February 05, 2025

Home DAMDAMAG Nasional

80% ti daga ti Filipinas ti madaddadaelen; agtalinaed a nababa ti apit no di mapabaro ti daga --DA

Ni DA  Undersecretary Roger Navarro (JEL SANTOS/MB)
Ni DA Undersecretary Roger Navarro (JEL SANTOS/MB)

Madaddadaelen ti 80 a porsiento ti mamulmulaan a daga ti Filipinas ket agtultuloy ti panagbaba ti maapit nga agrikultural a produkto no saan a ma-rejuvenate wenno mapabaro ti daga, segun iti Department of Agriculture (DA).

Kinuna ni DA Undersecretary Roger Navarro a ti impaabuso a panagaramat kadagiti inorganiko wenno kemikal nga abono ti kangrunaan a makagapu iti pannakadaddadael ti daga ti Filipinas. Innayon ni Navarro a “nakadadanag” ti kastoy a kasasaad.

Inlawlawag ni Navarro a ti nadadael a daga, saan a makaagsep iti inorganiko nga abono ket lalo laeng a mangdadael iti aglawlaw.

“Masapul nga ipakaammotayo a ti pannakadaddadael ti daga ket babaen ti panagabuso iti panagaramat iti inorganiko nga abono. Uray agusarka pay iti 20 a sako ti inorganiko nga abono, kas pagarigan, iti maysa nga ektaria a taltalonem wenno mulmulaam, no saan a nasalun-at ti dagam, saanen a makaagsep pay daytoy,” kinuna ni Navarro.

Nasional

Impeachment complaint kontra ken ni VP Sara Duterte, addan iti Senado

Innayonna a gapu ta saan a maagsep ti madaddadael a daga dagiti kemikal nga abono, ag-evaporate laeng ti abono ket mainayon kadagiti greenhouse gas.

No met saan nga ag-evaporate, mayanud ti inorganiko nga abono ket kontaminaranna ti sistema ti danum a mangitunda iti pannakadadael ti aglawlaw.

Imbatadna pay a ti komersial a panagmula iti pagilian, agus-usar iti nakaad-adu la unay nga inorganiko nga abono a pakaigapuan pay ti panagreggaay ti daga ken siltation, ken dadduma pay a pakadadaelan ti daga.

Tapno maremediaran ti situasion, kinuna ni Navarro a masapul nga agusar dagiti komersial ken babassit a mannalon iti organiko nga abono.

Innayonna nga ipingpinget ti DA ti information drive-na tapno maiganetget ti pannakausar dagiti organiko nga abono kadagiti talon.

Nupay kasta, nadagdagsen dagiti organiko nga abono, isu a nangatngato met ti magastos iti transportasion ken pannakaipakat daytoy, aglalo kadagiti away ken kabambantayan a rehion ti Filipinas. Kasta met a no saan a nasayaat ti pannakaproseso ti organiko nga abono, mabalin nga adda dagiti awitna a peste, pathogens, wenno bukbukel ti ruot, a mamagpeggad iti salun-at ti apit ken iti pakabuklan a produktibidad ti talon.

Malagip a sumagmamano a programa ti impatungpal ti DA tapno maitandudo dagiti organiko nga abono ken sustainable farming practices. Maysa a napateg a narugian ket ti National Organic Agriculture Program (NOAP).

Paregtaen ti NOAP ti organiko a panagtalon babaen ti edukasion, pinansial a suporta, ken sertipikasion kas iti Participatory Guarantee System (PGS), a mangipaay iti cost-effective nga alternatibo kadagiti tradisional a proseso ti organiko a sertipikasion.

Suportaran ti NOAP ti organiko a panagtalon babaen dagiti pasilidad ti composting para kadagiti biodegradable waste, nga agpanggep a mangkissay iti panagpannuray kadagiti kemikal nga abono, ken mangpasayaat iti salun-at ti daga.

Kinuna ti Food and Agriculture Organization (FAO) ti United Nations (UN) a dandani 95 a porsiento ti produksion ti taraon ti agpannuray iti daga.

Nupay kasta, mapattapatta a 33 a porsiento kadagiti daga iti sangalubongan ti naireport a bimmaban ti kalidadda. (Jel Santos/MB)