ADDA tallo a rumbeng nga aramidentayo iti takongtayo (pangganakan a baboy):
Umuna, daytoy mange treatment.
Aramiden daytoy no addan 100 nga aldaw a masikog ti baboy. Ti mange ket maysa nga skin disease a gapuanan ti external parasite nga Sarcoptes scabiei (mite). Mangitunda daytoy iti di pannakatalna ti baboy, saan a komportable, ken nakaro a panagbubudo ti bagbagina. No adda daytoy a sakit iti baboytayo, makitatayo nga addaan iti nalabaga a turikturik (red spots) wenno agbubudo, saan a makatalna, ken aggidigid iti ubongna. Kasta met a nakersang ti kudilna.
Sakbay nga agasantayo dagiti baboy kontra iti mange, digosen ken sabonantayo a nasayaat. Kalpasanna, bugguan. Pamagaan. Kalpasanna, ipasuyot wenno itudok dagiti biologics (agas a magatang) kontra kadagiti kagaw wenno mite. No saan a masolbar daytoy a problema, mabalin a mayakarto ti taking daytoy a sakit kadagiti buriasna wenno no nakaro unay, mabalin pay nga ipatay ti baboy. Kasta met a bumaba iti growth rate ken feed conversion rate ti baboy nga addaan iti mange.
APO ABOGADO (10): Tapno Agnakem Dagiti Bastos nga Istambay
Maikadua, daytoy panagpurga wenno deworming.
Purgaen ti masikog a baboy iti maika-104 nga aldaw ti panagsikogna wenno 2 agingga’t 3 a lawas sakbay nga aganak tapno maliklikan ti pannakaapektar ti burias ken masigurado ti nasayaat a salun-at ti pangganakan.
No addan 107 nga aldaw a masikog ti takong, isayangkat ti follow-up treatment ti mange ta mabalin nga adda pay nabatbati a kagaw. Nupay kasta, no daytay maitudok (injectable) ti aramaten a pagpurga ken saan met a nakaro iti mange ti baboy, saanen a masapul ti follow-up treatment.
No addan 107 nga aldaw a masikog ti pangganakan, masapul metten ti pannakayakarna iti paganakanna (farrowing pen), daytay sabali nga ubong a para kadagiti aganak ken masikog. Babaen daytoy a wagas, maisaganatayo ti baboy sakbay nga aganak ken tapno mairuam daytoy iti paganakanna.
Dagiti nataengan a baboy (12 a bulan ken natataengan), mamindua a purgaen dagitoy iti las-ud ti makatawen wenno tunggal 6 a bulan.
Kapintasan met a mangaramid iti iskediul ti panagpurga kadagiti burias kabayatan ti panagdakkelda ta nalaklaka laeng a maakaranda iti parasitiko. Kasapulan a mapurga dagiti burias 2 agingga’t 3 a lawas kalpasan a maipusing dagitoy ken 6 agingga’t 8 a lawas agingga a mabalindan nga ilako. Agaramat iti nadumaduma ti klasena a pagpurga tapno saan a makapataud dagiti parasitiko iti resistansia iti agas. Mabalin nga inayontayo kadagiti kanenda wenno mabalin met nga itudok ti pagpurga. Babaen daytoy a wagas, mailiklik dagiti baboy kadagiti parasitiko a mabalin a mangdadael iti panagdakkelda ket masigurado a nasalun-at dagitoy.
Maikatlo, ti panagdaldalus.
Ipalagiptayo pay ti panagdalus ken panagkirkir ken panag-disinfect iti kulongan/ubong dagiti baboy tapno maliklikan ti panagnaed ditoy dagiti disease-causing organisms a kas iti parasitiko. Kasta met a tapno maliklikan ti nabangsit nga angot ti aglawlaw, ken mataginayon ti kinadalus ken sanitasion.
Saantayo a liplipatan nga aramiden dagitoy a balakad ta dakkel ti kaipapananna iti panagballigi iti panagtaraken wenno panagpaanak iti baboy. Ken ipalagiptayo manen ti kinapateg ti panagirekord kadagiti aramid. Saantayo a patpatangan dagiti aldaw tapno sigurado dagiti aramidentayo nga addang.—O
(Pagyamanantayo manen ni Prof. Joan R. Rarogal manipud iti College of Agriculture, Food, and Sustainable Development (CAFSD) iti MMSU kadagitoy nayon a balakad.–MRG)
