Impeksa ti Bayan Muna ti panangkontrana iti maysa a gakat nga agpanggep a mangikaatiddog iti panawen a mabalin a panangabang dagiti ganggannaet kadagiti daga iti pagilian manipud iti dati a maximum a 75 a tawen, agbalin a 99 a tawen, ken dinakamatna a pangta daytoy iti bileg dagiti Filipino ken iti karbengan dagiti mannalon.
Impeksa ti Bayan Muna daytoy kalpasan nga inaprobaran ti Kamara idi Dis. 18 iti maikatlo ken maudi a pannakaibasa ti House Bill (HB) No. 10755.
Sakbayna, idi Dis. 16, inanamongan ti Senado ti Senate Bill (SB) No. 2898 a nangituding met iti maximum a 99 a tawen a mabalin a panangabang dagiti ganggannaet iti daga iti Filipinas.
Iti pakaammo ti Bayan Muna, kinuna daytoy a ti panangipaay kadagiti ganggannaet iti dandani permanente a panangtengngel kadagiti daga ti pagilian ket pagpeggadenna ti masakbayan ti kaputotan dagiti Filipino.
Impeachment complaint kontra ken ni VP Sara Duterte, addan iti Senado
Innayon ti grupo a no maaprobaran ti kasta a gakat, dagiti ganggannaet a korporasion ti magunggonaan kadagiti “bunga ti daga ken gamengtayo.”
“Gapu itoy, kiddawenmi a maibasura koma ti House Bill No. 10755 ken ania man a gakat a mamagpeggad iti bilegtayo a Filipino ken kadagiti karbengan dagiti mannalon, karbengan dagiti katutubo, ken iti nasional a panagdur-as,” kinuna ti Bayan Muna.
Segun ken ni dati a kongresista ti Bayan Muna Party-list a ni Eufemia Cullamat, ti panangipalubos kadagiti ganggannaet a mangabang kadagiti daga iti agingga iti 99 a tawen ket dadaelenna ti pinulpullo a tawen a panagregget a mangipaay iti pannakagun-od iti daga dagiti Filipino.
“Arigna maysa a wagas daytoy ti panangagaw iti daga ken panangikkat iti karbengan dagiti Filipino a maaddaan iti bukod a daga,” kinunana.
Espesipiko a dinakamat ni Cullamat no kasano a mapaay ti HB No. 10755 a mangsalaknib kadagiti ancestral domain manipud iti pannakaabang, a kunana a mamagpeggad kadagiti Indigenous Peoples (IPs) a nalaka a maapektaran iti ar-aramiden dagiti ganggannaet a korporasion.
Kinunana a dagiti Indigenous Peoples (IPs), a nabayagen a mangilablaban iti pannakabigbig dagiti nariinganda a daga, agpegpeggad itan a maidestiero wenno ad-addada itan a mailaksid.
“Ti panangikalawa kadagiti karbengan iti panagabang dagiti ganggannaet nga entidad kadagitoy a daga iti 99 a tawen ket direkta a pananglabsing kadagiti kalintegan dagiti katutubo a komunidad iti bukodda a panangikeddeng ken panangaywan kadagiti tawidda a daga,” innayon ni Cullamat.
Intudo ti dati a kongresita a pakaruen laeng ti nasao a gakat ti sigud a nakaam-amak a kasasaad ti kinaawan daga, kinapanglaw, ken pananggundaway iti karbengan dagiti Filipino.
“Ipakita ti historia a no dagiti daga ket kontrolado dagiti ganggannaet wenno interes ti korporasion, dagiti babassit a mannalon ken katutubo ti kaaduan nga agsagaba. Maidestiero, mapaulimek, ken maikkat ti karbenganda iti panagtagikua iti daga, iti pagbiaganda, ken pukawenna ti kultural nga identidadda,” inlawlawagna.
Binabalaw pay ni Cullamat dagiti di nalawag a probision ti gakat gapu iti kaawan ti nalawag a demarkasion iti nagbaetan dagiti pribado ken publiko a daga, kasta met ti pannakairaman dagiti agrikultural ken daga a kukua ti gobierno. Kinunana a daytoy ket mangipasakup kadagiti daga kadagiti “exploitative provisions.”
“Nalawag nga ipangpangruna ti gakat ti pagsayaatan dagiti ganggannaet a saan ket a kadagiti kasapulan dagiti mannalon, trabahador, katutubo, ken lokal nga industriatayo,” kinuna ni Cullamat.
“Kasano nga awagantayo daytoy a panagdur-as ti ekonomia idinto a ti mismo a pundasion ti sektortayo iti agrikultura—ti mannalon a Filipino—ken ti kultural a duri dagiti katutubo a komunidadtayo ket madadael gapu iti panggeptayo nga agganansia babaen ti panangipaupatayo kadagiti dagatayo?” innayonna. (Dexter Barro II/ Manila Bulletin)
