RINAMBAKAN ni mannurat ti Bannawag Clotilde Cariño Alzate ti maika-100 a panagkasangayna itay apagserrek ti bulan ti Hunio. Naangay ti parambak iti mismo nga ilina a Tayum (Abra) a dinar-ayan dagiti gagayyem, kakabagian, ken adu nga appokona.
Nayanak ni Tia Id (kas pangyababa iti birngasna nga Idding a pangawag dagiti kakabagian ken makaam-ammo kenkuana) idi Hunio 3, 1925 iti Tayum. Asawa daydi Aureliano (Oring) Alzate, maysa a negosiante ngem nasapa a pimmusay (idi 1970). Naaddaanda iti tallo nga annak.
Nangrugi a nagisuro ni Tia Id kalpasan ti Maikadua a Gubat ti Sangalubongan iti nadumaduma nga eskuela a para publiko iti Abra. Bayat ti panagisurona iti Tayum Elementary School, nangbuangay iti Rondalla, grupo dagiti napili nga agtokar kadagiti nadumaduma nga instrumento a kas iti bandoria, ukulele, biolin, gitarra, baho ken drums, nga idi agangay isu ti nagbalin a prinsipal ti pagadalan. Nagprinsipal pay ni Tia Id iti Don Marcos Rosales Elementary School iti Patucannay, Tayum ket nagretiro a kas English Supervisor ti Department of Education Culture and Sports (DECS) iti Abra idi tawen 1990. Sumagmamano a tawen kalpasanna, rinugianna metten ti nagsursurat para iti Bannawag. “Inglesak nga Ingles idi ngem nagganas gayam ti agsurat iti Ilokano!” Dayta man ti kinunkunana.
Dagiti tallo nga annak da Tia Id: inauna daydi managan iti Marcos a pimmusay idi maladaga. Simmaruno ni Bernardino (Dando) Alzate, mannurat met laeng ti Bannawag. Sinuratna a serye ti salaysay ti sagsagabaenna idi a sakitna iti kidney. Daksanggasat ta dina nalasat ti maudi a paset daydi pannakai-transplant kenkuana ti bato ni adingna nga Agnes, nagkomplikasion ket pimmusay ni Maestro Dando idi 2001. Naulilana ni maestra Perla a kaingungotna ken uppat nga annakda. Ti maikatlo wenno inaudian nga anak ni Tia Id ket ni Manang Agnes, dati a mangop-opisina iti DPWH nga idi agangay impamaysanan ti agtagibalay ta addaan met iti 6 nga annak.
SIDINGAN A DAPAN: Wow, El Nido!
Nasuroken a nobenta ni Tia Id ngem kabaelanna pay laeng idi ti agpasiar a makilangen kadagiti tattao, ken orihinal a plantita iti minuyonganda. Managsida iti nateng isu ngata ti makaigapu iti atiddog a biagna. Pagna a binigat idi ti ehersisiona. Managbasa iti libro ken Bannawag. Agingga a dimteng ti pandemic a nangrugian ti panagkapsutna.
Agingga kadagitoy, nupay nakapsuten ni Tia Id, makalasin pay laeng ken adu pay ti ammona a kanta nga ilokano. Dati a nalaing nga agpiano ngem marigatanen a mangpisel ken mangiwaras kadagiti ramayna nga agtokar isu a daytay laengen electric organ a soft touch ti pagtoktokaranna agingga kadagitoy. --O
