MAKATULONG dagiti sumaganad nga aramid tapno natalged ti panagtalon ken dakdakkel ti gundaway a nawadwadwad ti maapit:

1.      Pilien dagiti nasalun-at a bukel nga imula. Siguraduen a nadalus, awan ti makita a ganna wenno gapuanan ti sakit, ken natangkenan a nasayaat.  No nasalun-at dagiti bukel wenno bin-i, sigurado a nasalun-at met dagitoy iti panagdakkelda.

2.      Siguraduen pay a ti aramaten a bin-i ket ’tay naresistansia kontra kadagiti peste ken sakit tapno sigurado a nasalun-at dagitoy no dumakkelda.  Babaen daytoy a wagas, saan nga agpannuray kadagiti chemical pesticides iti panangpaksiat kadagitoy. 

3.      Kanayonen a pasiaren wenno i-monitor dagiti mula tapno mabantayan ti ikakapet dagiti peste, sakit, ken insekto a mabalin a mangdadael kadagitoy.  No rugrugi pay laeng ti problema wenno adda makita a gapuanan dagiti insekto, masolusionan a dagus dagitoy.

Kolum

AGRIKULTURA: Panagtaraken iti Kalding, Napintas Met a Panguartaan

No kanayon a pasiaren dagiti mula, mabalin a saan a mapaturay a kastoy ti gapuanan dagiti insekto.

4.      Siguraduen met a nadalus ti kataltalonan. Awan dagiti ruot a mabalin a makiagaw kadagiti sustansia wenno taraon a para kadagiti mula.  No naruot ti kataltalonan, mabalin pay a dagitoy ti pagbalayan dagiti insekto nga agdadael kadagiti mula. 

5.      Mabalin ti agaramat kadagiti rekomendado a pre ken post emergence control strategies a kas iti herbisidio.  Kas iti panangbantay kadagiti sakit ken insekto, bantayan met dagiti mula kontra kadagiti ruot. Gaikan wenno iruotan  dagiti mula makabulan kalpasan ti panagyakar kadagiti bunubon. Mabalin met a nasapsapa maibatay iti obserbasion iti kataltalonan. Siguraduen laeng a nakaplastar ken nakakapeten a nasayaat dagiti ramut dagiti mula tapno saan a madangran dagitoy no gabuten dagiti ruot. Depende iti kakaro ti ruot, agaramat kadagiti estratehia tapno masolusionan daytoy.

6.      Tapno makasagana kadagiti mabalin a perdision iti pagtatalonan, masapul nga addaan iti plano no kasano a mamanehar ti panagdadael dagiti peste ken sakit kas pagarigan addada dagiti kumapet kadagiti mula.

Pagyamanantayo ni Ms. Noralyn Legaspi manipud iti Research Directorate iti Mariano Marcos State University kadagitoy a tips. Ipalagip ni Ms. Legaspi  a nupay di maiparit ti panagaramat iti inorganic pesticides, mailunglungalong ketdi ti responsable a panagaramat kadagiti chemical-based a pestisidio, kas koma iti panangsurot kadagiti rekomendado a kaadu, wagas ti panagaramat, tiempo ti panagaramat ken dadduma pay tapno masigurado ti mataginayon ken responsable a panagtalon.  Maipalagip met a saan a ti panagaramat kadagiti chemical pesticide ti umuna a solusion kontra kadagiti peste; ketdi, no mabalin, kitaen nga umuna dagitay management practices a kas iti panagdaldalus, biological control, ken kombinasion ti chemical control no talaga a nakaro ti pannakakapet dagiti mula kadagiti peste nga agdadael.–O