Ni RIC AGNES
TUNGGAL adda maidaw-as ditoy Hawaii manipud iti Mainland, asugenda ti kinangina ti magatgatang. Uray dagiti aggapu iti Filipinas, agwingiwingda a makakita iti presio.
“Pukis laeng, $37.00! Nasurok a dua ribu a pisos!”
Ngem kasta ti biag ditoy Hawaii. Awan pagpartuatan iti uray ania man a kasapulan iti uneg ti balay. Ultimo a paggisigis iti ngipen wenno ti pagsabon iti ima, aggapuda iti Mainland. Maisangpet dagitoy babaen ti babor.
BROADCAST MEDIA: Asino ni Shalimar?
Uray ti plete iti eroplano nga agdisso ditoy Hawaii, dakkel ti gidiat ti presio kadagiti mapan iti sabali nga estado. Kas pagarigan ti plete ti Manila-Honolulu, agarup kapadana ti plete ti Manila-Los Angeles idinto nga ad-adayo ti Los Angeles iti uppat nga oras. Sagudayen ti panagkuna dagiti kompania ti eroplano, nangina ti singir ti gobierno ti Hawaii iti pannakaaramat ti airport. Gapu iti dayta, nangina ti plete dagiti umay ditoy Hawaii. Adu a kompania ti eroplano ti saan nga umay iti Hawaii. Uray kadagiti pantalan, nangina met ti ibaybayad dagiti bapor iti gobierno. Kas gagangay, ngumina met ti bayad dagiti tagilako.
“Diak maawatan no ania la ti diyo mapanawan ditoy Hawaii,” kinuna ti maysa a kabsat nga agnaed idiay Chicago. “Daytoy a kinabassit ti Hawaii, awan pagwayakwakam. No agdeppaka, iti pungto ti kanawan nga imam, baybay; iti kanigid, bantay. Nakail-ilet! Umayka idiay Texas a pagnaedan ni kabagismo, awan makitam a bantay! Awan makitam a pungto dagiti inaray a kapas!”
“Ngem awan marunggayyo idiay,” insungbat ti Hawayano. “Awan maipakpakalatkatyo a paria wenno kabatiti kadagiti aladyo. Awan tarongyo a naimula iti timba nga iti uray ania a kanito, mabalinmo ti mangala iti abrawem. Idiay, no mailiwka nga agsida iti indakdakkelmo a nateng, mapanka idiay Asian store bareng adda lakoda a nateng. Ket uray no nalaylayen, kapilitan a gatangem tapno maep-epmo ti iliwmo iti nakairuamam a taraon.
“Kaano pay ti naudi a panagsidam iti alukon, kaka? Wenno okra, utong, bagas ti aba, daludal, balangeg… Manginaganka iti natengtayo idiay Bacarra, adda ditoy! Iti uray ania a panawen! No mairana nga awan bunga ti kamatismo, mapanka dumawat iti kaarrubam! Adda kadi kasta idiay kunam a Texas wenno Chicago? Idiay, no adda masapulmo nga awan kenka, kautem dayta bulsam, inka gumatang! Kuarta ti agandar kadagita kunkunam a lugar a nakalawlawa! Awan mabalinmo a pangbulodan. Awan kaarrubam!”
Ti bilidan (kabatiti) a mula ni mannurat ti Bannawag Arnold Pascual Jose iti arubayan ti pagtaenganda iti Hawaii. (Pammadayaw ni AP Jose)
Pudno ti kuna ni Hawayano. Agpayso a nangina ditoy ti pagpapukis iti buok. Ngem no adda agkiddaw kenka iti pannakapukis dagiti ruot iti minuyonganna, wenno mapaad dagiti narukbos a sanga ti kayo iti inaladanna, mabalinmo met ti agsingir iti nangina. Balembales. Saan a maymaysa ti turong ti ayus ti kuarta ditoy.
No kailiwmo ti agsida iti ikan, nalawa ti baybay a pangisaruagam iti tabukol, wenno pangipakatam iti sigay. Sadiwa dagiti lames ditoy ta asideg ti pagkalapan. Ngem no idiay Kadaklan nga America, adu kadakuada ti di pay nakakita iti baybay! No adda ikan a lako, nayuperdan iti yelo!
Malaksid iti dayta, naasi ti nakaparsuaan ditoy Hawaii. Awan naranggas nga allawig wenno makabibineg a niebe. Dandani agpapada ti klima iti uneg ti makatawen. Idiay Mainland, no iti kalgaw, makset ti kudil a masirayan ti init. No iti kalamiis ti tiempo, masapul nga agrurutap ti kawes tapno saanka a kumter. Wenno saan, kasapulam ti aginudo uray iti agmatuon.
Ken kangrunaanna, ditoy Hawaii, no sumken ti iliwmo iti Filipinas, siam la nga oras, addakan idiay!—O
(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 16-31, 2024 a bilang.)
