Apo Abogado:
Maysaak nga agtagibalay. Kapitan ti barko ti asawak ket makunak a nasayaat metten ti panagbiagmi. Addan naan-anay nga urnongmi nga agassawa gapu ta isagsaganaanmin ti masakbayan dagiti uppat nga annakmi.
Iti maysa nga aldaw, immutang kaniak ti komarik a ni Olivia (saanna a pudno a nagan) iti lima gasut a ribu a pisos (PhP500,000). Gapu ta komarik ken nabayagen nga aggayyemkami sa masapulna kano unay dayta a kantidad ta maoperar ti asawana a ni Rafael (saanna a pudnona a nagan) gapu iti sakitna iti puso, nagtalekak a dagus ket pinautangak ni Olivia. Kapilitan nga inruarko ti savings-mi. Impanamnama ni Olivia kaniak a bayadanna a dagus ti utangna no malpas ti operasion ni lakayna ta inkari ti kabsatna (kabsat ni Olivia) nga adda iti Amerika a mangipatulod iti kuarta a pagbayadna kaniak.
Ngem idi malpas ti operasion ni Rafael ken nalaingan metten, linipat metten ni Olivia a bayadan ti utangna kaniak. Dinan sungsungbatan dagiti awag ken text messages-ko kenkuana. Kanayonnak a likliklikan no agkitakami wenno kadagiti gundaway nga agsabetkami iti dalan. Sinuratak payen nga isublina koman kaniak daydi inutangna ngem awan latta ti nagbanaganna.
AGRIKULTURA: Panagtaraken iti Kalding, Napintas Met a Panguartaan
Nasuroken a makatawen a singsingirek ni Olivia ngem di pulos makisarita kaniak no kaano a bayadanna ti utangna. Napalalo a pungtok ti asawak ta nagrigrigatanmi nga inurnong dayta a kantidad nga impautangko. “Hard earned money,” a kas kunada.
Dakkel unay ti PhP500,000 nga inutang ni Olivia kaniak ket masapul a mabayadanna ta para iti masakbayan dagiti annakmi daytoy. Maaw-awananakon iti namnama nga isubli pay ni Olivia ti inutangna kaniak.
Ania ti aramidek, Apo Abogado? Ania a kaso ti mabalinko nga ipila kontra ken ni Olivia tapno masingirko ti utangna kaniak?
--Victoria
Patgek a Victoria,
Nagkas-ang ti napasamak kenka ta mismo a komarim ken gayyemmo ti nangloko kenka. Wen, adda legal a solusion ti problemam. Saanmon a masapul ti agbayad iti abogado ken agbayad iti dakkel a filing fee.
Mabalinmo ti mangipila iti small claims case kontra ken ni Olivia gapu ta saanna metten a kayat a bayadan ti utangna kenka a PhP 500,000.00 uray namin-anon a siningirmo. Ti small claims case ket maysa a civil case wenno kaso sibil a kayatna a sawen, maysa daytoy a kaso a ti panggepna ket mangsingir iti maysa a tao a saanna a kayat ti agbayad iti utangna. Naparpardas, nasimsimple ken nalaklaka ti proseso iti small claims case no mayarig iti regular a civil case.
Ti pagannurotan ti small claims case, masarakan iti “Supreme Court Administrative Matter No. 08-8-7-SC otherwise known as The 2016 Revised Rules of Procedure for Small Claims Cases as Amended”.
Ti small claims case ket maysa a legal nga inobasion tapno naparpardas, nasimsimple ken saan a nagastos ti panangresolbar iti maysa a civil case. Gapu ta ti hustisia, saan laeng a para kadagiti babaknang, ti small claims case ket maysa nga addang tapno uray dagiti awan mabalbalinna, maaddaanda iti gundaway a mangilaban iti kalinteganda iti korte aglalo ket nangina, nabayag ken komplikado ti panangipila iti maysa a civil case. Kayatna a sawen, baknang man wenno nakurapay, mabalin a mabenepisiaran iti small claims case no kas pagarigan marigatanda a mangsingir kadagiti immutang kadakuada basta ti kantidad ti utang ket masakupan ti pagannurotan iti small claims case. Tapno mayaplikar iti small claims case, masapul a ti kantidad ti money claims wenno singsingiren nga utang ket saan a nasursurok a maysa a milion a pisos (PhP1,000,000.00). Ngarud, ti utang ni Olivia kenka a Php500,000.00, masakupan ti small claims case. Ngem adda dagiti kaso a kas koma kadagiti family case, labor case ken dadduma pay a saan a mairaman iti small claims case ta sabali ti pagannurotan kadagitoy a kaso. Maiparit met ti abogado a mangireprensentar wenno mangibagi iti uray asino a partido iti small claims case. Kasta met a maiparit pay nga agatendar iti hearing wenno pannakabista ti kaso ti maysa nga abogado malaksid no dayta nga abogado ket maysa a plaintiff (wenno nagdarum) wenno defendant (wenno naidarum) iti small claims case. Ti rason ti panangiparit iti maysa nga abogado iti small claims case: tapno naparpardas ti pannakaresolbar iti kaso.
Examples of small claims cases under the small claims law or Supreme Court Administrative Matter No. 08-8-7-SC otherwise known as The 2016 Revised Rules of Procedure for Small Claims Cases as Amended:
a. Case to collect money from a person who owes you money (debtor)
b. Case to collect unpaid rental payments from a lessee
c. Case to recover the deposit made for a lease after the expiration of the lease
d. Case to collect payment for commission
e. Case to collect payment for services rendered
f. Case to collect payment for goods or property sold and delivered
g. or reimbursement for property, deposit, or money loaned;
h. Purely civil action for payment of money covered by bounced or stopped check.
i. Case to enforce settlement agreements of money claims made before the barangay
Nalawag iti small claims law a sakupenna dagiti kaso a (1) panagkolektar wenno panagsingir iti utang; (2) panagkolektar iti bayad ti upa; (3)panagkolektar iti deposito maigapu ti contract of lease wenno kontrata ti panagupa a kas koma iti panagupa iti maysa a balay kalpasan a nagpaso ti kontrata ti panagupa; (4) panagkolekta iti komision; (5) panagkolektar iti bayad iti naipaay a serbisio; (6) panagkolekta iti bayad dagiti inlako a bambanag wenno sanikua; (7) panagkolektar iti sukat ti sanikua, deposito wenno kuarta nga impabulod; (8) panagkolektar iti civil action wenno sibil nga aspeto a bayad a kuarta iti timmalbog a tseke; ken; (9) panagkolektar babaen ti panangipatungpal kadagiti katulagan iti barangay maipanggep iti money claims wenno panangsingir iti utang.
Process of Small Claims under the small claims law or Supreme Court Administrative Matter No. 08-8-7-SC otherwise known as The 2016 Revised Rules of Procedure for Small Claims Cases as Amended:
1. Filing of Complaint: The plaintiff must complete the required forms, available at local courts, and pay the necessary filing fees.
2. Service of Summons: The court will serve the summons to the defendant, along with a copy of the complaint.
3. Response: The defendant must file a response, either agreeing to the claim, disputing it, or making a counterclaim.
4. Hearing: The court schedules a hearing, generally within 30 days of filing.
5. Judgment: The judge will issue a decision, usually on the same day as the hearing. The decision is final and unappealable.
Ti proseso ti small claims case, mangrugi iti panangipila iti Complaint wenno iti makunkuna nga Statement of Claim iti first level courts a kas koma iti Metropolitan Trial Courts (MeTCs), Municipal Trial Courts in Cities (MTCCs), Municipal Trial Courts (MTCs) ken Municipal Circuit Trial Courts (MCTCs). Adda trial court iti tunggal siudad ken munisipalidad iti entero a Filipinas. Mapan ti plaintiff wenno agdarum iti Office of the Clerk of Court ket ikkanda kadagiti form a kas iti Statement of Claim, Verification and Certification of Non-forum Shopping ken dadduma pay a masapul a fill-out-anna. Iragpinna metten dagiti supporting document-na a kas iti affidavit, promissory note, kontrata, vouchers, resibo ken dadduma pay iti Statement of Claim. Adda bayadan ti plaintiff wenno nagdarum a minimal wenno bassit a filing fee. Libre daytoy kadagiti awan mabalbalinda wenno dagiti makuna nga indigent litigant.
Ti maikadua nga addang ti small claims case, isu ti panangipaulog ti korte iti Summons ken kopia ti Complaint wenno Statement of Claim iti defendant wenno naidarum a mangipakpakaammo a naidarum gapu iti saanna a panagbayad iti utang.
Maikatlo nga addang iti small claims case, isu ti panangipila ti naidarum iti Response, a ditoy, mabalinna nga annugoten ti utangna iti nagdarum, mabalinna a kuestionaran ti darum, wenno ag-counterclaim wenno ibagana a ti nagdarum ti adda utangna kenkuana. Masapul nga iti Response ti naidarum, adda met dagiti mairagpin a supporting document a kas iti affidavit, proof of payments ken dadduma pay. No saan a mangipila iti Response ti naidarum iti uneg ti sangapulo (10) nga aldaw manipud iti pannakaawatna iti Statement of Claim wenno saan nga agatendar iti hearing wenno pannakabista ti kaso, agresulta daytoy iti panagdesision a dagus ti korte iti isu met laeng nga aldaw maibasar iti naisurat ken dagiti nairagpin a supporting document iti Statement of Claim ti nagdarum. Kayatna a sawen, gapu iti dina panangipila iti Response, binaybay-anen wenno insukon ti naidarum ti kalinteganna a mangidatag iti depensana, ket ti korte agpannuray lattan iti panagdesisionna kadagiti insurat ken kadagiti impakuyog ti nagdarum a supporting document iti Statement of Claim.
Ti maikapat nga addang iti small claims case, isu ti hearing wenno pannakabista ti kaso. Ti korte, padasenna nga urnosen dagiti partido a mainaig iti kaso. Daytoy ti makunkuna nga amicable settlement. Agtuloy ti kaso no kas pagarigan awan mapasamak nga amicable settlement. Ti nagdarum ken naidarum masapul nga atendaranda daytoy a hearing wenno pannakabista ti kaso a maysa nga aldaw laeng a mapasamak. Mabalin a ma-dismiss ti kaso no di agparang ti nagdarum, “without prejudice” a kayatna a sawen uray no ma-dismiss ti kaso gapu iti di panagatendar ti nagdarum iti hearing wenno pannakabista ti kaso, mabalin nga ipilanto manen ti nagdarum ti kaso. No immatendar ti naidarum iti pannakabista ti kaso ket di immatendar ti nagdarum, mabalin a mangabak ti naidarum iti permissive counterclaim-na no adda naan-anay nga ebidensiana. No ti naidarum ti saan nga immatendar iti pannakabista ti kaso, kas nakunak itayen, agdesision a dagus ti korte iti isu met laeng nga aldaw maibasar iti naisurat ken supporting document iti Statement of Claim.
Ti maikalima nga addang iti small claims case, isu ti panangited wenno panangiruar ti korte iti desisionna kalpasan ti hearing wenno pannakabista ti kaso. Ti desision ti korte ket pinal ken saanen a mabalin a yapela iti nangatngato a korte a kas iti Regional Trial Court (RTC), kas mayalubog iti Supreme Court Administrative Matter No. 08-8-7-SC otherwise known as The 2016 Revised Rules of Procedure for Small Claims Cases as Amended. Kasta ti small claims case, napardas, epektibo, simple, ken saan a nagastos.
Ngem laglagipem, Victoria, nga uray no pinal wenno saanen a mabalin a yapela ti desision ti korte ti small claims case iti nangatngato a korte a kas iti Regional Trial Court (RTC), kuna iti Rule 65 iti Rules of Court a mabalin a yapela daytoy no adda “grave abuse of discretion” wenno nakaro a panagabuso iti diskresion ti korte ket awanen ti madadaan a remedio babaen ti appeal wenno apela. Immanamong iti daytoy ti Korte Suprema iti kaso ni A.L. Ang Network, Inc. vs. Mondejar, G.R. No. 200804, January 22, 2014:
“Considering the final nature of a small claims case decision under the above-stated rule, the remedy of appeal is not allowed, and the prevailing party may, thus, immediately move for its execution. Nevertheless, the proscription on appeals in small claims cases, similar to other proceedings where appeal is not an available remedy, does not preclude the aggrieved party from filing a petition for certiorari under Rule 65 of the Rules of Court.”
Ngarud, Victoria, tapno naparpardas, nasimsimple, ken saan a nagastos ti panangsingirmo ken ni Olivia iti utangna kenka, surotem dagiti proseso ken paglintegan iti small claims case a nailawlawag kenka iti ngato. Ilabanmo ti kalintegam ta dayta ti umno ken tapno masalaknibam ti sanikua ken interes ti pamiliam. --O
(Palagip: Kadagiti legal a saludsodyo, ag-e-mail-kayo ken ni Apo Abogado iti [email protected] wenno saan, mabalinyo nga ipatulod babaen ti koreo iti: Apo Abogado, Bannawag Magazine, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla cor. Recoletos Sts., Intramuros, Manila. Ilanad met iti suratyo ti adres ken numero ti selponyo. Saan a maipablaak ti pudno a nagan ti nagsurat malaksid no adda pammalubosna.)
(Bannawag, Abril 1-15, 2024)
