Apo Abogado,
Maysaak nga ina ket ti buridekko a ni James, adda iti Grade 8 iti high school iti maysa a pribado nga eskuela ditoy lugarmi.
Natalna nga ubing ni James. Kaykayatna ti agmaymaysa. Di agsao no dimo kasarita.
Iti maysa nga aldaw, nagawid nga agtigtigerger; adda sugat iti rupa ken bagina. Bayat kano nga awan ti maestrada iti kuartoda, simrek ti uppat a bully ket impanda ni James iti banio ket ditoy a kinabilda.
TULONG ITI MANNALON: Alisto a Pamastrekan ti Panagmula iti Kamotig
Gapu itoy, inaldaw met lattan a nakamuttaleng ti anakmi ken dimi makasarita a nasayaat. Adda kaarrubami a nangisingasing nga idarummi dagiti nangdangran ken ni James. Iramanmi pay ti titser ken ti eskuelada. Ngem mabalin kadi nga idarummi ti titserna ken ti eskuelada? Lawlawagannakami koma. –Irene
Patgek nga Irene,
Maibatay iti paglintegantayo, adda sungsungbatan ti maestra ken eskuela ni James.
Sakbay ketdi nga ilawlawagko no apay, ipalagipko a kas nagannak obligasiontayo a taraknen, disiplinaen wenno suportaran dagiti annaktayo tapno agbalinda a nasalun-at ken nasayaat a tao. Kayatna a sawen, kargotayo ida ket no makabasolda wenno makadangranda iti padada a tao, adda sungsungbatan wenno liabilidadtayo iti tao a nadangranda ket agbayadtayo iti danios kadakuada. Maysa pay nga obligasion dagiti nagannak ti mangpabasa kadagiti annakda maibatay iti kabaelan ti pamilia (Article 220 of the Family Code of the Philippines, and Article 72 of the Child and Youth Welfare Code).
Ita, iti kanito nga inserrektayo dagiti annaktayo iti eskuela a kas pupils wenno estudiante, saantayo idan a kanayon a makitkita ken matartarabay tapno mailisida iti ania man a peggad. Ngarud, dagiti maestro, maestra, principal, administrador, presidente, akinkukua iti eskuela ken ti eskuela a mismo ti agbalin a maikadua a nagannak dagiti annaktayo. Daytoy ti makunkuna iti linteg nga “in loco parentis” wenno “in the place of a parent” ken “substitute parents.” Kayatna a sawen a dagiti mannursuro ti nangnangruna a maikadua a nagannak dagiti annaktayo no addada iti eskuela. Saan laeng a ti panangisuro ti obligasionda, iwanwanda dagiti annaktayo, kitaenda ti paglainganda bayat ti kaaddada iti eskuela wenno uray awanda iti eskuela a kas koma kadagiti field trip wenno educational trip basta adda kadagiti maestro wenno maestra ti kustodia, poder, impluensia, instruction, supervision kadagiti pupil wenno estudiante.
Adda pay makunkuna iti linteg a “vicarious liability” a gapu iti panagbaybay-a ti maysa a tao ket adda tao a nasaktan, nasugatan, naaksidente wenno nagsagrap iti ania man nga injury ket daytoy a pasamak, sungsungbatan wenno liabilidad daytoy ti sabali a tao. Iti sabali a pannao, ti aramid ti maysa a tao ket mabalin a liabilidad wenno sungsungbatan ti sabali a tao a kas koma no ti maestro wenno maestra a gapu iti panagbaybay-ana kadagiti kargona a pupils wenno estudiante, adda napasamak iti maysa a pupil wenno estudiante ket ti agsungbat, isu ‘tay principal, administrador, presidente, akinkukua iti eskuela. Dagitoy ti adda liabilidad wenno sungsungbatanda iti pupil wenno estudiante a biktima babaen ti panagbayadda iti danios a masansan a kuarta. Adda met legal a wagas a mabalin a panangsingir ti eskuela iti imbayadna a danios iti biktima gapu iti kinamanagbaybay-a ti maestro wenno maestra. Maibatay iti paglintegan, adda legal relationship ti maestro wenno maestra iti principal, administrador, presidente wenno akinkukua iti eskuela. Ti eskuela ket aramidenna ti misionna a mangipaay iti edukasion ken panangsukog kadagiti pupils wenno estudiantena tapno agbalinda a nasayaat a tao babaen dagiti administrator, presidente, prinsipal, nangnangruna dagiti maestro ken maestrana.
Kuna la ngarud ti Article 218 of the Family Code of the Philippines: The school, its administrators and teachers, or the individual, entity or institution engaged in child care shall have special parental authority and responsibility over the minor child while under their supervision, instruction or custody.”
Basta dagiti pupil wenno estudiante ket addada iti uneg ti eskuela gapu iti panagbasada, iti panawen man ti klase, physical education, programa, field demonstrations, recess, semestral breaks, ken iti ruar ti eskuela no adda field trips, educational trips ken dadduma pay, responsibilidad dagiti mannursuro wenno dagiti nadakamat nga autoridad wenno opisial ti eskuela nga ipanamnama ti kinatalged dagiti pupil wenno estudiante tapno mayadayoda iti ania man a peggad, desgrasia, aksidente wenno insidente. Kayatna a sawen nga uray no adda iti uneg wenno ruar ti eskuela ti pupil wenno estudiante no ti maestro, maestra wenno ti eskuela ti tumaktakder a maikadua a nagannak wenno adda iti kargoda dagiti pupil wenno estudiante, adda sungsungbatan ti maestro, maestra wenno dagiti autoridad ti eskuela no adda dakes a napasamak iti pupil wenno estudiante.
Kuna ti maudi a dua a paset ti Article 2180, Civil Code of the Philippines:
“Teachers or heads of establishments of arts and trades shall be liable for damages caused by their pupils and students or apprentices, so long as they remain in their custody.
The responsibility treated of in this article shall cease when the persons herein mentioned prove that they observed all the diligence of a good father of a family to prevent damage.”
Manen, mayaplikar daytoy nasao a paglintegan no ti pupil wenno estudiante ket adda iti poder, impluensia wenno iti disciplining authority ti mannursuro wenno autoridad ti eskuela iti man ruar wenno uneg ti eskuela maigapu iti panagbasa ti pupil wenno estudiante.
Kayatna a sawen, adda man wenno awan ar-aramiden ti pupil wenno estudiante iti uneg ti eskuela, agbasbasa man wenno agrel-relax, agpalpalailang iti tiempo ti break, siesta ken dadduma pay basta daytoy kaaddana iti eskuela ket maigapu ti panagbasana, responsibilidad ida ti mannursuro ken autoridad ti eskuela ket no adda mapasamak kadakuada a kas koma aksidente, adda sungsungbatan ti mannursuro ken autoridad ti eskuela kadakuada.
Nupay kasta, saan a mayaplikar daytoy a liabilidad wenno sungsungbatan ti mannursuro ken autoridad ti eskuela no mapaneknekan nga impakatda dagiti panagannad a kas maysa nga ama ti pamilia, wenno “diligence of a good father of a family,” kas koma ti panagsakbay tapno maliklikan ti ania man a peggad, desgrasia wenno ‘tay kunada nga untoward incident kadagiti pupil wenno estudiante.
Mayaplikar ti paglintegan iti Article 2180, Civil Code of the Philippines iti amin nga eskuela, academic man wenno vocational (PSBA vs. Court of Appeals, G.R. No. 84698 February 4, 1992). Mayaplikar pay daytoy kadagiti estudiante ti kolehio bayat ti kaaddada iti kolehio, unibersidad wenno eskuela. Iti kanito nga adda dakes a mapasamak kadakuada ket mapaneknekan a nagbaybay-a ti mannursuro wenno eskuela, masapul nga agbayad dagiti naud-udi iti danios iti biktima.
Iti kanito a mangakseptar ti eskuela kadagiti pupil wenno estudiante, addan kontrata iti nagbaetanda a masapul a pareho nga ipatungpalda. Ngarud, ti estudiante ket masapul nga agbasa ken surotenna amin a regulasion wenno polisia ti eskuela, ket ti eskuela, isurona a nasayaat dagiti pupil wenno estudiantena saan laeng iti akademiko a wagas pati pay kadagiti nasayaat a galad nangnangruna unay iti panangisigurado wenno pannakaipanamnama ti kinatalged ken pannakayadayoda iti ania man a peggad kabayatan ti kaaddada iti eskuela. Daytoy a kontrata ket nairaman dita ti pagsayaatan ti publiko (contract imbued with public interest) ket uray kadagiti fieldtrip wenno educational trip nga adda written waiver manipud kadagiti nagannak wenno guardian dagiti pupil wenno estudiante, adda latta sungsungbatan wenno liabilidad dagiti mannursuro ken ti eskuela no mapaneknekan a gapu iti panagbaybay-ada, adda dakes a napasamak iti pupil wenno estudiante a kas koma iti aksidente wenno ania man nga untoward incident. No kastoy ti mapasamak ket linabsing ti eskuela ti nadakamat a kontrata, masapul nga agbayad iti danios iti apektado nga estudiante wenno iti pamiliana.
Iti kaso ni St. Mary’s Academy v. Carpitanos, G.R. No.143363, February 6, 2002, 376 SCRA 473, kinuna ti Korte Suprema a ti espesial nga autoridad wenno responsibilidad ti maestro, maestra ken eskuela ket mayaplikar kadagiti amin nga autorisado nga aktibidad iti man uneg man wenno ruar ti eskuela.
Iti maysa nga aktibidad iti eskuela, nalmes ti maysa nga estudiante iti swimming pool ti eskuela gapu iti panagbaybay-a ti mannursuro, ken kinaawan naaramidan ti eskuela tapno masalaknibanda dagiti pupil wenno estudianteda iti ania man nga aksidente wenno peggad. Gapu iti daytoy, kuna ti Korte Suprema iti kaso ti School of the Holy Spirit vs Corazon P. Taguiam G.R. No. 165565 July 14, 2008 nga adda sungsungbatan wenno liabilidad iti eskuela ket masapul nga agbayad iti danios iti pamilia ti biktima.
Iti sabali a bangir, iti kaso ni Spouses Palisoc v. Brillantes, et al., G.R. No. L-29025, October 4, 1971, kinuna met ti Korte Suprema a responsibilidad dagiti mannursuro ti aramid dagiti pupil wenno estudianteda saan laeng a dagiti menor de edad no di pay ket dagiti mayor de edad wenno dagiti estudiante nga adda iti age of majority no mapaneknekan a nagbaybay-a dagitoy a mannursuro iti trabahoda wenno responsibilidadda a kas maikadua a nagannak dagiti estudiante iti eskuela babaen ti doktrina nga “in loco parentis.” Iti daytoy a kaso ni Palisoc, napasamak iti oras ti recess iti eskuela ti panagkabil ti dua nga estudiante a nakatayan ti maysa kadakuada. Kuna ti Korte Suprema a naliklikan koma daytoy no inaramid ti mannursuro ken ti presidente ti eskuela ti obligasionda a nangited iti naan-anay a superbision kadagiti aktibidad dagiti estudiante iti eskuela. Ngarud, adda sungsungbatan ti mannursuro ken ti eskuela iti biktima.
Maibatay kadagiti legal a diskusion iti ngato, wen, Irene, adda sungsungbatan wenno liabilidad ti maestra ken eskuela ken ni James ken iti pamiliayo gapu ti panagbaybay-ada iti obligasionda a mangsaluad kadagiti estudianteda iti peggad wenno ania man a pakadangrananda. Masapul ngarud nga agbayad iti danios ti maestra ken eskuela kadakayo no kas pagarigan addanto kastoy a desision ti korte. –Apo Abogado
(Palagip: Kadagiti legal a saludsodyo, ag-e-mail-kayo ken ni Apo Abogado iti [email protected] wenno saan, mabalinyo nga ipatulod babaen ti koreo iti: Apo Abogado, Bannawag Magazine, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla cor. Recoletos Sts., Intramuros, Manila. Ilanad met iti suratyo ti adres ken numero ti selponyo. Saan a maipablaak ti pudno a nagan ti nagsurat malaksid no adda pammalubos daytoy.)
