May 31, 2025

Home MAGASIN Kolum

TULONG ITI MANNALON: Aglako Man Met iti Patubo nga Alukon

KAYATMO ti nayon a pamastrekan? Agmulaka iti alukon. Malakom la ngaruden ti sabongna, nga umab-abot ita iti P300-500 tunggal kilo, malakom pay dagiti sangana. Wen, patubuem a para mula. Di kad’ awan masayang a kunada.

Maysa a panagadal ti insayangkat da Dr. Menisa A. Antonio, Maria Concepcion B. Birginias ken Josefa L. Pugat  ti Research Directorate ti MMSU iti panagpatubo iti alukon. Napauluan daytoy iti Development of Propagation Technology for the Wild Indigenous Vegetable Himbabao (Allaeanthus Iuzonicus (Blanco) Fern. Vill.).

Nalaka laeng ti agpatubo iti alukon. Maysa daytoy kadagiti imburay dagiti taga-Research Directorate iti MMSU iti naisayangkat a Parambak iti MMSU ken iti panagpiesta ti ili a Sarrat itay nabiit.

Umuna nga isagana ti pagpatubuan wenno potting media. Mangala iti darat manipud iti karayan, nagrupsa a taep, ken organiko nga abono.  Kalpasanna, rukoden no kasano iti kaadu ti masapul. Mangisagana iti ratio a 1:1:1. Kayatna a sawen, agpapada ti kaadu ti darat ti karayan, nagrusa a taep ken organiko nga abono. Paglalaoken dagitoy sa ikabil iti plastic bag nga agrukod iti 8 x 12. Renneken a sibugan iti danum. Kalpasanna, abutan ti tengnga ti plastik.

Kolum

APO ABOGADO (27): Ania Kadi ti Co-Parenting Agreement? (2)

Isaruno nga isagana dagiti stem cutting  wenno dagiti patubuen a sanga ti alukon. Mangala kadagiti sanga a natangkenan wenno dagiti pinukan a sanga a nagburasan iti sabong. Putdeputden iti kaatitiddog a 40 a sentimetro.  Bungonen iti cling wrap ti pungto ti sanga tapno saan a mamagmagan. Kalpasanna, kuskosan iti agarup maysa a pulgada ti akimbaba a parte ti sanga tapno agpakita ti cambial layer daytoy. Ti cambial layer ti paset ti sanga a pangrugianna nga agramut. No makuskosan, al-alisto nga agramut daytoy. 

Sumaruno nga  isagana ti rooting solution a pangisawsawan wenno pangyupran kadagiti stem cutting. Daytoy ‘tay Hormex solution. Magatang daytoy kadagiti agricultural supply wenno kadagiti online store. Mangrukod iti 5mL a Hormex solution sa inayon iti 1,000 mL wenno maysa a litro a danum. Daytoy ti pangisawsawan wenno pangyupran iti sanga a patubuen iti las-ud ti uppat nga oras. No imulan ti sanga, isawsaw nga umuna iti concentrated rotting hormone. Concentrated, kunatayo no saan a nailaok iti danum ti Hormex.

Ni Dr. Menisa A. Antonio iti MMSU Research Directorate kabayatan ti panangilawlawagna kadagiti nagatendar iti Binakol Festival iti Sarrat, Ilocos Norte no kasano ti agpatubo iti alukon.
Ni Dr. Menisa A. Antonio iti MMSU Research Directorate kabayatan ti panangilawlawagna kadagiti nagatendar iti Binakol Festival iti Sarrat, Ilocos Norte no kasano ti agpatubo iti alukon.

Manteneren a nasayaat ti patubuen. No naimulan dagiti sanga iti potting media, ikabil dagitoy iti screen house, no adda. No awan, mabalin met nga ikabil iti malinongan a lugar iti kabayag a 3 agingga iti 5 a bulan.  Pasuyotan met iti Hormex solution, napaglaok a 3 katedted a Hormex ken 1,000 mL wenno maysa a litro a danum, mamitlo iti kada lawas iti umuna a  dua a lawas, ken mamindua iti makalawas iti sumaruno manen a dua a lawas.  No makita a mamagaan dagiti patubo, uliten a sibugan iti rooting solution iti sumaruno a makabulan.  Siguraduen met a saan a masinga ti panagsaringit dagiti patubo kangrunaanna iti umuna a tallo a bulan tapno sigurado ti napintas a panagramut dagitoy, uray no makita nga adda nagtubon a saringitda.  Mabalinen a yakar nga imula iti talon dagiti patubo no addan lima a bulan dagitoy.  

No surotem daytoy a teknolohia, sigurado nga alisto ti pannakapaadu ti mula nga alukon. Saanton a problema ti suplay wenno ti narigat a pannakasarak iti daytoy. Nalaglag-anto metten iti bolsa nangruna kadagiti naayat nga agpaw-it iti sabali a lugar nangruna iti ballasiw taaw.

No adda dua wenno tallo a maimula iti likud ti balay, kadagiti eskuela, wenno dadduma pay a lugar, sigurado a mataginayon ti suplay daytoy.   

Kangrunaanna, mabalin a makatulong kadagiti mannalon a mangpataud iti nayon a pamastrekan, ken makatulong met iti benneg ti agrikultura. Kangrunaanna, makatulong a mangpasubli ken mangsustener iti mapukpukawen a wild food crop diversity.

Malaksid iti dayta, no adu ti mapatubo, sigurado ti napintas ti kalidadna a mula ken kasta met a masustener ti pannakamanehar ti aglawlaw.

Kadagiti kayatna ti agsanay iti panagpatubo iti alukon, mabalinyo ti agsurat iti MMSU. Iturongyo ti suratyo iti presidente ti unibersidad, ni Dr. Virgilio Julius Manzano Jr.—O