“To serve and protect.” Agserbi ken mangsalaknib. No kastoy met ti kapampanunotam, nakkong, nasayaat unay no arapaapem met ti agbalin ti polis.
BUAYA iti kalsada, kotong, protektor, abusado ken dadduma pay ditan a di nasayaat a naipanagan; dagitoy ti gagangay a mangmangngeg iti publiko mainaig iti polisia. Saan ngamin a mailibak nga adun dagiti pasamak a nakairamramananen dagiti polis a mangdaddadael iti ladawan ti sibubukel a Philippine National Police (PNP). Maysa kadagitoy ti panangpapatay ti polis a ni Police Senior Master Sergeant Jonel Nuezca kada agina a Sonia Gregorio ken Frank Anthony Gregorio ti Paniqui, Tarlac idi Disiembre 2020 gapu laeng iti simple a di panagkikinnaawatan.
Daytoy ken dagiti dadduma pay a makaparurusok a pasamak ti namagtalinaed iti di nasayaat a panagkita ti publiko iti sibubukel a PNP.
Naiwalinen, nagaburanen dagiti nasasayaat nga aramid ti kaaduan a kameng ti PNP nga uray la nga impaaydan ti biagda tapno laeng maannongda ti sinapataanda nga akem a kas iti inaramid dagiti am-ammo itan a SAF 44 ken dadduma pay a kakaduada iti serbisio gapu laeng iti aramid ti sumagmamano a dursok ken di nakapagpampanunot iti nasayaat a kameng ti PNP.
Saan a Basta Mani ti Imulam, Pari
Gapu kadagitoy sumagmamano a di maibarbeng nga aramid, napalawa ken napapigsa ti agtultuloy ti pannakaisayangkatna nga Integrated Transformation Program ti polisia ta patien dagiti dadaulo ti PNP a daytoy ti mamagsubli iti napukaw a panagtalek ti publiko kadagiti kameng ti PNP. Iti agdama nga administrasion wenno itoy a panawen ni Presidente Duterte, naipangato ti sueldo ken naikkan payen iti nadumaduma nga insentibo dagiti kameng ti polisia tapno maikkatan wenno awan koman ti rason nga agaramidda pay iti dakes ta rumbeng laeng koma nga agtalek dagiti umili kadakuda; nga isuda ti taklinda iti panawen ti riribuk wenno kamangda iti panawen ti peggad. Naglawagan ti kapampanunotan a rumbeng a suroten dagiti kameng ti PNP: “To serve and protect.” Agserbi ken mangsalaknib.
Ket no kastoy met ti kapampanunotam, nakkong, nasayaat unay no arapaapem met ti agbalin ti polis wenno ituloymo ti panggepmo nga agbalin a kameng ti Philippine National Police.
Kastoy ngarud ti aramidem.
Inka Agsanay iti PNPA
No ti edadmo ket di nababbaba ngem sangapulo ket walo (18) ken di met nasursurok ngem duapulo ket dua (22), ti Philippine National Police Academy (PNPA) ti kapintasan a papanam.
Ta apay? Wen, a, ta malaksid a maysaka nga iskolar ta isponsoran ti gobierno ti panagbasam, maaddaanka pay iti sueldo bayat ti panagbasam, ken maaddaankanto payen iti titulo a Bachelor of Science in Public Safety (BSPS) inton agturposkan. Pagsayaatanna pay, teniente a dagus ti ranggom apaman a makapagturposka.
Ngem no esseman daytoy, masapul met ngarud a maipasam pay nga umuna ti Philippine National Police Academy Cadet Admission Test (PNPACAT). Babaen ti online ken maminsan laeng iti kada tawen ti aplikasion ditoy. No dimo nausar iti tawen a pannakaipasam ti PNPACAT, ulitemto ti ageksamen iti sumaruno a tawen no kualipikadokanto pay.
Dagitoy met ti umuna a kasapulan no naipasamon ti PNPACAT no mangrugin ti proseso ti panagawatda iti kadete: Masapul a sika ket 1) Filipino (natural born); 2) saan a nababbaba ngem sangapulo ket walo ken saan met a nangatngato ngem duapulo ket dua ti tawenmo iti petsa ti appointment/plantilla, 3) awanan asawa ken obligasion a kas nagannak, kayatna a sawen a nasken nga awan ti anakmo wenno naputotam; 4) nagturposka iti senior high school sakbay ti pannakaawat (admission); 5) addaan iti minimum a tayag a lima a kadapan wenno pie (5’0”) kadagiti babbai, ken lima a kadapan ken dua a pulgada (5’2”) met kadagiti lallaki. Pinirmaan ngaminen ni Presidente Duterte ti RA 11549 idi Mayo 27, 2021 a nangipababa iti dua a pulgada a tayag manipud iti dati kadagiti kayatna a sumrek ti PNP ken dadduma nga uniformed agencies a kas iti Bureau of Fire Protection (BFP), Bureau of Jail Management and Penology (BJMP), ken Bureau of Corrections (BuCor). Patien la unay ni Senador Ronald “Bato” dela Rosa a kaunaan a hepe ti PNP iti administrasion ni Duterte ken autor ti nasao a linteg a saan a tayag ti pagibasaran iti panagserbi iti pagilian ta ammotayo a ti kaamaan a Filipino ket napampandek no maidilig kadagiti sabsabali a puli. Dakkel met a yaman dagiti addaan iti kastoy a tayag ta maikkandan iti gundaway a sumrek iti PNP aglalo dagiti miembro dagiti indigenous groups wenno dagiti nagkakauna a kaputotan a kas kadagiti Aeta ken dadduma pay; mayannatup ti dagsenna iti tayag, katatao (gender), ken edad kas naituyang iti Body Mass Index (BMI); 7) nasalun-at ti bagi ken pampanunot nga agsanay iti Cadetship Program; 8) addaan iti nasayaat a moralidad wenno awanan iti kriminal, administratibo wenno sibil a rekordna; 9) awanan iti madama a sangsanguenna a reklamo iti korte ti hustisia (tribunal) mainaig iti nakababain nga aramid (moral turpitude) ken dadduma pay a kaso a maikontra iti estado; 10) saan a dati a kadete iti PNPA, ken dadduma pay a serbisio ti akademia a kas iti Philippine Military Academy (PMA), Philippine Merchant Marine Academy (PMMA), ken Maritime Academy of Asia Pacific (MAAP); ken 11) saan a naikkat iti ania man a pribado a nagobraan wenno posision iti gobierno nga awan ti lehitimo wenno espesipiko a rason.
Kadagiti met nagturpos iti Senior High School nga addaan iti kangatuan a pammigbig (highest honors) ken nagturpos iti kolehio a kas summa cum laude, magna cum laude, cum laude, saandan a kasapulan ti ageksamen iti PNPACAT written examination. Nasken laeng nga aplikaranda daytoy. Agraman iti Application Form, mangalada iti sertipikasion iti nagbasaanda nga isuda ket naikkanda kadagiti nasao a pammigbig. Maisumiter daytoy iti PNPA Registrar’s Office sakbay ti panaggibus ti panagidatag iti aplikasion. Kadagiti dadduma pay a kasapulan, mabalin a bisitaen ti opisial a website ti PNPA.
Masapul met a mairuarmo amin a paset ti proseso ti aplikasion a kas iti agility test, physical (medical, dental, BMI), neuro-psychiatric exam (written ken oral interview), ken ti final board interview.
Iti agility test, kitaenda ti kinakired ken kinapartakmo nga aggunggunay ket masapul a magun-odmo ti minimum a puntos iti uneg ti maituding nga oras. Isu a sakbayna pay laeng ti nayiskediul nga agility test, masapulen ti panagsagana iti kabaelan ti bagi. Push-ups, sit-ups, pull-ups, ken taray ti gagangay a maipaobra kadagiti aplikante. Nasken laeng met a nasayaat ti salun-at ken pampanunot ti aplikante. No mainaig iti Final Board Interview, adda ti YouTube channel a pakaammuan kadagiti tips tapno dakdakkel iti tiansa a makaruar.
Adda uppat a paset ti kinakadete a mapasaran sakbay ti panagturpos. Isu dagitoy ti 1) Sheep, wenno dagiti maaw-awagan iti plebo. Dagitoy ti kabarbaro a miembro ti Cadet Corps. Isuda ti Fourth Class Cadets ket aglasatda iti karirigatan a training ken iti panangammo/panangadal iti tradision ken kultura iti uneg ti akademia; 2) Shearer, wenno dagiti Third Class men. Dagiti nakaawaten ti recognition rites ket isuda metten ti addaanen iti direkta a superbision kadagiti plebo; 3) Steward wenno dagiti Second Class men. Kaaduan a ti orasda ket maipanen iti academics ken iti panangiwanwan kadagiti shearers; ken 4) Shepherd, wenno dagitay kunadan a First Class men. Isuda dagitoyen dagiti agturpos iti akademia.
Naituding a PhP38,366.00 ti basic salary iti binulan ti kadete a katukad ti basic salary ti aktibo iti serbisio a Police Executive Master Sergeant, kangatuan a ranggo kadagiti Police Non-Commissioned Officer (PNCO) wenno dagiti saan nga opisial.
Kalpasan ti panagturposda, tallo a bureau ti Department of Interior and Local Government (DILG) ti mabalinda a papanan. Iti PNP a pakaipaayan kadakuada iti ranggo a Police Lieutenant; iti BJMP a kas Jail Inspector, ken 3) iti BFP a kas Fire Inspector. Agpapada dagitoy a ranggo a nakaitudingan ti PhP49,528.00 a basic salary iti binulan.
Saan Laeng nga iti PNPA
Nakunatayon a dagitay agtawen iti 18-22 ti mabalin a sumrek iti PNPA, ken masapul nga awan sungsungbatanda iti biag.
Ita, no ti tawenmo met ket di nababbaba ngem duapulo ket maysa (21) ken di nasursurok ngem tallopulo (30) ken uray adda payen asawa ken annakmon, mabalinmo pay laeng ti sumrek a kas Patrolwoman wenno Patrolman.
Dagiti dadduma a kualipikasion ket kasla met laeng dagiti nailanad a para ti PNPA ngem masapul laeng a nagturposka iti kolehio (baccalaureate degree) wenno dagiti uppat a tawen wenno nasursurok a kurso.
Nasken met nga addaanka iti eligibility iti uray ania man kadagitoy: PNP Entrance (National Police Commission NAPOLCOM), RA No. 1080 (Bar ken Board examinations), Career Service Professional Level, ken PD No. 907 (CS Eligibility to College Honor Graduates).
No miembroka met iti indigenous groups ta nababbaba ti tayagmo ngem iti kasapulan, mabalinmo ti mangala iti height waiver iti opisina ti NAPOLCOM.
No mainaig iti proseso ti aplikasion, maipada met laeng iti nairanta a para iti PNPA.
Kalpasan ti panagsapata (oathtaking) no bilang napagasatanka a naawat, agdalanka iti 6 a bulan a panagsanay iti Regional Training Center (RTC) iti nakarekrutam a Police Regional Office (PRO). Kalpasanna, addanto manen lima a bulan a Field Training Program (FTP) ket maiwaraskayo kadagiti estasion ti polisia a masakupan dagiti siudad wenno dagiti nangangato a klase a munisipio. Adda met dagiti Field Training Officers (FTOs) a polis met laeng a mangsanay, mangiwanwan, ken mangisuro kadakayo iti benneg ti imbestigasion, panagpatrulia, ken panangiwanwan iti trapiko. Agsublikayton a police trainees iti RTC kalpasanna tapno maeksamen ti naadalyo iti naggapuananyo a police stations. Makabulan kalpasanna, agturposkayon ket naan-anaykayto metten a polis.
Adda duapulo ket tallo (23) a National Support Units (NSUs) ti PNP no kayatmo a ditoyka a marekrut depende iti pagessemam nga aramid ken kadagiti adda kenka a kualipikasion, sirib, abilidad, ken laing. Sangapulo ket maysa kadagitoy ti administratibo. Kayatna a sawen, agyanda iti opisina a kas dagiti sumaganad: Logistics Support Service (LSS), Information Technology Management Service ( ITMS), Finance Service (FS), Health Service (HS), Communications and Electronics Service (CES), Chaplain Service (CHS), Legal Service (LS), Headquarters Support Service (HSS), Engineering Service (ES), Training Service, PNP Retirement and Benefits Administrative Service (PBRS).
Adda met sangapulo ket dua nga operational support units wenno dagiti adda iti field a kunada. Isu dagitoy ti: Maritime Group (MG), Intelligence Group (IG), Police Security and Protection Group (PSPG), Criminal Investigation and Detection Group (CIDG), Special Action Force (SAF), Aviation Security Group (AVEGROUP), Highway Patrol Group (HPG), Police Community Relations Group (PCRG), Civil Security Group (CSG), Crime Laboratory (CL), PNP Anti-Kidnapping Group (PNP-AKG), PNP Anti-cybercrime Group (PNP-ACG).
No arapaapmo ti agopisial uray saanka a nagturpos ti PNPA, maragpatmonto met babaen ti Lateral Entry a kunada. Mabalin ti line service (dagiti criminologist) ken technical service a para kadagiti met inheniero, chemists, nars, doktor, abogado, padi ken dadduma pay. Kapitan met a dagus ti ranggom no maysaka nga abogado wenno doktor kalpasan ti panagsanaymo.
Kabayatanna, addaan ti sibubukel a PNP iti sangapulo ket pito (17) a Police Regional Offices (PROs), walopulo (80) a Provincial Police Offices (PPOs), duapulo (20) a City Police Offices (CPOs) kadagiti highly urbanized ken independiente a siudad a katukad met laeng ti PPOs ken sangaribu pito gasut innem a pulo ket innem (1,766) a police stations a mabalin a pakaidestinuam. Ta ti polis, anywhere in the Philippines a kunada, nakkong.
Tapno dika maudi iti damag maipanggep iti recruitment program ken kadagiti kasapulan, awagan wenno agdamagka iti police station dita yanyo wenno iti provincial office ti NAPOLCOM wenno iti website-da. --O
(Tubo ti Siudad ti Vigan ti autor. Nagturpos ti BS in Civil Engineering iti University of Northern Philippines, Vigan City idi 1998; simrek a kameng ti Philippine National Police iti babaen ti Public Safety Basic Recruit Course (PSBRC) Class 2001 Bagong Lahi.)
(Bannawag, Marso 1-15, 2022)
