Apo Abogado,
Kas residente ditoy barangaymi, mariribukanak ken ti pamiliak iti dandani inaldaw a panaginum ken panag-videoke iti napigsa dagitoy adda iti kaarrubami a balay. Awan pilpilienda nga oras, aldaw man wenno rabii. Saanda a pulos respetaren ti paglaingan ti pamiliak agraman dagiti dadduma pay a kakaarrubami nga apektado met iti kinaariwawada. Uppat dagiti annakko, tallo ti agbasbasa iti elementaria ken maysa ti maladaga, ti buridekko. Maysaak nga agtagibalay kabayatan nga agtrabtrabaho ti asawak a kas maestro iti maysa a public school ditoy lugarmi. Apektadokami amin, dagiti ubbingko marigatanda nga ag-review ken maisturbo met ti asawak no kasta nga adda sanguenna a trabahona iti eskuelada nangruna iti rabii.
Wen, naawanen iti konsentrasionmi a sangapamilia. Ti buridekko, kadarato nga agsangit ken kanayon a makigtot gapu iti kinaariwawa dagiti mammartek ken manag-videoke iti kaarrubami a balay. Pasaray sumakit met ti ulok ken saanak a makaturturog. Awan talna ti panagbiagmi ken manon a tawen nga an-anusanmi dagitoy a kakaarrubami nga istambayda la ngaruden, mangriribukda pay kadagiti kakaarrubada. Awan babainda a pulos.
Adda ordinansa ditoy ilimi a manglimitar iti panag-videoke wenno panag-karaoke dagiti residente wenno umili a mabalin laeng nga aramiden manipud iti alas otso (8 am) iti bigat agingga iti alas dies (10 pm) iti rabii ngem daksanggasat ta saanda a pulos a respetaren daytoy nga ordinansa. Agiinumda wenno agkaraokeda latta iti napigsa iti ania man nga oras a kaykayatda. Napia koma no saanda a naariwawa. Ngem saan. Adda ngamin mabalbalin ken impluensiada.
'GUMIL Dan-ay 2: Aldaw ti Daniw Kailokuan,' angayen ti GUMIL Filipinas
Ania ti aramidek, Apo Abogado, tapno agsardengen ti kinaariwawa dagitoy adda iti kaarrubami a balay?–Alicia
Patgek nga Alicia,
Adda legal a solusion daytoy problemam ket saanmo nga itulok nga agtultuloy nga agsagaba ti pamiliam agraman dagiti dadduma pay a kakaarrubam nga apektado met iti daytoy a mapaspasamak.
Daytoy ariwawa wenno tagari a parnuayen dagiti mammartek ken naayat nga ag-videoke iti napigsa iti kaarrubayo makunkuna a nuisance wenno disturbo iti paglintegantayo babaen ti Artikulo 694 iti Kodigo Sibil iti Pilipinas:
“Article 694 of the Civil Code defines nuisance:
A nuisance is any act, omission, establishment, business, condition of property, or anything else which: (1) Injures or endangers the health or safety of others; or (2) Annoys or offends the senses; or (3) Shocks, defies or disregards decency or morality; or (4) Obstructs or interferes with the free passage of any public highway or street, or any body of water; or (5) Hinders or impairs the use of property.”
Kas mayaplikar iti agdama a sasaaden ti pamiliam ken dagiti apektado a kakaarrubayo, ti nuisance wenno disturbo ket maysa nga aramid wenno ania man a banag a mabalin a makadangran wenno mangted iti peggad iti salun-at wenno kinatalged ti dadduma a tattao, makasair wenno makapasakit iti rikna, wenno di panangikankano iti kinadisente ken dadduma pay.
Nakalawlawag a ti panagbabartek, panagar-ariwawa ken panagbi-videoke iti napigsa dagiti mangnginum a kaarrubayo iti ania man nga oras iti aldaw ket maysa a nuisance wenno disturbo ket makadangran wenno mangted iti peggad iti salun-at wenno kinatalgedyo a sangapamilia ken kadagiti apektado a kakaarrubayo. Makasair iti karirikna ken mangted iti riribuk ti awanan pulos a kinadisente a garaw dagitoy a mammartek.
Laglagipem nga uray no adda ordinansa ti iliyo a mabalin nga ag-videoke wenno ag-karaoke ti maysa a residente wenno umili manipud iti alas otso iti bigat(8 am) inggana iti alas dies iti rabii (10 pm), basta nalabes ti panagariwawa dagiti mammartek ken manag-videoke a kaarrubayo kadagita nga oras nga agresulta iti pannakaisturboyo wenno pannakaapektar dagiti normal nga aktibidadyo, nam-ayyo, salun-atyo, pisikal, mental, psychological wenno emotional a pannakariribukyo ket nuisance wenno disturbo latta dagita nga aramid. Wen, saan a normal ti kinaariwawa ken kinapigsa iti panag-videoke dagitoy a kaarrubayo. Aglalo unay ta mapaspasamak dagitoy iti maysa a residential area a kas iti lugaryo.
Iti Korte Suprema iti kaso ni Frabelle Properties Corporation vs. AC Enterprises Inc. (G.R. 245438, November 3, 2020), kinunana:
"Noise can be considered a nuisance only if it injuriously affects the health or comfort of ordinary people in the vicinity to an unreasonable extent.
The test is whether rights of property, of health or of comfort are so injuriously affected by the noise in question that the sufferer is subjected to a loss, which goes beyond the reasonable limit imposed upon him by the condition of living or of holding property, in a particular locality in fact devoted to uses, which involve the emission of noise although ordinary care is taken to confine it within reasonable bounds; or in the vicinity of property of another owner who, though creating a noise, is acting with reasonable regard for the rights of those affected by it.
The determining factor when noise alone is the cause of complaint is not its intensity or volume. It is that the noise is of such character as to produce actual physical discomfort and annoyance to a person of ordinary sensibilities, rendering adjacent property less comfortable and valuable. If the noise does that it can well be said to be substantial and unreasonable in degree, and reasonableness is a question of fact dependent upon all the circumstances and conditions. There can be no fixed standard as to what kind of noise constitutes a nuisance.”
Steps to Address Noisy Neighbors:
1. Direct Communication: Initially, approaching the neighbor calmly and politely to discuss the noise can sometimes resolve the issue quickly.
2. Barangay Complaint: If direct communication fails, filing a complaint with the local barangay is the next step. The barangay can summon the neighbor for a mediation session.
3. Documenting the Issue: Keeping a record of incidents, including times and descriptions of the disruption, can be helpful, especially if the case escalates.
4. Legal Action: As a last resort, legal action can be taken where the disturbance is severe. This involves proving that the noise qualifies as a legal nuisance under the Civil Code.
Ngarud, Alicia, dagiti nadakamat iti ngato ket mabalinmo nga aramiden tapno maresolbar dayta parikutmo kadagiti mammartek ken manag-videoke a kaarrubayo. Umuna, kasaritam a nasayaat dagitoy a kaarrubayo maipanggep iti kinaariwawada; Maikadua, no saan nga epektibo ti pannakisaritam kadagiti kaarrubayo mangipilaka iti reklamo iti barangay tapno idiay a pagsasaritaanyo ken maresolbaryo ti problema; Maikatlo, no saan latta a maresolbar ti isyu iti barangay ket kumaro ti situasion, idokumentom dagiti pasamak isu a mangrugikan nga agurnong kadagiti ebidensiam ken; Maikapat ken maudi nga addang, no saan latta a maresolbar ti problemam, mangipilikan iti reklamo iti korte iti lugaryo maikontra kadagita a kaarrubayo ket idiayton korte a paneknekam a dagiti aramid dagiti kaarrubayo a panagar-ariwawada no nakainumda ken panag-videokeda iti napigsa ket maysa daytoy a nuisance wenno disturbo iti paglintegantayo.
Laglagipem, Alicia, a no aramidem dagitoy imbalakadko kenka, saan laeng a para iti pagsayaatan ti pamiliam daytoy no di ket para pay iti pagsayaatan ti komunidadyo.–Apo Abogado
(Palagip: Kadagiti legal a saludsodyo, ag-e-mail-kayo ken ni Apo Abogado iti [email protected] wenno saan, mabalinyo nga ipatulod babaen ti koreo iti: Apo Abogado, Bannawag Magazine, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla cor. Recoletos Sts., Intramuros, Manila. Ilanad met iti suratyo ti adres ken numero ti selponyo. Saan a maipablaak ti pudno a nagan ti nagsurat malaksid no adda pammalubos daytoy.)
