NO kaadu ti mais, azolla iti kataltalonan, ken uray pay ti kunkunatayo a peste a bisukol, agaramidtayo man ketdi iti binuro a pagpakan kadagiti tarakentayo a pato. Apagisunto a nayon ti pagpakantayo inton agkurkurangen dagiti gagangay a pagpakan.
Pagsayaatanna pay ti binuro ta nasussustansia no idilig iti saan a binuro.
Iti eksperimento nga inwayat dagiti agsuksukisok manipud iti Department of Agriculture-Nueva Vizcaya Experiment Station (DA-NVES) iti Bagabag, Nueva Vizcaya nga indauluan ni Salvador M. Bulda, maysa a Senior Science Specialist, napaneknekan a napintas a pagpakan iti Pekin a pato (Pekin duck) ti binuro a mais, binuro nga azolla, ken binuro a bisukol.
Segun kadagiti taga-DA-NVES, malaksid nga agserbi dagitoy a kanen ti pato no nakiddit ti pagpakan, nabakbaknang pay dagitoy iti sustansia ken mineral no idilig kadagiti saan a naburo a pagpakan. Al-alisto pay a marunaw iti tian dagiti pato, ken addaan pay kadagiti kunatayo a “naimbag a mikrobio” a mangpapigsa iti resistensia dagiti pato kontra iti sakit a sumangbay kadakuada.
Saan a Basta Mani ti Imulam, Pari
Iti biang ti bisukol, pudno a namsek ti lasagna kadagiti sustansia a kasapulan dagiti ayup. Maibatay iti panagamiris dagiti eksperto, addaan ti 100 a gramo a namaga a lasag ti bisukol iti 47.93 a porsiento a protina, 0.96 a porsiento nga ether extract, 2.21 a porsiento a crude filter, 14.95 a porsiento a nitrogen free extract, 6.44 a porsiento a calcium, 0.53 a porsiento a phosphorus, 329.90 a calories, 10 a porsiento a danum, ken 23.95 a dapo (ash).
Iti sabali a bangir, nabaknang met ti azolla iti protina, amino acid, Bitamina A, Bitamina B12, ken beta-carotene, agraman dagiti mineral a mangtulong iti panagdakkel dagiti ayup kas iti calcium, phosphorous, potassium, ferrous, copper, ken magnesium. Isu daytoy ‘tay babassit a berde a mulmula a tumpaw iti kadandanuman. Ita a panawen ti panagtutudo ken nalabon manen ti danum kadagiti pagtatalonan, naruay ti azolla uray kadagiti waig, aripit, ken lipnok. Alisto ti azolla a mangsaknap ti sibubukel a waig ken pinagayan a nalabon ti danumna.
Kas iti water lily, alisto met nga umadu ti azolla isu a no saanen a makontrol dagiti mannalon ti kaaduda, kadawyan nga itakdangda lattan dagitoy iti igid ti tambak ket sadiaydan a malungsot ken magango. Saan met ketdi a parikut daytoy ta no malungsot, nasamay nga usaren nga abono ti azolla ta adu ti ramenna a sustansia a kasapulan dagiti mula.
No mabilag ti azolla sa maaramat a solo a pagpakan iti dingo, addaan daytoy iti 25-35 a porsiento a protina, 10-15 a porsiento a mineral, ken 7-10 a porsiento nga amino acid, malaksid kadagiti dadduma pay a sustansia a maaw-awagan iti bio-active substances, bio-polymers, carotinoids, ken probiotics.
Kasano ti Agburo?
No sagsangakilo a nagiling a mais ken bisukol ti iburo, laokan dagitoy iti sag-200 a gramo a tagapulot ken saggudua a litro a danum. No met sangakilo nga azolla, laokan daytoy iti kagudua a litro a danum ken 150 a gramo a tagapulot.
No adu ti aramiden a binuro, daytoy a templa ti suroten: iti kada 100 a kilo a nagiling a mais, azolla, ken bisukol, laokan dagitoy iti sag-10 a kilo a tagapulot ken sag-50 a litro a danum. Ikabil dagiti templa iti agsusupadi ken umdas ti kadakkelna a plastik a dram. Iti sabali a pannao, sabali a dram ti pagyanan ti binuro a mais, kasta met ti binuro a bisukol, ken binuro nga azolla.
Rikpan a nalaing ti dram a nangipanan iti buruen tapno awan sumrek nga angin wenno ania man a rugit. Iti kasta, awan sumrek a kontaminasion a mangdadael iti maproseso a taraon ti pato. Ipakni ti dram iti namaga ken nalinong a lugar iti unos ti 21 nga aldaw. Kalpasanna, mabalinen nga usaren ti binuro a pagpakan. Makuna a napintas ti pannakaproseso ti binuro a pagpakan no nabanglo ken naalsem ti angotna.
Kuna dagiti taga-DA-NVES a saan laeng a para iti pato ti pakausaran ti presko ken binuro a bisukol a pagpakan ta mabalin pay nga ipakan dagitoy iti manok ken burias.
Iti sabali a panagadal nga insayangkat dagiti agsuksukisok manipud iti Mariano Marcos State University (MMSU) iti Siudad ti Batac, Ilocos Norte, naduktalanda a no kayat dagiti agtartaraken iti baboy nga usaren ti presko a lasag ti bisukol, nasken a masurot ti rekomendado a templa ti kaadu daytoy ken ti klase ti komersial a tuyo a pakailaokanna. Iti Ingles, maawagan iti fresh golden snail meal (FGSM) ti presko a lasag ti bisukol.
Pagarigan, kadagiti burias nga addan 65-79 nga aldawda, laokan ti tunggal 1,350 a gramo nga starter a tuyo (starter mash) a kanenda iti 588 a gramo nga FGSM, idinto a dagiti addaanen iti 80-94 nga aldaw, laokan ti 1,575 a gramo a grower mash iti 686 a gramo nga FGSM.
Inton addan 95-108 nga aldaw dagiti baboy, umdasen ti 784 a gramo nga FGSM ti ilaok iti kada 1,800 a gramo a grower mash. Dagitoy ti baboy a kapigsada ti agdakkel ken mangrugin a dumagsen ti timbangda.
Inton magtengen dagiti ayup ti 109-122 nga aldaw, mabalinen a pakanen ti tunggal maysa iti 2,025 a gramo ti finisher a tuyo a malaokan iti 882 a gramo nga FGSM, sa inton maika-123-136 nga aldawda, umdasen ti 980 a gramo nga FGSM ti ilaok iti tunggal 2,250 a gramo a finisher a tuyo. –O
(Bannawag, Hulio 16-31, 2022)
