Apo Abogado,
Maysaak a saleslady iti maysa a nalatak a mall ditoy probinsiami. Inaldaw a sumrekak iti mall ket pagpagnaek manipud iti balaymi agingga iti highway nga isunto metten ti pagsadaak iti bus a mapan iti trabahok.
Iti inaldaw nga ilalabasko iti maysa a kanto ditoy lugarmi adda dagiti istambay a kanayon a mangbasbastos kaniak. Naariwawada ken agiinumda pay no dadduma. Kaaduan kadagiti a lumablabas a tattao ket kabuteng ken likliklikanda daytoy a grupo. Uray dagiti opisial ti barangay, awan maaramidanda uray kanayon a patigmaananda ida.
No lumabasak, kunkunada a kanayon kaniak “Hello, Ms. Sexy”, “Nagdakkekelen ti patong mo”, “Nagpudawen dagiti legs mo”, “Mabalinka nga iruar ken-ag-date ta” “Nagmayat ngatan no agkaiddata” ken dadduma pay a binabastos, makapainsulto wenno mangpabain a sarsarita. No dadduma, kitaenda ti pakabuklak a kurangna laengen a labusandak. Sitsitandak wenno sagawisiwandak ket mariknak la unay ti pannakairurumen, pannakainsulto ken pannakabastos ken pannakaibabainkoko. Naayatda pay a mang-stalk kaniak iti Facebook ken dadduma pay nga accounts-ko iti social media. Nakariknaak iti napalalo a buteng iti mabalinda nga aramiden kaniak. Masaksakit met ngarud dagiti dadakkelko ken agmaymaysaak nga anakda ta adda koma a madadaan wenno kanayon a mangkuyog kaniak.
TULONG ITI MANNALON: Nayon a Balakad Kadagiti Addaan iti Pangganakan a Baboy
Ania ti mabalin nga aramidek, Apo Abogado? Saankon a kabaelan ti inaldaw a panangbasbastos, panangin-insulto, panangpabpabain ken panangirurumen dagiti istambay kaniak. Ti pagdaksanna saan laeng a siak ti pangar-aramidanda iti daytoy. Awan pilipilienda-- estudiante, babbalasang wenno babbalasitang (a menor de edad), nataengan a babbai ken agraman dagiti miembro iti LGBTQ++. Ngarud no maikkan iti pagnakman dagitoy nga istambay iti lugarmi, saan laeng a siak ti mabenepisiaran, uray pay dagiti dadduma a tattao a basbastosenda agraman ti pakabuklan iti lugarmi ta mapatalgedan ti urnos ken talna ditoy. --Nicole
Patgek a Nicole,
Saan a maiparbeng iti ar-aramiden dagiti istambay iti lugaryo ken kadagiti dadduma pay a biktimada. Umuna, daytoy a mapadpadasam ket saan a maikanatad iti kustombre wenno kaugaliantayo a Filipino a panangdayaw iti sabali a tao nangnangruna kadagiti babbai.
Maikadua, ti panangbasbastosda kenka ken kadagiti dadduma pay a biktimada, nakalawlawag a panangsalungasing iti paglintegan ken maysa daytoy a porma ti sexual harassment.
Adda daan a paglintegan, ti Anti-Sexual Harassment Act of 1995 (Republic Act No. 7877) nga impaulog ti gobierno tapno masalakniban dagiti empleado, estudiante ken dadduma pay manipud iti panangabuso a seksual dagiti employer, boss, manager, teacher, professor, coach, lecturer ken instructor ken dadduma pay. Ngem adda baro a paglintegan nga inlawlawana iti coverage wenno sakupen ti Republic Act No. 7877. Kayatna a sawen dagiti akto wenno aramid a saan a makita iti Republic Act No. 7877 ket makitan iti baro a paglintegan ket mabalin metten a maaramid ti sexual harassment uray iti ruar ti opisina wenno pagadalan a kangrunaan a lugar a pakaaramidan iti sexual harassment babaen ti Republic Act No. 7877.
Daytoy kunkunak a baro a paglintegan a mabalinmo nga aramaten iti panangipilam iti umno a kaso a maikontra kadagiti istambay iti lugaryo a kanayon a mangbasbastos kenka ket isu ti Republic Act No. 11313, wenno Safe Spaces Act nga ad-adda nga am-ammo a kas "Bawal Bastos" Law nga impaulog ti gobierno idi 2019. Binaliwan ti "Bawal Bastos" Law dagiti paglintegan ken polisia kadagiti makunkuna a gender-based public harassment gapu ta saan laengen a dagiti babbai ti mabalin a mabiktima iti sexual harassment iti tradisional a pagibasaran wenno kapanunotan. Ngarud, iti"Bawal Bastos" Law, mabalinen a mabiktima dagiti lallaki wenno miembro ti LGBTQ++ uray ania man ti sexual orientation ti maysa a tao kadagiti akto wenno aramid a misogynistic, transphobic, homophobic (panangipababa iti kinatao, panangibabain, pananginsulto ken nakaro a gura kadagiti babbai, transgender ken bakla gapu iti seksualidadda wenno sexual preference-da).
Ngarud, iti “Bawal Bastos Law,” mabalinen a mabiktima ti URAY ASINO A TAO, lalaki, babai wenno miembro ti LGBTQ++ nangnangruna iti online man a plataporma wenno iti para publiko a lugar a kas iti napasamak a panangbastos, panangibabain, pananginsulto ken panangirurumen dagiti istambay kenka iti lugaryo.
Panggep ti Bawal Bastos Law a maitandudo ti pannakarespeto ti tunggal tao ania man ti sexual orientation-na iti para publiko a lugar, kalsada, eskuela, opisina wenno lugar ti trabaho, terminal dagiti lugan, social media ken dadduma pay tapno saanda a mabiktima iti harassment, pannakaikuspil wenno pannakadangran ti kinataoda berbal wenno pisikal.
Ti pannakaprotektar ti amin a tao iti “Bawal Bastos” Law ket maibatay iti makunkuna nga “equal protection clause” a makita iti Article 3 (Bill of Rights) Section 1 iti 1987 Philippine Constitution. Ipangpangruna ti “Bawal Bastos” Law ti gender equality.
Nicole, mabalinmo nga i-report ti kanayon a panangbasbastos dagiti istambay kenka iti Women and Children’s Desk iti Philippine National Police iti lugaryo tapno matulongandaka a mangtiliw kadagitoy a bastos a tattao ken makasuanda babaen ti Republic Act No. 11313 (Safe Spaces ) wenno "Bawal Bastos" Law. --Apo Abogado
(Palagip: Kadagiti legal a saludsodyo, ag-e-mail-kayo ken ni Apo Abogado iti [email protected] wenno saan, mabalinyo nga ipatulod babaen ti koreo iti: Apo Abogado, Bannawag Magazine, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla cor. Recoletos Sts., Intramuros, Manila. Ilanad met iti suratyo ti adres ken numero ti selponyo. Saan a maipablaak ti pudno a nagan ti nagsurat malaksid no adda pammalubos daytoy.)
