Autobiograpia ni LORENZO G. TABIN

Maika-19 a Paset
COROMINA STREET, 1967

DINANONMI ken daydi Tino daydi Tito (Terry Tugade) iti opisina ti Bannawag, kas nagtutulaganmi iti papanmi panagsapul iti upaanmi a kuarto. Naikuyog la daydi Tino ta dina panggep ti makikadua kadakami. Ad-adu ti nagudaudanna iti Sta. Cruz ken Quiapo.

       Makitkitak ita ti bagik, a nakatakder iti nagkurosan ti Quiapo Boulevard ken Azcarraga iti arinunos ngata idi ti Mayo ken serrek ti Hunio iti daydi tawen 1967. Sumangsangoak iti daya, a kaduak dagidi Terry ken Tino. Adda iti makanigidmi ti kabarbaro idi a Cinerama a malagipko pay la ita a Barbarella ti immuna nga impabuyada, a nagbidaan ni Sally Field. Iti pangadaywen nga abagatan, agsinnango ti Life Theater ken Globe, nga adda iti labesda ti agsinnango a Plaza Miranda ken Quiapo Church ket adda iti dayaenda ti baro pay met idi a Lacson Underpass a sirok ti Quezon Boulevard. Iti labes dayta ti simmang-atan ti Quezon Bridge. Adda iti sirokna ti Quinta Market.

       Agsublitayo iti nagtakderanmi sakbay a bimmallasiwkami nga agpadaya. Iti dayta a disso, agsisinnango dagiti bookstore ket masangomi iti abagatan a suli ti Samson Technical and Fashion School a nangalaak iti Steno Typing. Iti amianan-a-daya a suli ti yan ti National Radio School and Institute of Technology wenno NRSIT a nangturposan kano daydi Angkel Narsing iti kina-electrician, ket iti agarup kaaripingna iti amianan ti yan ti Far Eastern University; saan unay nga adayo manipud iti FEU ti University of the East.

       Agsinsinnublat nga agiddep ken agsilaw ti nalabaga ken berde iti nagkurosan dagiti dua a kadakkelan a kalsada kadagidi a panawen. Makitkitak manen dagidi tumuyutoy a tattao a kunam no di mabannog nga agpagnapagna a di masnop ti turongenda, adda agdardaras, adda kasla magmagna a mapan pabitay. Ken dagiti pumanutpot a lugan.

       Nakidanggaykami kadagiti tao a bimmallasiw idi agsilaw ti berde a sumango kadakami. Idi makaballasiwkami, naimuttalat iti imatangko daydi Gaily Studio—malagipko ita ta isu ti nangipadakkel iti daydi retratomi ken ni Samar idi nagkasarkami—adda pay la iti salasmi ti retratomi, a kunam no kabarbaro, ta pulos a di nagkupas.

       Sakbay a nakadanonkami iti sumaruno a kalsada, wenno eskinita ta awan ti makapagtaray a lugan, napasarugaddengak iti sango ti bookstore ta nasulek dagiti matak iti naka-display a libro daydi Leo Tolstoy a "War and Peace," maysa kadagiti libro nga insingasing daydi Manong Jun Hidalgo a basaek.

       “Room for rent!” intudo daydi Tito ti paskil iti poste iti sango ti dakkel a pagbiliaran iti masanguananmi, a mangitudtudo iti abagatan: 730-A Coromina Street.

       “Intay' kitaen,” insingasing daydi Tino.

       Apaglabas iti pagbiliaran idi madusangmi ti Buenviaje Street—diyo liplipatan daytoy nga eskinita—nga immuluan iti Coromina. Mawidawidan iti kanawan ti tersena nga adda maysa a labus a lalaki a gumatgatang iti dippig ken durgokan nga adda igpilna nga agbubuteg, a mangitaktaktak iti kaggatangna a nangisit a sigarilio. Apaglikud ti labus a lalaki idi makasabatkami iti lampong ken dungrit nga agtutubo nga agturong met iti tersena.

       Mawidawidan iti kanigid ti serkan a kumamang iti 730-A.

       Nagsarugaddengkami ket nagkikinnitakami a tallo a kasla maymaysa ti kayatmi a sawen gapu iti nakitami a labus a nakadata ken nakanganga nga agur-urok iti akikid a bangko iti sango ti ridaw ti balay a pumaypayapay a paupaan.

       Agsanudkami koman ngem limnek ti kallid ti nakaat-atiddog nga isem ti baket, a nagparang dagiti gugotna, a nangisngisit ngem iti gugot ti maladaga, a nangkita kadakami, ken nangabog iti aguy-uyaoy ti ballawasna iti bangko.

       “Doon ka nga! Kanina ka pa diyan!” nagsawaw ti baket; kinugtaranna ti saka ti bangko ket natappaak ti labus iti semento. Bassit ti baket a naisapawen ti maris dapo a pinggolna ngem nagdiwerdiwer a timmakder sa nagtaray a limmaem ti nabugtak.

       Napanganga daydi Tito nga agduadua a mangitudtudo kadagiti nanukunok a lamok iti sirok ti bangko.

       “Nabartekda!” inkalbitna nga intudo dagiti lamok.

       “H’wag n’yong pansinin ang hinayupak na apo kong yan,” kinuna ti baket. “Numero unong lasenggo pero hindi marunong manggulo... basagin ko pa’ng bungo niya... Siya nga pala, Marta ang ngalan ko. Tawagin lang n’yo akong Lola Marta.”

       Nalaing a manarita daydi Lola Marta. Kayatko a sawen, dimi nasaanan nga upaan ti kuarto ti balayna. Kinuyognakami nga immuli. Dua ti kuarto iti ngato. Ti akinlaud a pakatan-awan iti sabali a kuarto iti sabali a balay ti bakante. Kuatro por kuatro ngata idi ti sekkegna,. Nalawlawa ti akindaya a matan-awan iti daya ti natayag a pader ti diak ammo no ania a pasdek daydi, ngem adda agassawa nga agupa; addan sa idi bassit nga anakda. Nagturpos kano idiay Muntinglupa University ti lalaki, kasta ti awag daydi Tito idi agbaybayagkami kadagiti naggraduar iti pagbaludan. Diak ammo no mano a tawen a nagbayad iti utangna iti uneg. Ngem kas met la di naggapu iti uneg ta nakasaysayaat a tao. Adda bassit a kahon nga adda sakbatanna nga inaldaw nga isakbatna; napunno iti babassit a banag a tagilakona. 

       Komunal ti kosina iti sirok, a kaabay ti banio a sarsaripiten ti gripona. Naipalagip idi kaniak, ti kasilia idiay Evangelista.

       “Kailan kayo lilipat?” dimi pay imbaga a kayatmi ngem dinamagen daydi Lola Marta a nakalawlawan ti isemna ket ad-adda a nagparang ti nangisit a gugotna. “Puwede kahit wala kayong paunang bayad. Mukha kayong mababait, e!”

       “Mga writer kami, lola!” kinuna daydi Tito.

       Lallalon ti raniag ti rupa daydi Lola Marta.

INNEMKAMI NGA ARIGNA sardinas a nagririnnisiris ti abagana iti daydi nailet a kuarto. Uppat nga i-Norte, a daydi Teresito Gabriel Tugade nga i-Marcos a pimmusay idiay California a nagdappatanna; ni Peter La. Julian nga i-Laoag-Isabela; Benjamin Castillo Chua nga i-Laoag a nagdappat met idiay San Jose California a diak ammo no adda pay idiay; Constante Al. Domingo nga i-Bacarra a nagdappat met idiay Hawaii; maysa a taga-Pangasinan-Isabela a ni Kompadre Prescillano Nisperos Bermudez; sa ‘toy numo nga i-Lapog-Cabugao a nagdappat ditoy Utah. Saan a simmurot daydi Komapdre Tino ta di pinalubosan ni manongna a Felix.

       Nangitugot daydi Tito iti double deck nga iti ngato ti nagiddaak ket iti baba ti iddana—idi nagsisinakami, imbatina kaniak ket adda pay la ita idiay Montalban; pakalaglagipak. Adda met kama ni Fred (Prescy). Iti beranda iti laud ti idda ni Ben. Iti basar ti nagiddaan da Peter ken Tante.

       Nais-istoriak idin daytoy a paset ti panagdaliasat ‘toy numo ngem nakallalagip ken kasla saanak a mauma a mangulit-ulit, a ‘tay kunadan, arigna iti dadael a plaka.

       Adda aldaw a naibatang iti tunggal maysa kadakami a patagabo: agluto ken agdalus iti kuarto, saan a mairaman ti panaglaba, lupotna-labaanna. Lunes ni Prescy, Martes kaniak, diak malagip no asino ti para Mierkoles, Huebes, ken Biernes. Ngem diak malipatan ti para Sabado: ni Ben. Kasano a malipatak ti ipasangona ket ammomi lattan a misua a nasagpawan iti Ligo, a napanna pay dinawat iti kabsatna idiay Caloocan ti inggatangna? No batang ni Prescy, ha, mangarabukobkami; isu ti kaimasan ti luto. No siak, saggaysakami a pandesal ken sagsangatasa a nalabnaw a kape nga awan gatasna ti pamigatmi. Pangaldawmi ti bumirawbiraw a dinengdeng wenno inabraw a nasagpawan iti galunggong a kakaasiak a nangtawtawar idiay Quinta Market iti sirok ti Quezon Bridge idiay Quiapo. Ammoyon, a, in-inutek idi ti impayunak iti Bannawag a bayad ti ania man a sinuratko.

       Idi damo a nagapuy daydi Tito (wenno Terry), nakset a linugaw. Daydi igagatang ni Tante iti ipasangona a dina malagip ti Tagalog ti gatangenna. “Yung may ganung-ganon!” kinunana kano a pinaggarawgarawna dagiti ramayna iti agsumbangir a pispisna, a kasla daytay agkaykayaw-at a kurita! Pusit wenno laki ti kayatna a sawen!

       Sa ti paglinglingayan ni Peter nga agisunel iti rungrongna iti regkang a nagparutan iti lansa a tumannawag iti matan-awan a kuarto iti bangir a balay, a yan dagiti di naannad a babbalasang.

        Adu a pagteng ti napasamak iti daydi a kuarto.

       Idiay ti nangadawak iti daydi saritak a "Dadakkel a Mata iti Babassit a Tawa."

       Idiay ti nangsuratan ni Prescillano ti nobelana a "Dagiti Billit-tuleng."

       Ti nangsuratan daydi T. Gabriel Tugade iti daydi "Puraw a Balitok."

       Ti nangsuratan ni Peter La. Julian iti nobelana a "Casa Fernandez." Napannan sa idi inleppas idiay Isabela ta binulodna idi ti makiniliak. Nabayag bassit sakbay a naisublina.

       Ti nangsuratak iti daydi nobela a "Dagiti Agtubbo" a pakasaritaan daydi tatang ken daydi Angkel Doro, ken daydi Lelong Undo idi napanda nakipagtubbo idiay Mindoro. Pinabalbaliwan daydi Editor Greg Laconsay ngem diak naikaskaso, kayatna a sawen, saan a naipablaak. Nayawyaw iti panagakar-akarko ket sayang ta dinamag naminsan ni Kompadre Diony Bulong

       Nakasurat met daydi Ben iti maysa a sarita.

       Agsursurat met idin ni Tante ngem diak ammo no adda idi nairuarna bayat ti panagkakadagusanmi.

       Diak met malipatan ti masansan nga isasarungkar ni Edilberto H. Angco. Umul-uli pay laeng no ar-arigen, ipukpukkawnan: “Pagbagasanyo metten ‘diay Bannawag!” Maysa ni Ed wenno Bert kadagiti mabigbig a mannurat, a portena ti salaysay. Mamatikayo, isu ti maysa kadagiti kadalusan iti manuskrito—ammok ta, kua... adda sabali a paset a nailatang iti daytoy.

       Daydi Eldorado E. Licos a taga-Pangasinan, a naisar-ong iti naminsan a nairana nga agsakit ti tian daydi Tito. Diak malagip no ania ti inaramidna, ngem isu ti nangagas. Kuna daydi Tito a kasla kano napunas a lugit ti manok ti sakit ti tianna apaman a naaprosan daydi Eldo.

       Idiay met a naawat ni Prescillano nga agtrabaho iti daydi Katas Magazine.

       Idiay met a naayaban ni Peter a kameng ti panagipatarus iti Biblia iti Ilokano.

       Ngem adda naminsan a nagtutulag dagidi kakaduak a mapan agbuya iti stage show. Addan sa ketdi idi kaduada a taga-Bannawag.

       Diak naisurot.

       Kuna kano daydi maysa sakbay a napanda: “Ay, kursilista daytoy!” Ngem idi addadan iti pagbuyaanda, saan kano metten a nagpaudi a gumaw-at!

       Ngem agsublitayo idi makalawasmi pay laeng idiay Coromina.

       Adda naangay a miting ti GUMIL Metro Manila idiay Cielito Lindo a kukua dagidi agassawa a Tata Jesse Bello ken Nana Luz Flores Bello. Maysa a dramatista daydi Nana Luz. Daydi ti damo a yaatendarko iti miting ti GUMIL Metro Manila. Napintas daydi a disso ket adu dagidi ganggannaet a turista.

       Daydi ti pudno a nagpennekak iti agkakaimas a masida! Sadiwa a lames. Adda pay suka a nagarteman iti sili ti sairo a naimas a nagisawsawan kadagidi tinuno.

       Malagipko man ketdi ita ti pannakakitak iti kinabassitko kadagidi a kanito.

       Ti panangidiligko iti bagik kadagiti adda mabalbalinna. Piman, kunkunak ita no malagipko. Nagdakkel ti pagdumaan ti biag dagiti tattao. No manen, masaludsodko: nagbaliw ngata koma ti panagbiagmi no inggaed daydi lelong ti nangged idiay Hawaii? No nasaysayaat ti nariingak a biag, nagbalinak ngata koma a mannurat?

       Manipud idin, ad-addan a naaronan ti reggetko a dumur-as.

       Napanunotko ti agenrol iti Radio Electronics idiay National Radio School and Institute of Technology. Saan la a panagtarimaan wenno panagsangal iti transistor radio ti sakup ti rinugiak a kurso; karamanna pay ti telegraph operator—nalipatak metten ti awag iti kasdi a kurso, daytay adda di-di-dit-dit-na nga agipatulod iti telegrama. Total, awan namnamak idin a makapagturpos iti dua a rinugiak a kurso iti kolehio nga AB Journalism ken Medical Technology, bareng ketdi no nalaklakakto nga isapul iti trabaho ti two-year course nga alaek. No diak man makastrek iti kompania, mabalinko ti agsangal iti radio ket isunto ti ilakok. Daydi a kapanunotan ti nangsungrod iti gartemko iti radio.

       Nalaka pay la idi ti matrikula kadagidi kakasdi a kurso. Nangilatangak iti pinagmatrikulak kadagidi saggabassit a masingsingirko iti masuratko a sarita, daniw, salaysay, a maibabaet kadagidi nobelak, idiay Bannawag.

       Ti diak ammo, saan met la gayam a matrikula ti paggastuan. Ad-adda ti igatang kadagiti proyekto. Ta nasken a makasursuro dagiti estudiante nga agaramid iti transistor radio, nga isu ti kangrunaan a panggep. Saanka a makasursuro no dika agaramid iti transistor radio. Nasken met a nalaingka nga agikabesa iti color coding dagiti wiring, capacitor, receptor, speaker ken dadduma pay a mainaig iti radio.

       Ngem gapu iti panangyan-anayko iti kuartak, ken panangisingsingitko iti panagsuratko, naitantantan ti pannakaileppasko iti transistor radio nga immuna a pinasangal daydi Mr. Ong a maestromi. Wen, masaok a kaarrubami daydi Mr. Ong ta sumagmamano la a ridaw ti kaadayo ti balayna iti abagatan ti dagusmi. Insingsingedko ti bagik ta mannakaawat met ket dinak dinagdagdag a nangileppas.

       Agiinnuna met idin daydi Tito, ni Peter, ken ni Prescy a mangileppas kadagiti nobelada. Marikriknak idin a pangpanggepen ti Bannawag nga ikkan met ida iti gundaway, ken amangan no tumamtamnayen ti panagraman dagiti agbasbasa kadagiti sursuratek. Panawenen tapno mangidasarda met iti maiduma a potahe.

       Kadagidi metten a panawen ti panaglatak daydi Cecilio V. Gasmen gapu iti nobelana nga "Ay, Ay, Neneng." Adda danagko idin, ta no kas pagarigan ta bumattaway ti pannakaipablaak dagiti sinuratko, kaipapananna nga awanen ti ‘panggedak’!

       Maawatak met ti mapaspasamak idi ket saan a nasakit ti nakemko; talaga met a panawenen tapno rumaniag met ti nagan dagiti kakaduak iti Coromina. Ken talaga met a napipintek dagidi pundarda, awan duadua. Agingga ita, adu pay la ti makalaglagip iti "Puraw a Balitok" daydi Tito wenno Terry.

       Imbes a nobela ti sanguek, nagsapulak iti mabalinko a suraten. Uray ania. Insingasingda nga agsapulak iti suratek a salaysay.

       Isu a no kitaem ti bibliograpia wenno listaan dagiti nasursuratko, masdaawka no kasano ti panagut-utekko. No nagal-alaak iti insursuratko. Kunak ngarud, uray ania a mabalinko a suraten, ipapelko, ket diak pinampanunot no pot boiler ta masapul nga adda pagburekek.

       Kasdi ti karikut ti biagko idi, amangan no kunkunayo ketdi a nasayaat ti biag ‘toy numo ta nakaumay ditoy America.

NAKASANGALAK MET LAENG iti transistor radio a nakakahon. Napagtokarko, uray kaskasano. Idi nagbakasionak iti sakbay sa ti Paskua iti daydi a tawen, inyawidko ti transistor radio ket isu ti inregalok iti daydi nanang.

       Isingitko man biit ditoy dagiti kakabsatko a nabati idiay Labut. Ita la a malagipko a bassit usit ti nakalagipak kadakuada. Kadagidi a panawen, pasensiada koman, kas met la diak idan nadnadlaw, ta pasig laengen a ti parikutko ti nakaituonan ti panunotko, a kas met la awanen ti kakabsatko. Diak ammo no ania ti inar-aramidda, ti napaspasamak kadakuada. ‘Tay ngarud kunakon, kas met la awanen ti kakabsatko a pakaringgoran daydi tatang. Ti la ammok ket intultuloyda ti nagbasa, nakaturposda iti sekundaria idiay Cabugao Institute.

       Ken wen gayam, napadasan kano met ni Herman ti napadasak idiay kadilian ti Timmippang: ti libre a panagkugit!

       Nupay kasta, makunak a nagballigida amin; daydi Tessie, natay a nalinteg ti nasurotna, ket nakapagadal pay ni Jomar a kakaisuna a baroda iti daydi Osi.

       Agsublitayo iti daydi nanang.

       Diak mailadawan ti napalaus a ragsakna ket kasla naalay-ayan ti kumarkaro idin a sagubanitna. Agmalmalem ken dandani patnaganna ti agdengdengngeg kadagiti drama iti DZJC ken DZVV, dagitan sa ti estasion idi iti Laoag ken iti Vigan.

       Pagdaksanna, adda am-ammomi a taga-Sabang ket impadpadamag daydi nanang a siak ti nangaramid iti radiona.

       “Ay, nagsayaaten!” kinuna ti kabagianmi. “Apagisu. Dadael ti radiomi, tarimaanem man bassit, barok!”

       Maysaak met a sumangkautro. Uray saanak pay a batido nga agtarimaan iti radio, diak ammo met no ania ti naknakanko ta inawatko, diak la kayat nga ibagana a napaidamak. Ken kinayatko met ta naimbag la a pagsursuruak.

       Intugotko idiay Laoag, ket impakitak iti agtartarimaan sadiay. Siakon ti nagbayad iti insukatna a piesa ken ti tangdanna. Ti la babbabawik a nangaw-awat iti daydi a radio!

       Nalipatak gayam nga imbaga, a sakbay a nagbakasionak, nairanrana a nagpasiar daydi Genaro R. Sumaoang idiay Coromina ket idi naammuanna nga agbakasionak, nagpakaasi nga agpaw-it iti surat a para iti daydi Lina Lorenzo, a kasinsinnuratna idin. Nasaok sa ketdi idin a taga-Sta. Ignacia, Tarlac daydi Genaro, a maysa met a napintas ti panagsursuratna iti sarita. Naisaw-atko ngamin nga agsinsinnuratkami ken ni Samar.

       Isu nga idi naggapuak iti nagpatarimaanak iti radio, dimmagasak iti... balay sa idi dagiti ag-Lorenzo idiay sentro ti Laoag.

       Magagaran unay daydi Lina a makadamag maipanggep iti daydi Genaro. Adu ti dinamdamagna. No nasingpet met laeng, no ania ti ar-aramidenna. Bassit ti naisungbatko ta dikami pay unay idi agkaimuan, malaksid iti pannakadamagko a naggapun sa idi iti Kabisayaan, sa naidaw-as idiay Bannawag ket imbagada nga umay agpasiar idiay Coromina.

       Nabayag a nagsarsaritakami iti daydi Lina Lorenzo. Agingga a naiturong ti saritaanmi ken ni Samar.

       “Ay, ni daydiay Sinamar?” kinunana a medio ngimmato ti kidayna. Nakakadkadlaw ti i-Laoag a tonona. “Saan a maymaysa ti saona. Makitultulag nga umay, dina met tinungpal.”

       Nagisem-isemak lattan bayat ti panagis-istoriana.

       “Ken am-ammom kadi unayen isuna?”

       Adu pay ti imbagbagana, nga ammokon ti kaaduan babaen ti panangis-istoria ni Samar bayat ti panagsinsinnuratmi. Kas pagarigan, tatangna ti naagapadna a lakay iti biagna.

       Pinilitnak daydi Lina a pangaldawen ngem adu ti impampambarko ta mabainak a makipangpangan kadagiti diak pay unay kaimuan a tattao.

       “Ay, no panggepmo a saraken ita, awan, ta sibsibetna a nagbakasion idiay Pagudpud,” kinunana sakbay a nagpakadaak. Nangidaras iti surat nga agpaay iti daydi Genaro.

       “Ibagam nga agan-annad, wen?”

       Idi inistoriak ken ni Samar ti kuna daydi Lina a di maymaysa ti saona, kasta unay ti luksawna.

       “Kasano a mapanak ket yasonak met ‘diay kabsatna!” kinunana.

       Ken mabain kano nga agpakita.

       Naistoriana la ngarud a naayat met kano idi a makisinsinnurat iti dina am-ammo, ket maysa daydi kabsat ‘di Lina. Napintas kano met ti panagsursuratna ngem ti nagbainanna met laeng a nagpakita ket daydi pannangtedna iti retrato ti baket, imbes a ti ladawanna! Pinatpatigmaanan kano ni Mang Elen Tabieros a kaanakan wenno kasinsinnan sa idi a maysa met a mannurat, ken nangisuro kenkuana nga agmakinilia.

       “Dimo ar-aramiden ti kasdiay! Nasayaat met a tao. Suratam ket agpakawanka!”

       Ngem saan kano a nagsursuraten ni Samar. Daydiay ti gapuna a di nagtuloy iti tulagda iti daydi Lina.

       Bayat ti kaaddak iti lugan nga agawid idiay Labut, kinonkontarko ti nabati pay a kuartak. Pinampanunotko no singirek ti kabagianmi a nagpatarimaan iti radio, wenno saan. Agingga iti mabalin, diak kayat nga adda masaona kaniak. Numona ta ti la ‘kinaimbagko’ nga ubing ti mabalinko a pagsadsadagan kadagiti makaam-ammo kaniak idiay Labut. No diak singiren, ala,  umanay pay met ngata a pagpletek ti nabati a kuartak nga agsublinto idiay Manila.

       Isu nga idi immay innala ti nagasat a kabagianmi ti nangisarsarak a radiona, diak naala ti riknak a nangsingir kenkuana. Isu nga iti kaano man, panagkunak, saanak nga agbalin a negosiante! Urayto pay dagiti librok ket mabainak a mangsingir kadagiti nadekket a gagayyemko!

       Ket wen, a, imdasen daydi kasla di agpatingga a panagyamanna a supapak ti amin a bannog ken gastok iti radiona.

       Idi agrubrubuatak nga agsubli idiay Coromina, nagari ti panangsungsungkak iti aramidek.  Idiay ngata pay siudad ti pagsubliak wenno idiay kadilian ti Timmippang a sigud  a pagsilawsilawak iti rinabii, wenno idiay tangribna a nagpanapanaak a nakaal-alaak iti kamanaw a nanglapunos iti takiag ken tengngedko, a nakapilpilitak a nagbadbado iti kamisadentro?

       Nagari met laeng ti arapaapko nga aglupos nupay aragaag ti makitkitak a masungad nga aldaw. Ngamin, saan a mapunas iti mugingko dagidi ulitegko nga atiddog manen ti is-isemda no addan barangan wenno ariwaiw wenno kurita a nayap-ap iti alatda iti inaldaw a panangikutoda iti manangaasi a tangrib ken kadilian (nakasaritak itay nabiit ni Lenimar nga anak daydi Angkel Poling ket adu ti naammuak maipanggep kadagiti kakabagianmi). Narabaw ti pepennekan ti ragsakda; agtig-abda la iti maminsan, nasarangsangen ti katkatawada. Umis-isem manen dagiti bituen iti sardamda iti sibay ti sumangkarabaw met ti iisemanna a katakunaynayda—dakkel ti pakaigidiatak kadakuada.  

        Nagsubliak nga imaima idiay Coromina, ngem nakaibatiak iti namaglawag iti rupa daydi nanang—dandani di maisina iti sibayna daydi imbatik a transistor radio.

       Napanunotko nga ileppas ti kursok idiay NRSIT.

ADDA DAGIDI PANAWEN a nangrugi a nagampayag ti panunot dagidi kakaduak iti Coromina. Agpapadakami a nakaamiris a saan nga umdas a pagbiagmi ti ibaybayad ti Bannawag kadagiti sursuratenmi. Saan met la a dakdakami nga adda iti Coromina ti mannurat. Saan a mabalin a bukbukodanmi dagiti panid ti magasin. Ken saan nga agnanayon a kasdi lattan ti panagbiagmi, a dimin panunoten ti agpamilia. Kasla koma kaniak idi, a marikriknak ti pannakasapulko iti kabadangak a mangyabaga kadagidi nagkaadu a parikut a mangpadpadagsen iti abagak. No manen, malagipko ni Samar. Kayatko nga adda koman iti sibayko tapno adda kaduak a mangilangoy kadagiti parikutko.

       Ngem no amirisek idi ti kasdi nga adda iti panunotko, bainek met laeng ti bagik. Alaek kadi tapno kaduak nga agsagaba, wenno alaek tapno agnam-ay wenno agragsak? Alaek kadi a makipagtawid iti kinakurapay a nariingak? Agpayso, adda idin sumagmamano a nobelak; nalatakak bassiten a mannurat. Ngem mabiag kadi ti kinanobelistak ti patanorek a pamilia? Kasanon ti masakbayan dagiti agbalin nga annakmi?

       Masapul nga agpanunotak. Ngem kasano? Tallo a kurso ti rinugiak ngem awan met ti umdas a pangituloyko tapno koma makapagturposak. Daydi educational benefit daydi tatang nga inusarko, nasaok idin a di umdas isu a dagiti la nasursuratko ti nangal-alaak iti pinagsilpok iti angesko.

       Apo, apo! Dayta la a balikas ti ammok a kararag idi. Ania dagidin maulit-ulit a kararag a nangnangegko iti daydi sinurotan daydi tatang? Adda kadi naadalko iti panagkompesarko iti daydi Apo Padi idiay San Isidro? Wenno daydi donia a nangitinnag iti nasikkil a papel de banko idiay simbaan ti Quiapo?

       Mapampanunotko ti kunkunada a milagro. Kasano ti maaddaan iti milagro?

       Kunkunak idi a no pudno nga adda milagro, mapasamak koma kaniak. Tulongannak koma ta daydiay laengen ti patiek a makaiturong kaniak iti naranraniag a dana, a surotek nga agdaliasat.

       No pudno nga adda milagro!

       Bayat ti panagur-urayko iti milagro, in-inut metten nga agmata ti arapaap dagidi kaduak iti Coromina.

       Immuna, naawat ni kompadre Prescy a kameng ti Katas Magasin, nga inserrek sa idi ti maysa met la a mannurat.

       Iti maysa nga aldaw, adda dimmagas wenno dimmaw-as a maysa a dayag nga inyam-ammona a kalugaranna.. Idi kinuyogna a napan iti pagpaknian, nabati daydi a dayag ti tulbekna iti lamisaan ni Prescy, ket iti key chain, adda naimuntar a nagan: Mercy Pascua. Nalagipko, nasasao idin ni Prescy nga adda ‘asideg’ kenkuana nga agnagan iti kasta. Daydi ti umuna a pannakakitak ken ni Komadre Mercy.

       Daydi, wenno ni Ben—awan pay ti damagko no ania itan ti kasasaadna ta daydi naudi a panagsaritami, adda idiay San Jose, California—ur-urayenna idin ti inaplikaranna a panagabrodna. No diak mariro, maysan sa met la a Sally ti nagbalin a kaingungotna, ngem saan nga Ilokana.

       Daydi Terry, dandani metten mapan idiay California.

       Saritaek bassit ti nais-istoria daydi Terry maipanggep iti pamiliana ken kadagiti dayag a dakkel ti pakainaigan ti biagna.

       Idi agbasbasa pay idiay U.P. Los Baños, kaduana da Tessie ken Ruby. Idiay ti nangadawanna iti daydi saritana nga "Agluom Manen dagiti Lansones," a rimmuar iti Bannawag. Nasingedkami unay idin ket naagapadna a nakadekdekketda a tallo. Ni Ruby, a taga-Pangasinan—nagkandidata idi idiay Bannawag—ti nagbalin a nasingsinged kenkuana. Ammo amin ni Tessie ti relasionda. Ngem saanda a nagkatuloyan gapu ta di kayat dagiti dadakkel ni Ruby ni Terry. Ni Tessie ti nakaawat unay iti daydi Terry. Agingga a napanda iti California a nangbangonanda iti pamiliada. Maysa kadagiti singin a bungada ti pinanaganan ni Terry iti Ruby. Kunkunak idi agsarsaritakami idi agpadakami a naawis idiay Hawaii idi 2016, a napintas a suraten a love story ti biagda a tallo.

       Nalatak idi ti tatangna idiay ilida a Marcos ngem pimmanaw daydi Terry ket naserrekna ti agitultulod iti natnateng nga aggapu idiay Baguio. Sakbay a nagkakaduakami, nalugi kano ta nadadaelan daydi trak a nagkargaanna ket nalungsot dagiti ibiaheda a natnateng. Saanna a padas, ken dina pay naad-adakan ti Alaska idi suratenna ti "Puraw a Balitok." Kanayon idi a mapan agsukisok iti maysa a library idiay Makati, a nakabasaanna ti maipanggep iti Alaska. Naglaklako pay idi iti encyclopedia...

       Naayaban ni Peter a makipagpatarus iti Biblia. Impatarusda ti "Ti Baro a Naimbag a Damag BIBLIA." Nagbalin pay a kameng ti Department of Public Information idi agangay. Limada a mannurat nga ammok a nagkameng—Pelagio A. Alcantara, Prescillano N. Bermudez, Manuel S. Diaz, Herminiano Calica, ken ni Peter.

       Diak malagipen no asino ti immuna a nakisina iti grupo dagiti Coromina Boys. Amangan no siak met laeng.

       Ngem intultuloyko ti klasek iti National School and Institute of Technology; sayang met, uray no isu la ti maileppasko a kurso.

       Ta simmangpet ti kunkunak itay a milagro!

       Wen, adda milagro!

       Iti maysa nga aldaw, nakaawatak iti damag manipud iti maysa a kabagianmi a taga-Isabela—wenno Pangasinan sa ketdi idi. Rudy ti naganna, nga anak sa daydi Lelong Pilis a kabsat daydi Lelong Undo. Imbagana nga agaw-awat ti United Textile Mills iti trabahador.

       Saan a pagablan ti arapaapko a pagtrabahuan. Ken adayo iti Coromina ti Manggahan, Pasig. Ngem no isu ti adda, naimbag la a pangalaan iti pangsilpo iti anges. Narigat ti agpilpili no awan met ti pagpili.

(Maituloyto)

Napalabas a paset: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18

Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.

Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.

Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti

Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee

Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada

Para iti digital a kopia:

PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ

Magzter: http://bit.ly/407pazG

Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph

Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,

iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine

iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin

Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin

Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine

Dios ti agngina.

Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!