MAYSA kadagiti napintas a panguartaan iti agdama ti panaglako iti bunubon. Iti Ilocos Norte, gagangay a mailaklako iti PhP250 ti kada seedling tray a makalaon iti 128 a kapuon (128 ngamin ti abutna).

Adda dagiti nakasumok iti panagbunubon (panagsemilia wenno panagpalakay) babaen ti panagaramat iti seedling tray tapno maliklikanda ti pannakalayus ti kama (plot) a nagbunubonanda no adda dumteng a bagyo.

Dagiti sumaganad dagiti adu a pagsayaatan ti panagaramat iti seedling tray a pagbunubonan.

·       Saan a kasapulan ti adu nga ibunubon a bukel; ngarud, dakkel ti mainut aglalo no gatangen ti bukel nga ibunubon.

Kolum

TARAKEN: Kasano ti Agtaraken iti Uken?

·       Makapatanor iti nasalun-at, agpapada ti kadadakkel ken natitibker a bunubon.

·       No gatangen ti bunubon nga imula, alisto daytoy nga ibiahe ken saan a problema ti pannakalaylayna.

·       Maliklikan ti pannaka-stress dagiti bunubon aglalo no maimula ta saan a makuti ti ramutna no paruten a yakar nga imula daytoy.

Iti panagbunubon iti seedling tray, mabalin a paglalaoken ti saggaysa a parte ti vermicast wenno compost, taep a napagbalin nga uring (carbonized rice hull), ken daga (garden soil). Isu daytoy ti makuna a soil mixture.

Sakbayna, nasayaat no ipainit nga umuna ti daga nga aramaten a para iti soil mixture tapno ma-sterilize daytoy wenno matay dagiti ania man a banag a naigamer iti daga a makadangran iti bukel.

Dagiti bunubon nga off-season a kamatis a naibunubon iti seedling tray. Naaramat dagiti seedling tray a pagbunubonan iti naipasdek a demonstration project iti Brgy. Caraitan, Badoc, Ilocos Norte iti daga ni Ms. Janet Iglesia iti nasao a barangay (nakaantehos). Karaman iti grupo da Municipal Agriculture Officer ti Badoc, Ilocos Norte Mr. Renante Jhonar Cayme ken Ms. Elysa Rapacon, 4H Club Secretary. Timmulong met a nagmula dagiti kameng ti 4H Club iti nasao a lugar iti pannakaipasdek ti demonstration area on off-season tomato planting itay nabiit.

Paglalaoken a nasayaat ken yakayaken ti soil mixture tapno maikkat dagiti timmangken wenno nagtutukelna.  Babasaen (saan unay a nabasa, saan met unay a namaga). Kalpasanna ikarga ti soil mixture iti tunggal abut iti seedling tray.  Saan a sedseden ti daga.  Ikabil ti maysa a bukel iti kada abut; kalpasanna, warakiwakan iti nayon a compost.  Saan a bengbengen ti ikabil wenno igabur tapno al-alisto ti panagtubo ti bukel.  Sibugan. Agaramat iti ragadera tapno di mayayus wenno maibelleng ti soil mixture iti seedling tray agraman ti naibunubon.

Kalpasan ti panagbunubon, mabalin nga ikabil ti/dagiti seedling tray iti bukod a nursery  (improvised nursery) wenno iti lugar a saan unay a main-initan tapno masaluadan daytoy kontra kadagiti agdadael a dingo ken iti saan a nasayaat a tiempo.  No adda aramaten a kawayan wenno kayo, mabalin met ti mangaramid iti medio nangato a pakaikabilan dagiti bunubon tapno sigurado ti pannakasaluad dagitoy.  Agsibug iti nasapa a bigat tapno mapagtalinaed ti dam-eg ken maliklikan ti pannakalaylay dagiti bunubon. –O

(Disiembre 1-15, 2023)