Salaysay ni MA. ALEXA L. SARMIENTO
(Naipablaak iti Bannawag iti Hunio 1-15, 2024 a bilang)
NALAINGKA kadi nga agluto iti pinapaitan wenno iti pinakbet? Naayatka iti makmakan, nalaingka a mangan? Managpakatawaka kadi, nalaingka a sumala, kumanta, agdrama? Wenno naayatka nga aganup, agkalap, agmula, agdaliasat, agpasiar? Mabalin a pagganaran itan dagitoy ken uray dagiti gagangay nga aktibidad iti inaldaw—babaen ti vlog wenno vlogging.
Ania ti vlog? Daytoy ti pakayababaan ti “video log” (naadaw iti “blog” wenno “web log” a dati a nalatak a wagas ti panangipablaak iti Internet kadagiti personal nga aktibidad wenno kapanunotan) wenno panangi-video kadagiti ar-aramiden sa panang-y-upload wenno panangibinglay (share) kadagitoy iti maysa a social media platform kas iti YouTube, TikTok, Instagram, ken Facebook tapno mabuya ti publiko. Maawagan met iti “content” ti maaramid a video. “Vlogger” wenno “content creator” met ti agar-aramid.
Linuktan ti vlogging ti adu nga oportunidad tapno makaganar. Idi inyusuat dagiti social media platform ti makunkuna a “monetization” tapno maikkan iti gundaway a “makakuarta” dagiti agus-usar iti app wenno produktoda, immadu ti makuna a content creator ket adun ti simmayaat ti panagbiagda gapu iti vlogging. Iti “monetization,” adda bingay ti vlogger manipud iti maipataray nga advertisement iti mai-play wenno mai-view a video-na. Ti YouTube ti maysa nga immuna a nag-monetize. Adu ti bimmaknang, saan laeng a dagiti nalatak a celebrity ken influencer, no di pay ket uray dagiti gagangay a tao a naglatak dagiti agduduma a content-da. Malaksid iti entertainment (movies, music, games) ken media (news), naglatak dagiti channel ti makmakan ken panaglutluto (catch and cook, mukbang), panagpasiar (travel), panag-review kadagiti gadget, ken panagpakpakatawa (comedy, parody, prank).
Idi kuan, nag-monetize met ti nalatak a TikTok babaen ti Creator Fund tapno magunggonaan dagiti naregget a content creator-na. Saan a nagpaatiw ti Meta (akinkukua iti Facebook ken Instagram), indiayada met ti monetization dagiti video, ladawan, ken ania man a content nga ipaskil dagiti addaan iti account wenno page. Kangrunaanna, tapno makapatas iti kompetensia ti TikTok a nangipauso iti abbaba a video, pinarnuay ti Meta ti Facebook/Instagram Reels. Idi kuan, adda metten Shorts ti YouTube.
Gapu ta agarup addaantayo aminen iti Facebook account, makuna a kalatakan ti Facebook Reels nga us-usaren ita dagiti vlogger, nangruna dagiti Filipino. Pangbiitan ngamin daytoy, ta ti 3 agingga iti 30 a segundo la a video, mabalin a makaawis iti rinibu wenno uray minilion a views ket makaganar met iti kalalainganna, no napagbalinen a “professional mode” ti personal account tapno mabalin a pagkakuartaan wenno ag-monetize (nupay nasamsamay no Facebook page, a saan a ti personal account, ti i-monetize).
Kasano a Gumanar ti Facebook Reels?
Umuna, masapul a “nadalus” ti account wenno page-mo—awan violations wenno restrictions ti account, a kayatna a sawen, sursurotem ti Partner Monetization Policies ti Facebook nangruna ti orihinalidad ti content a video, audio, ladawan, ken teksto (saan a tinultulad wenno innala laeng iti sabali a content).
Masa pul met nga addaanka iti 10,000 a followers, lima wenno ad-adu pay a video, ken 600,000 a minuto a views iti napalabas a 60 nga aldaw tapno maipaayan iti ads weno anunsio dagiti Reels-mo. Bayadannaka ti Meta iti panangikabilna kadagiti anunsio ti produkto ken serbisio kadagiti video-m babaen ti banner ads ken sticker ads. Aganay a 55% ti bayad ti ads ti bingay ti content creator, 45% met ti bagi ni Meta. Tunggal 1,000 a views, mabayadan iti $0.01-0.02. Ngem agbatay daytoy a rate iti adu a factor wenno kondision a kas koma iti kalidad ti video, lugar wenno pagilian a yan dagiti ag-view, wagas ti reach ken engagement wenno kaadu ti makabuya iti video ken kapaut ti panangbuyada, klase ti anunsio wenno kapabilidad ti nagpaanunsio nga agbayad, kdp. Gagangay a nangatngato met ti rate no adda ti creator ken viewer iti pagilian a kas iti U.S., United Kingdom, South Korea, Australia, kdp. Mabalin ngarud a nababbaba ti ganaren ti Reel uray pay nakaad-adu ti views daytoy.
Malaksid iti ads, gumanar pay ti Reels iti Stars nga isagut dagiti fans wenno dagiti viewer a kanayon a mangbuybuya kadagiti video-m, nangruna no ag-live stream-ka. Ti kada maysa nga Star a magun-od, $0.01 ti ited kenka ni Meta. Adda pay Bonus Program ti Meta kadagiti nagaget ken napipintas ti Reels-na a content creator. Maipangruna a magunggonaan ditoy dagiti orihinal ken makaay-ayo a content.
Dagiti Content a Makaawis iti Adu a Follower ken Views
Maysa a nasken a laglagipen ti mangrugi a mangaramid iti vlog, aglalo iti Facebook, masapul nga addaan iti masnop a niche (pakaisangratan a tattao, lugar, lifestyle, kdp.) ken kategoria/tema dagiti parnuayen a content. Kas pagarigan, no comedy ken prank, comedy ken prank laeng wenno no makmakan ken panaglutluto, masapul a kakasta laeng ti laonen ti vlog. Masapul a consistent, saan nga aglalaok tapno nasigo ti reach ken engagement ket saan a matikaw wenno nalaka a mauma dagiti viewer-mo (a mabalin a gapu ti panang-unfollow-da kenka). Nupay mabalin met a variety, wenno laoklaokan iti sabali a content kas koma iti panangi-flex iti sueldo wenno naganar, wenno panangibinglay iti padas wenno teknik iti panagganar wenno monetization tutorials, nasaysayaat met laeng no agkakanaig dagitoy segun iti panggep wenno nakairantaan ti vlog.
Kasayaatan no addaan storyline wenno ibagbaga ti content, engaging a makuna, tapno suroten ken padpadaanan latta dagiti follower (ad-adu a followers a mismo ti page ti mangbuya) ta dagitoy a followers-mo ti agbayag ken agtalinaed. Saan koma nga agpampannuray laeng ti content iti algorithm a “recommendable” laeng dagitoy ket ad-adu a non-followers (dagiti viewer a nairana laeng a “dimmagas” a mangbuya iti video-m agsipud ta nasalawda daytoy wenno limmabas iti newsfeed-da) ti mangsuportar. Kaaduan ketdi no kua a non-followers ti ad-adu a viewers, ngem tapno agpaut ti page wenno vlog, masapul nga adda dagiti napudno a follower wenno dagiti “top fan” a mangsustener (mangi-like wenno mangi-heart, agkomento, mangi-share iti content-mo). Nasayaat laeng no dagitoy a non-follower a makabuya iti content-mo ket maawis met a mang-follow kenka.
Dagiti Maiparbeng a Content
Gapu iti kaadun ti agre-Reels iti Facebook, pimmigsa met ngarud ti kompetensia ken immestrikto ni Meta a mangsagat kadagiti content. Masapul ngarud a makuna a wholesome ti content tapno natudio kadagiti alagaden ti sistema ti Meta.
Iti agdama, ti la addan nga ar-aramiden a content ti dadduma a creator tapno laeng makaalada iti adu a followers, views ken shares. Adda agsalasala, aglubnak, agsirkosirko, agaruat iti bulbulong wenno ubbak ti saba, mangan iti ania la ditan nga uray di met mabalin a kanen koma, ken aminen a mabalin a mapanunot nga aramiden tapno laeng adda makuna a content. Ti makadakes, adda pay dagiti mangaramat iti bagida a manggargari kadagiti viewer. Agipasiripda iti di rumbeng a masirip, agsalasalada a kasla agpabuyada iti beerhouse, agaruatda iti nakiting ken umel-el, kdp. a mabalin payen a makategoria nga adult content wenno para kadagiti nataengan.
Saan koma a kastoy, nangruna ket adu ti ubbing wenno menor de edad a makabuybuya wenno makaakses kadagiti kakastoy a content iti social media.
Liklikan met ti agaramid iti content a mangal-allilaw, kas koma iti daytay nagadu a nasarakanna wenno naalana a lames iti taltalon wenno pasawan wenno lipnok ngem gayam gimmatang laeng iti nabiag a lames sa imbulosna ket isu ti kinammelna. Patok dagitoy a content ta makalinglingay met, ngem adu a viewer itan ti makadlaw iti panglokloko laeng a content. Saanda no kuan nga uliten wenno sublian a buyaen ti dadduma pay a content ti vlogger a kastoy.
Adda met dagiti vlogger nga igagarada ti mang-offend wenno mangsutil kas iti daytay nagi-content iti pananguy-uyaw ken pannakaariekna kano iti sardinas. Nagadu ti naawatna a reaksion a kaaduanna ket pannakasemsem ken pannakasuron ket timmayok ti reach ken engagement-na. Kasta met laeng ti namay-an daytay negosiante a nangipabatek iti logo ti negosiona iti muging ti kaduana met laeng sa imbagana a prank laeng daytoy, ngem kalpasanna, inakona a gimik wenno scripted laeng tapno makaalada iti adu a reaksion ken views.
Engaging nga agpayso dagiti kakastoy a content, adu ti ma-reach-na a mabalin a mangbuya apagbiit ngem kaaduanna a didan ituloy wenno y-skip-da dagiti anunsio no madlawda a panglokloko wenno scam ti content. Pagangayanna, uray nakaad-adu a views, bassit ti maganarna. Madlaw pay no kua ti algoritmo wenno ti A.I. ti sistema ti Meta dagiti kakastoy a klase wenno kita ti content ket uray saan a ma-restrict ta awan makitana a violation, ikkaten wenno pasardengenda met ti pannakai-serve ti ads ket iti kasta, saanen nga ag-monetize ti video.
Nasumok pay ketdin ti dadduma ti pangbiitan a pagala iti views a 4-segundo a video. Adda agkapkape laeng a nakasikkawil nga agpakpakuyegyeg, wenno agkiddakidday laeng, wenno mangikomkompas a mangipaddapaddak la iti dapanna iti audio wenno tokar. Awan sabali a ranta dagiti kakastoy a content no di laeng pagpaadu iti views. Gumanar nga agpayso ngem apagbiit laeng. Ken no kanayon la a kastoyen ti content, nga awanan variation wenno kabarbaro, agpanaw dagiti follower ken kumisang ti views ta “agregla” (lumabaga wenno agnegatibo) no kua ti performance stats ti page (bumaba ti reach ken engagement) ket bumaba met ti payout wenno bayad.
Mabalin Met Latta Ketdi ti Agsiksikkawil…
Wen, mabalin nga i-content-mo ti nakasikkawil nga agpakpakuyegyeg nga agkapkape laeng, ngem no panay wenno kanayon la a kasta ti mabuybuya dagiti follower-mo, nalaka a maumada ket inton no kuan, panawandan ti page-mo, ta rinibribu dagiti vlog a mabalinda a papanan wenno pakayakaran ti imatangda.
Ngem mabalinmo met latta a yaramidan iti naidumduma a content ti panagsikkawil ken panagkapem babaen ti panangaramidmo iti dokumentario maipapan iti dayta a kapem: naggapu iti variety ti kape a maimulmula iti deppaaryo, danonem ti plantasionna ket ibideom ti panagtaraken iti mula a kape, panagburas, panagkirog, panaggiling, panag-brew ket iti udi ti video, addakan a nakasikkawil nga agpakpakuyegyeg a mangim-imas a mangpuypuyot ken mangig-igup iti dayta a kape. No kasta ti aramidem, makatulongka pay a mangipromot iti industria ti kape iti lugaryo ket saan laeng a sika ti gumanar no di pay ket pati dagiti agmulmula ken aglaklako iti kape.
Dagiti Ilokano a Content Creator
Kabayatanna, adu metten dagiti Ilokano nga agbla-vlog. Minilion ken ginasut a ribu dagiti follower-da a mangipasimudaag nga adu ti maayatan a mangbuya iti purpuro nga Ilokano a content. Uray ti mismo laeng a bengngat wenno uray panagrasaw ti vlogger, ta manipud iti ili iti Ilokos a normal laeng ti agrasaw kas expression, umanay a pagkakatawaan ket adu ti maay-ayo nga agbuya.
Adtoy ti sumagmamano a vlog nga Ilokano (pakairamanan dagiti adda iti rehion ti Cordillera) iti Facebook a makaliwliwa a buyaen:
Biag iti probinsia/away, panagluto, makmakan: Gayyem Ben, Ilokano Food, Khim Dancel, Palanit is Life, Lakay Vizcayano, Daisy Mix Vlog, Probinsiyanang ILOCANA, Today With The Nebridas, Team Agustin TV, Miss Sinam-it, Kelly Legman Kengay, Etag TV, Bamba’s Kitchen, Pulutan ng Ina Mo (Pulutan ti Ilocano), Cordi.Boy, D Ilocano Hunters, Ms. Ilokana Blog, Baak Life.
Comedy, prank, biag ni Ilokano: Auntie Bangit, Cherry Funny Videos, Ankel Isaac Vlog, ProbinsyanoAko, Baak Andres, Bernie Batin, Donya Pidang Sayote, Maulawak Mildred, Inang Gwada, Aga Ancheta, Ronald Vlog, IfuKanos, Ka Turo, Cardong Liit Vlog, Caren Vlog, Sassa A. Mejiano.
No nalaingka nga agpakatawa wenno agluto wenno adda naisangsangayan a talentom, padasemon nga i-vlog ta bareng maysakanto met kadagiti Ilokano nga agak-akup iti pirak. —O
Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.
Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.
Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti
Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee
Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada
Para iti digital a kopia:
PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ
Magzter: http://bit.ly/407pazG
Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph
Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,
iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine
iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin
Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin
Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine
Dios ti agngina.
Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!
