Kastoy Man ti Panangisuro iti Kinamanagparnuay-Bannawag

Salaysay ni LEVI A. BAYUDAN

KANGRUNAAN a kalikaguman iti klasrum ti kinamanagparnuay (creativity). Daytoy ti maibilang a kangatuan nga agpang ti pannakasursuro. Ita a panawen a maigunamgunam ti 21st Century Skills, maysa ti kinamanagparnuay a pagtalimudokan ti panangisuro. Mabigbig ngamin a namasteren ti maysa nga ubing dagiti paglaingan (skills) no kabaelanna nga ipakat dagitoy, kangrunaanna iti agpang ti kinamanagparnuay.

Kasano nga isurotayo ti kinamanagparnuay iti klasrum ken iti pagtaengan?

Umuna unay, mabalin nga usaren ti mannursuro ti team building nga ehersisio tapno mapasantak ti kinamanagparnuay dagiti ubbing. Kas pagarigan, maikkan dagiti ubbing iti material ken ramramit ket maibaga no ania ti mabalinda nga aramiden manipud kadagitoy. Ibaga ti mannursuro: ikkankayo iti straw, papel, kartib ken lastiko; mangbangon iti katayagan ken kalagdaan a torre manipud kadagitoy. Agpanunot itan dagiti ubbing no an-anuenda dagiti material tapno agbalin a natayag ken nalagda a torre dagitoy.

Idi adda iti Grado Tres ni Chesca Grace a balasangmi, masmasdaawkami ta no iti Biernes (asynchronous ti eskuelaanda iti Biernes), agpaay a little teacher daytoy iti titana a retirada a maestra. Kuna ti balasangmi nga ad-adda kano a maawatanna ti leksionna no “isurona” daytoy. Ket amin gayam dagiti example nga usarenna, agtaud iti panunotna. Kunkunami itan a ti gayam panangisuro, mangitunda met iti kinamanagparnuay. Kas iti balasangmi a mapilitan ti mangisuro ket agimbento kadagiti ehemplo nga isurona. Napintas nga ehersisio ti kinamanagparnuay daytoy.

Kunaen dagiti eksperto a no makipaset ti maysa nga ubing iti brainstorming session, rummuar ti kinamanagparnuay daytoy. Aglalo no ti topiko ket no kasano a masolbar ti maysa a parikut. Agpanunot dagiti ubbing kadagiti solusion a mabalin a padasen. Iti kastoy a klase ti brainstorming a maikkan iti tiansa dagiti agad-adal tapno mairuarda ti kinamanagparnuayda.

Maysa met a nasamay a pamuspusan iti panangisuro ti kinamanagparnuay ti panagistoria kadagiti ubbing. No istoriaantayo dagiti ubbing, mapasidap ti imahinasion ken memoriada. Mapataud met ti reggetda a mangbukel kadagiti kabukbukodanda nga istoria iti pampanunotda. Isu a saan nga agsarday ti panagsaludsodda no dadduma maipapan kadagiti istoria ta kayatda a penken no umisu met laeng dagiti mapanunotda a mainaig iti istoria a nangngeganda. No ipadas a pagdrowingen dagiti ubbing kalpasan ti panagistoria, maaddaanda met iti gundaway a mangikongkreto kadagiti visual a pampanunotenda.

Adda met dagiti aw-awagantayo nga open-ended project. Agaramid dagiti ubbing kadagiti proyekto nga awanan iti istrikto nga alagaden, malaksid laeng iti pagannurotan a ti ubing met laengen ti makaammo a mangiturong iti proyekto tapno makaparnuay iti kabukbukodanna. Kadagiti kakastoy a proyekto, maigunamgunam a saan a makadangran dagiti mausar a material no bilang ta agkamali ti agad-adal iti pannakaaramat dagitoy.

Segun kadagiti edukador, makatulong met ti debate iti uneg ti klasrum tapno mabukibok ti kinamanagparnuay. No makidebate ti maysa nga ubing, mapilitan a mangparnuay kadagiti rason a pangikalinteganna iti pagtaktakderananna. Mapasidap ti panagrasrasonna a mangitunda met iti pannakapabileg ti kinamanagparnuayna. Adda dagiti kuna dagiti lallakay a “pabrika” iti sasao dagiti ubbing a tarawitwit. Napintas daytoy a pagilasinan a sansanayen ti ubing ti kinamanagparnuayna no isaitna ti bagina iti rinnasonan.

Napno itan ti internet kadagiti saan a tradisional a material a kas koma kadagiti abbaba a lektiur maipapan kadagiti topiko, dagiti short video iti YouTube, TikTok, Facebook, Instagram ken dadduma pay a material a makatulong kadagiti ubbing. Mabalin met a ti payen ubing ti mismo a mangaramid iti vlog daytoy iti bukodna a kabaelan. Daytoy panagaramid ti vlog ita ti maysa a nasayud a pangipeksaan ti ubing iti pampanunotenna maipapan kadagiti bambanag. Ngem nasken laeng a saluadan dagiti nataengan ti pannaka-expose dagiti ubbing kadagiti basher (kasta met kadagiti scammers ken predators) iti social media. Napintas no adda kabukbukodan a page wenno group iti Facebook dagiti agad-adal a para iti klasrumda laeng. Mayat pay no adda bukod a class newsletter wenno e-zine ti maysa a klase tapno maliklikan ti epekto ti ruar ti klasrum.

Makatulong pay a mangbukibok iti kinamanagparnuay dagiti visualization tool a kas kadagiti ilustrasion, drowing, Venn diagram, fishbone diagram, tree diagram, story maps kdp. Graphic organizers, kunatayo kadagitoy. Babaen iti panagaramat kadagitoy, makita ti ubing ti koneksion dagiti bambanag ken maimapana dagitoy. Mapagbukelna ti konsepto babaen dagitoy a ramit. No adda dagitoy, matulongan ti ubing a mangparnuay kadagiti koneksion a mabalin nga awan pay kenkuana.

Saantayo laeng nga ipagpagarup ngem makatulong pay ti panangbaliw iti setup ti yan ti ubing tapno matignay ti creativity daytoy. No iti klasrum, nasayaat a mangparnuay ti mannursuro kadagiti learning station nga addaan kadagiti ramit a masapul a manipularen dagiti agad-adal tapno malpasda ti maysa a paset ti obraenda. No malpasda daytoy, umallatiwda manen iti sabali a learning station. No adda ti ubing iti balay, mabalin met nga addaan iti learning stations iti maysa a panglawaen a paset ti balay.

Adu unay ti pagsayaatan ti panangisuro iti kinamanagparnuay iti ubing Mapasidap ti panunotna ket kabaelanna no kuan ti mangparnuay kadagiti wagas a pangsolbar kadagiti parikutna, iti man panagbasana ken iti biagna iti masanguanan.—O

(TI AUTOR: Maysa a pintor ken mannursuro, agnaed iti Fortuna, Marcos, Ilocos Norte ni Levi A. Bayudan. Nagturpos iti BSIE Drafting Major iti Mariano Marcos State University-College of Industrial Technology. Agdama a Teacher III iti Marcos National High School.)

Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.

Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.

Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti

Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee

Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada

Para iti digital a kopia:

PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ

Magzter: http://bit.ly/407pazG

Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph

Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,

iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine

iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin

Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin

Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine