalatong idi:
...idi lukluktak ti suratmo ken uray idi nakitakon ti nagan ti naggapuanna iti rabaw ti sobre, impagarupko pay laeng nga arapaap ti pannakaawatko iti surat ti agtutubo, nalaing ken maipagtangsit a mannurat ti Ilocos Sur...Ammom, Lore, ti panangipagarupko ti nobelam ti maipablaak iti 1st week of August. I saw your novel when I visited the office last summer... Impagarupko pay idi no makapagkitata iti personal, ngem nalabit nga inkeddeng ti langit a saan, gapu ta awan pay laeng ti kaibatogak a makipinnersonal iti pagrukrukbabak unay a mannurat!
Agasem dayta? Ha-ha! Nagan kano ti pagrukrukbabanna a mannurat ti Ilokandia... Impalagipna pay a nagsurat kano idi rimmuar ti umuna a saritak a nangyam-ammuan kaniak daydi Manong Jun Hidalgo, ta naipan iti "Benneg Dagiti Agdadamo a Mannurat." Inap-apalanna kano ta nayam-ammoak idinto a dida inyam-ammo idi rimmuar ti immuna a saritana. Pinanglamlammiongko met nga insubalit; ken inulitko pay no malagipmi, a saan nga agdadamo ti kategoriana. Ngem kinapudnona, awan pay idi daydi a benneg idi rimmuar ti saritana.
Adu pay a pamalbalatongna, no mabasayo la koma ti interamente a suratna. Idi impalagipko idi nakapagsimpakamin, kunana ketdin: "narigaten no makabulos pay ‘tay nabanniitan!"
Ngem impalagipna pay nga adda pasugnodna iti diak kano panangsubalit iti suratna a nangdayawanna iti kaunaan a napagasatan a naipablaak iti amin a sinuratko, ti daniwko nga “Allon ti Biag” idi Disiembre 10, 1962. Diak naawat daydi a suratna ta nayadres iti Sabang, Cabugao, Ilocos Sur.
Adu pay ti panangidaydayawna i'toy numo. Diak malagipen no namin-ano nga inulit-ulitko a binasa ti suratna. Ti saan a napunas iti panunotko ti kinasinged ti pannakisarsaritana. Idi pay laeng, nariknakon nga adda napintas a masakbayan dagiti banniitmi.
A, wen, gapu iti suratna, pinutedkon ti makisinnurat iti daydi Lucrecia Macanas—piman nga imnas, addan mannurat a kasukatna! Ngem sayang, nagin-oorderak pay koma iti Barong Ilokano, nga inar-arapaapko met idi. Ngem bay-amon dagiti abelna, total, addan mannurat a kasinnuratko!
Kasta ti lagipko iti daydi Shaw Boulevard.
(Maituloyto)
Napalabas a paset: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14
Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.
Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.
Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti
Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee
Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada
Para iti digital a kopia:
PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ
Magzter: http://bit.ly/407pazG
Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph
Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,
iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine
iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin
Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin
Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine
Dios ti agngina.
Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!
