“Ti panagtitinnulong  dagiti agkakabsat ti maysa a pagpangalan tapno makalung-awtayo  iti rigat.”

“AGIDURDURONAK la idi iti dua ti pilidna a kahon ti  sorbetes,” sipapakumbaba nga  insungbat ni  Electrical Engineer  Alfonso  Reynaldo “Rey” Castillo  Daquigan  idi  di agsarday ti  panangdayawmi iti kinalawa ken  kinangayed ti pagtaenganda  iti  Jordan Plains Subdivision, Novaliches, Quezon City, agraman dagiti agkakapintas ken kabaruanan   a  modelo ti  kotse ken van  iti underground a garahena.

Dagita a balikas ti nangiduron  kadakami a nangammo no kasano ti panagballigi daytoy  pada a patneng nga Ilokano a  tubo ti Claveria, Cagayan. Gayam, isu ti akinkukua iti maysa kadagiti kadakkelan a pagaramidan/pagtarimaanan iti power transformer iti pagilian— ti Delta Star Power Manufacturing Corporation.

Napateg ti kaadda dagiti power transformer ta dagitoy ti mangtimbeng iti boltahe ti koriente sakbay a maidanon ti koriente kadagiti industria, pasdek, ken balbalay. Isu a tunggal biagem ti dekoriente a silawyo, dakkel ti posibilidadna nga adda akem dita ni Apo Rey Daquigan.

Akkub ken Linaonna

Enero 1-15, 2026 a Bilang

Ni Rey Daquigan ken dagiti annakna iti kaaddada iti ballasiw-taaw. Agpakanawan: Delta Star, Rey, Dannie Rei, Dietrich, ken Dexter Rei (likud).

Naam-ammomi ni Rey idi inawisnakami ni Excelsa “Elsa” Daquigan Purisima nga agsasarakkami a taga-Kamanilaan a kinaturposanna iti kinamaestra idi 1966 iti Northern Luzon Teachers College wenno NLTC (Mariano Marcos State University itan iti Siudad ti Laoag). Adien gayam ni Elsa ni Rey ket impasiarnakami iti pagtaengan ni kabagisna a Rey.

Agpayso a nasdaawkami iti kinangayed ti aglawlaw ti pagtaengan ni Rey-- napno  ti muymuyong ken pinuon ti kayo isu a kasla addaka iti probinsia.

Iti asidegda a solar, adda nalawa a bodega a kukua met laeng ni Rey. Bodega gayam dagiti transformer ti elektrisidad nga iwarwarasda manipud iti Batanes agingga  iti Tawi-Tawi. Sabali laeng ti bodega ken pagaramidan/pagtarimaananda iti power transformer iti sabali a lugar a di unay adayo iti yanda-- iti Maligaya Park. Ditoy ti  nakaipasdekan ti Delta Star Power  Mfg. Corporation.

Sangkasao idi  ni Elsa a naggapuda iti  rigat isu  a ti laeng inaunaan a kabsatda (Gloria Daquigan Ancheta) ti di nagsardeng  a nagbasa  agingga iti nagturpos iti kinamaestra iti NLTC.  Dagus a nakastrek a mangisuro  ket isun ti  nagbalin a katulongan dagidi nagannak kadakuada (Pedro Aguda Daquigan ken Maxima Daleja Castillo) iti panagkolehio dagiti  sumaruno  pay nga  adienna. Nagbalin a paglintegan  ti kaamaanda  a masapul a no nakaturpos ti maysa, pagadalenna met ti maysa agingga iti nagbalinda amin a propesional a sangapulo nga agkakabsat. Talloda   a mamaestra,   innemda  nga inheniero  a pakaibilangan  ni Rey (maikapat kadagiti agkakabsat), ken maysa ti agrikultor.

 “Ti panagtitinnulong  dagiti agkakabsat ti maysa a pagpangalan tapno makalung-awtayo  iti rigat,” kinuna ni Rey bayat ti panagpapatangmi sa umis-isem a nangtaliaw ken ni manangna nga Elsa a timmulong a nangpabasa kenkuana.

‘’Alunosek idi ti Matematika ngem nakapsutak iti  Ingles isu nga inkeddengko ti mangala iti inhenieria,” innayon ni Rey nga agkatkatawa. Tinurposna ti Electrical Engineering iti Mapua Institute of Tecnology (Mapua University itan).

Dagus met a naipasana ti board ken nakastrek iti Central Cement Factory iti San ldefonso, Bulacan. Iti kaaddan ti trabahona, ammona nga obligasionna metten a pagbasaen ti adienna, ni Minerva.

Kalpasan ti innem a bulan, immallatiw ni Rey iti LM Power  Corporation a kas maintenance engineer iti departamento ti transformer. Nagpaut ditoy iti tallo a tawen a nakasursuruanna  iti  pannakataripato  dagiti   dadakkel a transformer sa immakar iti WESCOR.

Inawis daydi Emiliano Cruz, pundador ti WESCOR  Engineering (nabangon daytoy idi 1959 ken agingga ita, narang-ay pay laeng a kompania) gapu iti laingna  iti teknolohia ti transformer  tapno, kas kuna daydi Apo Cruz, sumayud ti  panagtaray  ti elektrisidad  iti  sibubukel a pagilian.  Ditoy met ti nakasursuruan ni Rey iti kunana nga “abakada” ti industria ti transformer.

Iti opisina ni Rey Daquigan (nakatugaw) iti maikatlo a kadsaaran ti Delta Star Power Mfg. Corporation. Kadua ni Rey ni manangna nga Excelsa “Elsa” Daquigan Purisima (kanawan), ken ti autor.

Kasla nagbalin a pannakaama ni Rey daydi Apo Cruz; binagbagaan ti lakay a nasayaat no agurnong kadagiti kasapulan iti panagtarimaan ken panagaramid iti transformer amangan kano no makaipatakderto met iti  bukodna  a kompania.

Tinungpal ni Rey dagita a pammagbaga agingga iti nakagatgatang  kadagiti  nalalagda a ramit iti panagaramid iti transformer.  Pinaupaanna  iti kompania a yanna dagiti nagatgatangna  a ramit a naggapu pay iti ballasiw-taaw  babaen  ti tulong  dagiti dadduma a kakabsatna  nga agsapsapul idin  iti  doliar.

Pinalubosan ti WESCOR nga agtrabaho iti Sabado ken piesta opisial  a pakibingayanna  iti nawadwad a komision. Kadagidi a panawen, kuna ni Rey a  dakkelen a banag ti  PhP30,000.00  a sapulna iti makabulan no panunoten a mapan laeng a PhP500.00 ti sueldo dagiti baro nga inheniero.

Nakaurnong iti pagpuonan ket nangbangonen iti bukodna a  negosio idi  1978.  Nagbalin a drayber,  ahente, ken inheniero iti binangonna  a  kompania.  Nangala iti dua a katulonganna idi umadun ti klientena.    Sinerbisioanna  dagiti transformer dagiti textile mills,  steel mills, pagaramidan iti semento  ken dadduma pay nga industria  ken kompania  iti   nadumaduma a paset ti  pagilian.

‘’Diak kanayon a nakadenna ti asawak, dagiti annakko, ken dagiti kakabagiak    tapno   maaddaantayo amin iti  pagsapulan.   Masapul  ngarud nga  ipategtayo   ti  kompania a yantayo tapno  agpapadatayo a mairanud,” ti kanayon nga ipalpalagip ni   Rey  kadagiti ag-120  itan  nga  empleadona.

No ania man ti imbag ken ganansia  a masagrapna iti  negosiona, saanna a malipatan nga ibingayan  dagiti  taona ken dagiti agkasapulan.  “Dika  agim-imut, ta ni Apo Dios, impalubosna a dimteng ti grasia. Ngarud,  rumbeng laeng nga ibinglayan  dagiti nagaget,  naanus, ken dagiti  awanan,”  kinunana a nakalagip iti naglabasanna. Kinunana a malaksid iti kinasorbeterona, nagtrabaho pay iti sawmill (pagragadian) ken pagaramidan iti plywood.

“Saanmo a tungpalen amin a kapritsom.  No adda sobram, idulin wenno  aramatem a nayon a pagnegosio.    Dagiti laeng napateg a kasapulan iti biag  ken proyekto ti pangaramatan iti kuarta.   Kunada a ‘kuripot’ ni Ilokano,  ngem kadatayo nga Ilokano, nainsiriban  a panaggasto wenno kinasalimetmet ti kayat a sawen  dayta kunkunada a kuripot,” inggibusna nga agkatkatawa.

Adda daytoy a ladawan iti opisina ni Rey a kas kunana (ni Rey), pammalagip iti naggapuanna a rigat.

Katulonganna iti negosio daydi Grace Grio  a kasimpungalanna (nagkasarda idi Hunio 1, 1976).    Naparaburanda iti uppat nga annak, da Dietrich, Delta Star, ken da singin a  Dannie Rei  ken Dexter Rei   nga itan,  isudan ti  katulonganna  a mangparparang-ay  iti  kompania. 

Nupay maysa a dietician ni Grace, kinuna ni Rey a ni Grace ti “utek” ti kompania. Pimmusay ni Grace idi 2009 gapu iti kanser.

Nariing manen ti ayat ni Rey idi nagam-ammoda  ken Cecille  David gapu iti kinaaktibo ni Rey  iti Gawad Kalinga, maysa a grupo a tumultulong  kadagiti marigrigat  ken kadagiti biktima ti kalamidad a tumultulongan met ni Cecille.  Maysa a Filipina nga agnanaeden idiay  New York  ni Cecille   ngem impamaysanan ti panagnaedna iti Filipinas gapu iti itutulongna kadagiti makasapul iti saranay  ken tapno makadennana ni Rey. --O

(Tubo ti Narvacan, Ilocos Sur, naipaay iti autor ti Leona Florentino Award idi 2018, kangatuan a pammadayaw a maipaay ti GUMIL Filipinas, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken iti ballasiw-taaw, iti mannurat nga Ilokano a nakaipaay iti dakkel a tulong iti pannakasaluad ken pannakaparangpaya ti Literatura Ilokana.)

[Bannawag, Agosto 1-15, 2022)