Nobela ni Norberto D. Bumanglag, Jr.

“Agkutkotkay manen iti rugit,” inggaged ni Capt. John Villa.

“Agsalsaludsodak laeng, Capt.”

“Koronel Davis, Kapitan Smith, Sarhento Ramirez, ken Sarhento Cortez,” insungbat ni John sa tinangadna ti warrant officer. “No ania man ti kayatmo a paruaren, daddadaelem laeng ti panawenmo. Naimbestigakami idin, Mister Thompson, and we were cleared of any wrongdoing.”

“Gagayyemmo pay laeng ida, Capt?”

“Importante kadi?”

“Adda kadi posibilidad nga adda— uray no maysa laeng kadakuada— aggandat a mangpatay kenka wenno iti girlfriend-mo?”

Kinusilapanna ti warrant officer. “Mister Thompson, we are Marines, we are blood brothers, we protect each other. SEMPER FI, always faithful. Nalipatam kadin dayta?”

“I see... Ngem agingga ita ket sapsapulen pay laeng ti gobierno ti lima a milion a doliar a naggapu iti maysa kadagiti mansion ni Saddam.”

“Mister Thompson, ulitek manen, we were tried by the court of military justice and we’re cleared of all the charges. No awanen ti sabali pay a saludsodem, adda napateg a papanak.” Timmakder a nagturong iti ridaw.

“That’s all for now, Captain. But keep in touch. Ken ti Glock .45 a paltogmo, kasapulan nga isurendermo iti kasapaan a panawen.”

“Good day, Mister Thompson.” Ginammatanna ti seradura ti ridaw.

“Oh, maudi a saludsod, Capt.”

Nagsardeng.

“Am-ammom daytoy?”

Nagpusipos. Kellaat a nagburek ti darana iti pannakailasinna iti adda iti retrato nga iggem ti warrant officer. “Major Ricky Ramsay...” nakapuy ngem natangken ti panangisawangna iti dayta nagan. Kasano a malipatanna dayta a rupa? Iti uneg ti bukodna a kuarto, kadua daytoy ni Remy ken agpadada a silalamolamo. Nangmesmes.

“Nagpaagas iti military hospital gapu kadagiti sugat iti rupana.  You don’t happen to know what happened to him?”

Inlukat ni John ti ridaw ket dinardarasnan ti rimmuar.

“MASIGURADOM a saanmo a nakita dagiti pimmaltog?” inulit ni Detective Cruz ti saludsodna.

“Sorry, Detective, ngem sakbay a nakatakder ken nakataliawak iti kalsada, awanen ti lugan,” kinuna ni John. Adda iti Oceanside Police Department.

“That’s okay then. Ngem no kas pangarigan ta adda matandaanam nga uray no sangkabassit a banag a makatulong iti pannakatakuattayo iti kinaasino ti nangpaltog iti girlfriend-mo, awagannak laeng.” Inyawat ti detektib ti business card-na.

Nagtung-ed.

“Ken, wen gayam, adtoy ti paltogmo,” kinuna ti detektib sa inyawatna ti naiplastik a paltog.

“You searched my house and took things without my permission?” Saan nga inlinged ni John ti suronna.

Immisem ti detektib.  “Your house is a crime scene, Capt. We have the right to search and confiscate things as evidence without your consent.”

Inawat ni John ti paltogna.

“Ken dika madanagan, Capt, nadalus ti paltogmo. Saan nga isu ti naaramat iti krimen. Babaen ti preliminary report manipud iti crime lab, 9mm ti suspetsa a naaramat iti krimen.”

Nasdaaw ni John.

“You’re wrong, detective. AK 47 ti inaramat dagiti pimmaltog.”

“Kasano nga ammom nga AK 47?”

“Siguradok. Isu laeng dagita nga armas ti nangnangngegko iti innem a tawen a kaaddak iti Iraq ken Afghanistan.”

Sinagid ti detektib ti timidna sa nagpanunot. “AK-47 ken 9mm,” intanimitimna. “Dua nga igam ti naaramat. Ti 9mm ti timmama iti biktima.”

Nagpanunot ni John. Sakbay nga immay iti Oceanside Police Department, inamirisna dagiti nagdalanan dagiti bala iti sango ti balayna.  Sangapulo ti abut iti diding ngem puro ngato ti ridaw amin. Ti bala a timmama ken ni Remy, nairanta ngata nga agpaay kenkuana?

“No awanen ti saludsodyo, Detective, adda nasken a papanak.”

“Not so fast, Capt. Adda dua nga importante a tao nga intresado iti kasom,” kinuna ti detektib sa nagsenias iti no asino iti likudan ti one way mirror.

Nailukat ti ridaw.  Dua nga agpada a naka-coat and tie. Nakalalasin ti paltog nga agdudusol iti siketda. Agpadada a nakabitbit iti briefcase.

“He is all yours, gentlemen,” kinuna ni Detective Cruz ket rimmuaren iti kuarto.

“Thanks, Angelo,” agarup naggiddan dagiti dua a simmungbat.

Inyam-ammo dagiti dua ti bagbagida. Special Agent Donoteli ti Federal Bureau of Investigation ken Agent Rojas ti Drug Enforcement Agency.

Simken ti ad-addan a pannakasdaaw ni John. Pugpugtuanna no ania ti pakainaigan ti FBI ken DEA iti daytoy nga imbestigasion.

“Dimi kayat a madadael ti kanitom kadakami, Capt,” inrugi ti nangyam-ammo iti bagina nga Agent Donoteli. Inyaplagna iti lamisaan ti sumagmamano a ladawan. “Ti laeng kayatmi nga aramidem ket ilangaam ken ibagam no am-ammom dagitoy adda iti retrato.” Indissona ti umuna a retrato iti sango ni John.

Minatmatan ni John ti immuna a ladawan. Nagwingiwing. Awan ti pamalpalatpatanna. Maikadua, maikatlo, maikapat. Ngem awan latta ti mailangaanna. Tinangadna dagiti dua nga agent. Agsalsaludsod dagiti matana. Ngem saan a nagtimek dagiti dua. Indissoda manen ti sabali pay a retrato. Minatmatanna a naimbag. Dua dagiti adda iti ladawan. Dimmakkel dagiti matana.

“My dad…” Nakapuy ti timekna, intudona ti amana iti retrato.

“Ti kinaabayna?” sinaludsod ni Agent Rojas.

Nagwingiwing.

Nangidissoda manen iti sumaruno a retrato. Ti manen amana nga adda kaduana a sabali pay a lalaki.  Nakaamerikana ti lalaki. Nagwingiwing.

“Kaano ti naudi a pannakakitam wenno pannakisaritam ken ni Mister Villa, Capt?”

Nagpanunot ni John. Nalidem iti memoriana no kaano a naudi a nakitana ti amana. Masiguradona a sakbay a simrek iti US Marine Corps. “Nasuroken a walo a tawen,” insungbatna.

“Do you even know where your father is, and what’s going on with his life?” sinaludsod met ni Agent Donoteli.

“Ammok nga adda iti Las Vegas a mangimanmanehar iti bukodna a negosio, commercial cleaning services. Ngem no ania man ti mapaspasamak iti biagna, awan ti tarigagayko a mangammo.”

“That’s it?” inunton ni Agent Rojas.

Nagtung-ed ngem ad-adda itan a maburiboran ti panunotna.

Inalikumkom ni Agent Doneteli dagiti retrato sa inkabilna iti briefcase-na. “We suggest that you get a hold of your, Dad. And this is just a warning, Capt, because we have reasons to believe that one of those guys in the picture with your Dad is maybe trying to kill you. And the killing of your girlfriend maybe connected to it. We warn you to be very careful... and should any of those guys approach you or try to get hold of you, we need to know. You can call us 24 hours a day.” Inyawat dagiti dua dagiti business card-da.

Kasla nailansa ni John iti pagtugtugawanna. Agparparikna nga adda dakes a napasamak iti amana. “Dagiti kadua ni father-ko iti retrato, asinoda?” nasaludsodna.

“Armando Geoleti ti nataraki ti panagkawkawesna, pangulo ti Geoleti Mafia Family iti Las Vegas, Nevada idinto a ti barbasan a lalaki ket agnagan iti Gaspar Medalla, drug kingpin iti Tijuana, Mexico. Napeggadda nga agpadpada.”

“Ket ania ti koneksion ti amak kadakuada?”

“Irekomendami a nasaysayaat no ti amam ti kasaritam ta isu ti mangilawlawag iti amin kenka.”

IMPUG-AWNA ti agal-alikuno nga asuk ti tabakona. Nakatakder iti sango ti fireplace a mangbuybuya iti naikuadro a ladawan ti amana iti diding. Tunggal malagipna ti nagbalin a biag ti amana, makarikna latta iti rurod.  Sumken latta ti semsem iti kinatakrot ti amana a nangipaay kadakuada iti nam-ay nga inap-apalanna kadagiti kinaubinganna. Agbutbuteg ken marutayrutay dagiti aruatenna ti patinayon a maipinta iti lagipna no panunotenna ti panagubingna. Ngem iti laksid dagiti nagkurangan ti amana, adda met nailaga a panagraem. Gapu iti kinatakrot ken kinakapuy ti amana a nangsaranget kadagiti adu a karit ken pannubok ti biag, isu met ti nagbalin a sarukodna a nanglabsing iti amin a pagannurotan ti biag maragpatna laeng dagiti arapaapna. 

Timpuar ti isem iti rupana. Sinusopna manen ti nangina a tabakona a naggapu pay idiay Cuba sa impug-awna ti asuk a nabunnong iti ngiwatna. Binuyana ti asuk a nagpangato sa nagpuligos a nangbuya iti nadaeg nga opisinana.

Nagbalin a maysa kadagiti kabaknangan iti Tijuana, Mexico, siudad iti abay ti San Diego, California. Agtamed amin a politiko ken pannakabagi ti linteg kenkuana. Awan ti makaitured a mangkontra kenkuana. Awan ti makaitured a mangsalungasing iti ania man a pagayatanna. Agtungpalda amin iti ania man a kayatna.

Malaksid iti maysa nga estupido a Filipino. Ket agburek ti darana iti tungal malagipna daytoy.

Nasinga ti panagpampanunotna iti katok iti ridaw ken ti pannakaawag ti naganna. Timek ti pangulo ti security-na.  Pinastrekna. Simrek ti maysa a nabaneg ken natayag a lalaki a nakaibarikes iti 9MIL.

“Addan dagiti dua a naibaon iti Oceanside, senior,” kinuna ti nabaneg a lalaki.

“Pastrekem ida,” nabileg ti timekna. Nangipug-aw manen iti asuk.

“Jaime! Baldo! Entrar!” impukkaw ti pangulo ti security.

Dua a Mehikano ti simrek. Nagkurnoda iti sango ni Senior Medalla. Nakataltalnada iti sango ti lakay.

“Ania ti naiget a naibilin kadakayo iti misionyo, Jaime?” sinaludsod ti lakay.

“Nga awan ti masugatan wenno madangran, senior. A butbutngenmi laeng ti lalaki...” insungbat ti nataytayag.

“Ngem natay ti maysa a babai. Inosente a babai nga awan ti pakainaiganna iti daytoy a kaso! Aggagatel kadi laengen ti ramaymo a mangkalbit iti gatilio ti AK-47 a dimo panunoten a mangdangrankayo iti tao?” Immasideg ni Senior Medalla iti badigardna. Inasutna ti 9mm daytoy.

Immarakup ti buteng iti rupa kadagiti dua a kaserserrekna.

“S-Senior, iti ngato ti nangipaturongak iti paltog. Imposible a napuntaak ti babai. Ammoyo met a sharpshooter-ak, senior.” Agtigtigerger ti timek ti naawagan iti Jaime. “P-panagkunak ket adda sabali a pimmaltog...”

“Estupido! Siak itan ti lokuem?” impaturong ti lakay ti paltog ken ni Jaime.

“Por favor, senior,” nagparintumeng ni Jaime ket timmulad ti kaduana. “Por fa—“

Gimluong ti dua a makatitileng a putok. Naganeng-eng dagiti dua iti sakit.

“Saka laeng ita. Iti sumaruno, ditoy!” inyikkis ti lakay sa indeppelna ti bunganga ti paltog iti ulo ti maysa kadagiti nadalupo a taona. “Ipanmo ida iti ospital,” imbilinna iti badigardna. “Ikkam ida iti makalawas a panagpaungarda ta nasken nga agsublida iti California.”

LINAKTAW ni John ti amarilio a plastik a naipalawlaw iti sango ti balayna. Iti ridaw, inin-inayadna a linettat ti plastik a nai-tape iti ridaw. Linukatanna ti ridaw sa immuneg. Impalawlawna ti panagkitana. Naurnos ti uneg ti balay malaksid iti maletana a nakalukat iti asideg ti sango ti ridaw. Timmangkenen dagiti dara ni Remy iti datar a kayo. Iti rabaw ti center table, naiparabaw ti sapsapulenna. Nagturong iti center table.

“Freeze!” Nakigtot iti timek.  “And raise your hand...” Natangken ti bilin.

Inngatona dagiti imana.

“What the hell are you doing in here, Capt?  This is a crime scene and a restricted area.”

Nagpuligos.  Ni Detective Cruz ti Oceanside Police Department.  Nakaanges iti nalukay.

“Kasapulak laeng dayta a surat, detective.” Intudona ti nakasobre iti FedEx.

Apagapaman a nagpanunot ti detiktib sa insungbatna: “Okay, ngem agtalinaed ditoy, amangan laeng no kasapulanmi nga ebedensia.”

Pinidut ni John ti sobre. Linukatanna.

“Dear Mr. Villa,

Please be advised that your father, Mr. Arnel Villa is incarcerated at Clark County Detention Center, Las Vegas, Nevada.  Tomorrow, he will be transferred to a Federal Prison in Indian Springs.  Your father wanted to see you before his transfer.

Please call me at (702) 452-8231 if you would like me to arrange your transportation to and from the airport.

Sincerely,

Veronica Rodriguez,

Operations and Office Manager

MAXI-CLEAN, INC.

NAANNAYAS ti panagtayab ti Southwest Airlines iti ngato ti Mojave Desert. Iti itatannawagna iti tawa, naipasabat kadagiti matana dagiti naipattopattok a kasla kapas nga ulep iti tangatang. Iti babaenda, naturonturod dagiti kalbo a bantay. Ket iti yaasidegda iti siudad ti Las Vegas, ad-addan a naibaskag ti ladawan ti desierto ken bantay a nangsallukob iti siudad a dagiti laeng kaktus ti sitatakder a makikinkinnarit iti umap-apuy a darang. Iti panagpuligos ti eroplano a mangsurot iti nairanta a rota dagiti eroplano nga agdisso iti McCarran International Airport, naparaipusanna ti nangayed a buya ti Hoover Dam ken ti asul a danum ti Lake Mead, ti kadakkelan a man-made lake iti sibubukel nga America. Daytoy a dan-aw ti mangsalsalbar iti Las Vegas iti kasapulanna a danum a mangsuporta iti nasuroken a milion a katao. Iti lauden ti Hoover Dam, natangig a nakatakder ti nangato a bypass a rangtay gapu laeng iti didigra nga insangbay ti 9-11 ta imbes a lumasat dagiti lugan nga aggapu ken agawid iti Arizona iti rabaw ti Hoover Dam, agdaliasatdan iti daytoy a rangtay tapno masalakniban ti dam iti didigra manipud kadagiti terorista.

Nagkidem iti apagapaman ta mariknana ti panagapges dagiti matana. Nabannog. Saan a nakaturog iti umuna a rabii a pannakatay ni Remy. Agingga ita, saanna pay a napakaammuan dagiti nagannak ken kakabsat ti babai nga adda pay laeng idiay Filipinas. Saan a nasinged iti pamilia ti babai ta iti laeng telepono ti nagsasaritaanda. Dina ammo no kasano ti panangipadamagna iti napasamak ni Remy.

Asikasuennanto daytoy apaman a makasubli iti California. Adda ita iti tangatang nga agturong iti Las Vegas tapno makasarita ken makitana ti amana sakbay a mayakar iti Federal Prison iti Indian Springs. Kas inlanad ti amana kadagiti immun-una a suratna, a dina man laeng linuklukatan idi, naisaklang iti money laundering, napaneknekan a nagbasol ken nasentensiaan a maibalud iti lima a tawen.

Maay-ay kadi iti amana? Saan. Ammona ti galad daydiay.  Aramidenna ti amin tapno maragpatna ti kayatna. Ngem agturong iti Las Vegas ta kayatna a makasarita ti amana tapno maammuanna no adda pannakainaig ti kaadda ti amana iti pagbaludan iti pannakatay ni Remy. Kayatna nga ammuen no ania a peggad ti agur-uray kenkuana.

Itan, malagipna ti inana iti Hawaii, agpeggad kadi met ti biagna?

Adu ti kayatna a maammuan. Ken kayatna a kontaken ti gayyemna a detektib iti Las Vegas tapno maammuanna no asino ti akinlugan iti Navigator a nagluganan dagiti nangpatay ken ni Remy.

Apagsurok a maysa nga oras laeng, nakadanondan iti Las Vegas. Pinardasanna ti rimmuar iti eropuerto. Carry out baggage ti kargana ket saanen a nagturong iti baggage claim. Nagtarus iti pagurayan iti lugan.  Inawaganna ni Veronica, ti babai a nangipatulod ti overnight FedEx a surat.

Immattiderna ti naguray iti igid ti kalsada, iti sango dagiti matuyutoy a taxi iti atiddog a linia dagiti nagsangpet a turista nga agur-uray iti luganda. Impalpalawlawna ti panagkitana. Kayatna ti makasigurado. No agpayso nga adda pannakainaig ti amana iti napasamak ni Remy, amangan no agpeggad met ditoy. Narigaten no malib-at.

Kasta ti agtartaray iti panunotna idi kellaat nga adda nagsardeng iti sangona a nangisit a Lexus RX350.

(Padaanan ti tuloyna iti umay a lawas.)