Nobela ni Norberto D. Bumanglag, Jr.
NAPATAKDER ni Veronica. Limtuad ti buteng iti rupana ket immarakup ken ni John a kalkapasna a nangamiris kadagiti papeles ti mortgage ti ma-foreclosed a balay ti amana ken nangpirma iti tseke a pangpunno ni Veronica iti payroll.
Narikna ti baro ti bara ti bagi ti balasang. Malaksid iti dayta, dina mailawlawag no ania ti nariknana. Tinapikna ti bukot ti balasang a pangpasimbengna iti rikna daytoy.
Kellaat, simmallin iti lagipna ti inana. Inibbatanna ni Veronica idinto nga impalawlawna ti panagkitana. Isu met a sumrek ni Mrs. Villa a madandanagan. Inawidna ni Veronica. Sinabatda ti inana.
“Ditoykayo laeng,” imbilin ni John kadagiti dua. “Innak kitaen no ania ti napasamak iti ruar.”
Adda pay laeng buteng iti rupa ni Veronica a nagtung-ed. Nairut met ti panangkarapet ni Mrs. Villa iti takiag ni John.
“Dikay maan-ano ditoy, mom,” impatalgedna ket limmukay met laeng ti ima ti inana. Immarakup daytoy ken ni Veronica.
Nagdardaras a nagturong iti ridaw. Nadarimusmosanna ti likudan ni Koronel Davis nga agdardaras met a rummuar. Mangngegnan dagiti wanengweng dagiti first responders nga agsasaruno nga agsangpet. Nadanonnan iti uneg ti inaladan ti Maxi-Clean, Inc. a nakapasamakan ti panagbettak dagiti kameng ti fire department. Sebsebsebandan ti maysa a maur-uram a van.
Nagsawar dagiti matana. Gapu ngata iti pigsa ti panagbettak, naburak ti sarming ti sumagmamano a tawa ti opisina. Sumagmamano a van a nakaparking ti napuntaan kadagiti naipuruak a naisina a paset ti van a napabettak. Nakuppit ti sumagmamano ken naburak ti sarming dagiti dadduma.
Nakitana ni Col. Davis a kasla adda sapsapulenna. Inasitganna.
“Ania ti napasamak, koronel?” dinamagna. No kasano a namulaanda iti bomba ti van ti kayatna a maammuan.
“Adda palpaliiwenmi a puraw a van itay. Umayko koma ibaga kenka ngem diakon nakadanon sa adda bimtak,” kinuna ti koronel.
Napatilmon ni John iti namaga. Tinalawatawanna ti pakabuklan ti pagparkingan. Sapsapulenna ti nagpuestuan da Sgt. Ramirez.
“Diak masapulan ti nagparkinganda,” kinuna ti koronel a nakaawat iti tignay ni John. “Ken awan ti luganda.”
Naparasaw ni John. Impalawlawna pay naminsan ti panagkitana: kadagiti bombero a madaman a mangsuksukimat iti agas-asuk pay laeng ngem nagbalinen a rurog a van, iti nakaparking nga ambulansia iti sango, kadagiti agsangpet pay laeng a polisia a nangbangen iti agsumbangir a paset ti kalsada nga agturong iti opisina ti Maxi-Clean, Inc. tapno awan makastrek a lugan.
Inruar met ni Col. Davis ti selponna.
sIiinayad ti lugan da Sgt. Ramirez ken Sgt. Cortez a mangip-ipus iti van a nagluganan dagiti dua a mekaniko a naggapu iti Maxi-Clean, Inc. Nagatapda a dagus itay gapu iti panagtaltalangkiaw dagiti dua a mekaniko iti kaaddada itay iti inladan ti Maxi-Clean, Inc. Saanda pay a nakaadayo itay, bimtaken ti maysa a van iti uneg ti inaladan. Ket sinurotda ti lugan.
Pampanurnorenda ti Cheyenne Boulevard nga agpadaya. Dua a lugan ti kaadayoda iti van a sursurotenda. Insurat ni Sgt. Ramirez ti numero ti plaka ti van.
Nagkiriring ti selponna. Ni Koronel Davis.
“Ayanyo?” sinaludsod ti koronel.
“Sursurotenmi daytay van a puraw, koronel…”
“Are you guys okay?”
“Don’t worry, colonel. We’re okay,” insungbat ni Sgt. Ramirez.
“Your ten-tweny, sergeant?” Kayat a maammuan ti koronel ti lokasion dagiti dua a sarhento.
“Eastbound at Cheyene Boulevard, colonel... approaching Lamb Street…”
“Ten-four, sergeant... and keep me informed. Agan-annadkayo.”
“That’s a big ten-four, colonel. Over and out.” Iniddep ni Sgt. Ramirez ti selponna.
Madamdama, nagsikko a nagpakanawan ti van iti Lamb St. Simmaruno latta dagiti dua a sarhento. Nagpakanawan ti van iti dakkel a pasdek. Naginayad da Sgt. Ramirez a nangsiput iti naginayad a van. Nagsardeng ti van sa bimmaba ti maysa a lalaki. Timmaliaw iti agsumbangir a kalsada sa simrek iti maysa a dakkel a warehouse. Naggunay manen ti van. Sinurotda. Idi makabatogda iti nagsardengan ken sinerkan ti lalaki a warehouse, insurat ni Sgt. Ramirez ti numero daytoy. Ket intuloydan ti naannad ta panangsurotda iti van a namarkaan iti Quality Fleet Truck Repair and Maintenance.
NAINTAR dagiti nagduduma ken aggilapgilap pay laeng ti silawna a lugan dagiti first responders iti sango ti pasdek ti Maxi-Clean, agramanen iti kalsada. Adda ambulansia, fire department, squad cars dagiti polis, sumagmamano nga awan ti markana a lugan ngem malasin latta a lugan dagiti pannakabagi ti linteg gapu kadagiti aggilapgilap a silawda. Napalawlawan ti pasdek ti Maxi-Clean, Inc iti amarilio a plastik a nakaisuratan ti balikas a: ”CRIME SCENE DO NOT CROSS”
Iti lugar ti nadadael ken napuoran a van, napalawlawan kadagiti polis a nakasuot iti bullet-proof vest; mailasin met dagiti miembro ti bomb squad, ken naidumduma ti kaadda ti unit ti Alcohol, Tobacco, Firearm and Explosives (ATF), pannakabagi ti federal government a mangpalutpot iti krimen nga adda pannakainaigna iti explosive devices.
Inamiris dagiti miembro ti bomb squad dagiti amin a van iti uneg tapno masigurado nga awanen ti sabali a bomba a naikapet kadagitoy.
Iti uneg, saan pay a nagsardeng ti panagtigtigerger ni Mrs Villa. Uray ni Veronica ken ti receptionist, madanaganda pay laeng. Addada amin iti conference room. Saan a pinalubosan ida dagiti polis a rummuar iti opisina.
Nagturong da John ken Col. Davis iti kuarto.
“Ania ti panagkunam, ni Gaspar Medalla manen ti akin-utek iti daytoy?” nakapuy ti timek ti koronel tapno saan a mangeg dagiti tallo a babbai ti saritaanda.
Immanges iti nauneg ni John. “Awan duadua, koronel. Nagpungtot iti inaramidko. Basolko.”
“Dimon babalawen ti bagim. Talaga a napeggad a kabusor dayta a Medalla,” nayesngaw ti koronel. “Now we can go on an all out war.”
“Not yet, colonel. Bay-am nga agdigos iti ragsak iti daytoy nga inaramidna. Ket inton namnamaenna a nayalatnatayon, tiraentayo ida nga awan ti at-atapda. Inton malem, mapanta iti Indian Springs Federal Prison. Adu ti kayatko a maammuan iti amak.”
“Mayatak iti dayta a planom. Ngem masapul nga aggunaytayo iti kasapaan a panawen. Agingga a bumaybayag, rumigrigat a risuten daytoy, nangnangruna ket sangkaipusdatayo dagiti pannakabagi ti linteg.”
“John... John Villa?” Nasingada iti pannakaawag ti nagan ni John.
Timmaliaw ni John. Ni Detektib Coloma, ti gayyemna iti Las Vegas Metropolitan Police Department.
“Ania ti napasamak?” sinaludsod ti detektib.
“Diak ammo... pagammuam lattan ta adda bimtak. Addakam itay iti uneg.”
“Adda dua a mekaniko a simrek iti inaladan itay…” innayon ti koronel.
“And you are...?” Tinaliaw ti detektib ti koronel.
“Patrick Davis...”
“Gayyemko,” kinuna ni John. “Kinakuyogko nga immay ditoy.”
“Ania pay ti nakitam, Mister Davis?”
“Nagluganda iti puraw a van a namarkaan iti Quality Fleet Truck Service and Maintenance.”
“Mairupaam dagiti naglugan?”
“No makitak manen ida...”
“Dagiti dadduma a tattao ditoy, nakitada ti napasamak?”
“No,” insungbat ni John. “Addakam amin ditoy uneg.”
“Okay, Mister Davis, anytime today or tomorrow, umayka iti presinto. Kitaem dagiti mug shot bareng no mailangaam dagiti akin-aramid iti daytoy.”
“No problem, detective.”
“And John, can I talk to you alone?” kinuna ti detektib.
Immabay ni John ken ni Detective Coloma iti panagturongda iti lobby.
“What the hell are you doing in Las Vegas?” sinaludsod ti detektib iti nakapuy a timek. “Kunak no nagsublikan iti California.”
“I did,” insungbat ni John. “Nagawidak iti California. Dua nga aldawko iti Hawaii, back to California. Kasangsangpetmi laeng ditoy.”
“Why do I have a feeling that anywhere you go, kakuykuyogmo ti gulo? Adda suspetsam no asino ti akin-utek iti daytoy?”
“Asino pay koma no di ni Gaspar Medalla?”
Ket inlawlawag ni John ti napasamak iti California.
Nagwingiwing ni Detective Coloma. “Diak apalan ti pagsasadam, lakay. Ken wen gayam, nagsaritakam ken ni Agent Donoteli. They are on their way to Las Vegas.”
“Ammoda nga addaak iti Las Vegas? Ania daytoy, sursurotendak iti sadino man a papanak?”
“Ammom no ania ti gapuna.”
Immanges iti nauneg ni John.
“No siak ti sika, makikooperasionak kadakuada. Para met laeng iti pagimbagam, ti amam ken ti inam. Agsipud ta agingga nga adda iti ruar ni Gaspar Medalla, agtalinaedto a napeggad ti biagyo.”
“Uray no addanton iti uneg, napeggadto latta ti biagmi. Adda kadi nagdumaanna?”
“At least, narigrigatton nga agbilin. Panunotem laeng... Ammok nga ipaayda met ti serbisio a pannakaprotektayo a sangapamiliaan. Kas gayyemmo, diak kayat nga adda dakes a mapasamak kadakayo.”
“Thanks, Fred...”
“Ken wen gayam, masapulmi ti disc iti surveillance camera... And we may have to call you back..”
“Okay and thanks again.”
Timmallikud ni Detektib Coloma ket rimmuaren iti opsisina.
“’Yan da Sergeant Ramirez?” sinaludsod ni John ken ni Koronel Davis idi duduadan.
“Sursurotenda ti nagluganan a van dagiti dua a mekaniko.”
NAGSARDENG ti puraw a van iti sango ti dumaan metten a balay. Dimsaag ti driver ket nagdardaras a simrek iti balay. Awan ti sabali a lugan a nakaparking iti driveway.
Manipud iti abay ti balay a nangisardenganda iti luganda, agpalpaliiw dagiti dua a sarhento no ania ti aramiden ti lalaki. Nagurayda iti sumagmamano a kanito. Idi kuan, nagkinnitada.
“Let’s go in,” kinuna ni Sgt. Cortez.
Nagtung-ed ti Sgt. Ramirez. Inruarna ti maysa kadagiti sumagmamano a paltogna: Smith & Wesson M&P 40. Impis-itna ti magazine realease ket natinnag ti magasin. Pinennekna no adda nagyan ti chamber ti paltog sa met laeng insublina ti magasin.
Nagparking ni Sgt. Cortez iti likudan ti puraw a van. Dimsaagda sa nagturongda iti ridaw. Pinaliiwda iti aglawlaw. Awan ti matagtagitao. Nakaasut dagiti paltogda ngem inlingedda amangan no adda agmiron a kaarubada.
Kinatok ni Sgt. Cortez ti ridaw. Ngem awan ti simmungbat. Pinuligos ni Sgt. Ramirez ti seradura. Saan a naka-lock. Nagtinnung-edda manen. Alisto ngem naannad dagiti garawda a simrekda. Nakapaturong dagiti paltogda iti uneg. Inrikepda met laeng ti ridaw.
Sinukisokda dagiti kuarto. Maysa laengen ti dida mastrek ngem awan ti tao a nakitada. Siaannadda nga immasideg iti maudi a kuarto. Nakarikep daytoy. Nagpidegda iti agsumbangir ti ridaw. Nagpaliiwda nga immuna. Tinarimaan ni Sgt. Ramirez ti panangpetpetna iti paltogna sa inseniasna ken ni Sgt. Cortez ti pananglukat daytoy iti ridaw.
Nagsagana ni Sgt. Cortez. Sa induronda ti ridaw. Dandani naggiddanda ken Sgt. Ramirez a nangipaturong iti paltogda iti uneg. Ngem naulimek iti uneg. Awan ti makitada a tao. Adda bassit a maleta iti rabaw ti kama, nakalukat ken nakargaan kadagiti lupot.
Nagin-inayad ni Sgt. Cortez nga immasideg iti banio. Awan ti tao. Inseniasna ken ni Sgt. Ramirez ti nakitana nga apagbingi a rikep ti closet.
Nainayad ti yaasidegda. Agpada a nakapaturong dagiti paltogda iti daytoy. Kellaat nga inlukat ni Sgt. Cortez ti sliding door. Nanalbaag ti ridaw.
“Por favor... didak paltogan! Saanak nga agipulong,” agpakpakaasi ti Mehikano nga agtigtigerger a nangikalub kadagiti takiagna iti rupana.
Ginuyod ni Sgt. Cortez ti lalaki sa induronna iti kama. Napatugaw daytoy.
“Por favor... no... no…” agpakpakaasi pay laeng ti lalaki a nagisiis a nagsanud agingga iti headboard. Agtigtigerger.
“Asino ti pagtrabahuam?” sinaludsod ni Sgt. Cortez.
“Mekaniko en el Quality Fleet Truck...”
“Ti nangbilin kenka a mangbomba kadagiti lugan ti Maxi-Clean ti kayatko a maammuan,” inyallawat ni Sgt. Cortez.
“No... saan a siak. Napilitak laeng. Impangtada a patayendak no saanko a tulongan ida a makastrek iti inaladan ti Maxi-Clean. Dayta laeng ti inaramidko. Diak ammo a kasdiay ti aramidenda,” inlawlawag ti Mehikano.
“Asino ngarud ti kinaduam?”
Diak ammo. Saanko nga am-ammo...”
“Agul-ulbodka!”
“Saan, talaga a saanko nga am-ammo...”
“Awaganmi dagiti polis!”
“No por favor, no policia... Patiendak koma. Talaga a saanko nga ammo.” Agpakpakaasi latta ti lalaki.
“Awagam ti Las Vegas Metropolitan Police Department,” kinuna ni Sgt. Cortez ken ni Sgt. Ramirez.
“Okay! Okay! Ibagakon.”
“Ibagam ti nagan ti kaduam ken no asino ti employerna.”
“Jose… Jose Perez. Agtabaho ken ni...” saanna nga intuloy. Kinitana dagiti dua a sarhento. Mabuteng unay ti langana.
“Gaspar Medalla?” intuloy ni Sgt. Cortez.
“Sigurado a papatayendak no maamuanda daytoy. Saannak nga agtrabaho kadakuada ngem pinilitdak.”
“No tulongannakami, tulongandaka a pumanaw iti Las Vegas.”
“Ania ti kayatyo a maammuan?” Nabang-aran ti langa ti lalaki.
“Ibagam ti ‘yan dagiti warehouse ni Gaspar Medalla ditoy Las Vegas. Ti lugar ti operasionna.”
“Saanko nga ammo ti numeroda ngem maipatuldok ti ‘yanda. Adda ti umuna iti Lamb Street. Ti kadakkelan a warehouse-da ket adda iti Craig, iti asideg ti I-15 freeway.”
“Saanak nga agtalek kenka... isu a nasaysayaat no sumurotka kadakami. Ipatuldom. No saanka nga agsalsalawasaw, palubosandaka a pumanaw. Itulnogdaka iti sadino man a bus station wenno airport a kayatmo. No saan, itulnogdaka iti presinto.”
AGPAYPAYUBYOB ni Señor Medalla iti tabakona a mangbuybuya iti telebision kadagiti damdamag iti Mehiko. Umis-isem iti maipadpadamag iti siudad ti Juarez a nagbedngan ti Texas ken Mehiko. Imbilin ti mayor ti Juarez ti saan a panagawid dagiti polis kadagiti balbalayda. Nga ag-check-in-da amin iti hotel. Inkari ngamin ti drug cartel a maysa a polis ti matay iti kada aldaw agingga iti saan a sukatan ti mayor ti agdama a hepe ti polisia. Liman ti natay a polis gapu ta saan a pinatgan ti mayor ti kayat ti drug cartel.
Nagkatawa ni Señor Medalla. Ipannakkelna unay ti bagina iti dayta a damag. Ken maragsakan gapu ta kasta ti kinabilegda a drug cartel iti Juarez, Tijuana, Nogales, wenno iti Colombia. Kontroladoda dagiti politiko ken dagiti pannakabagi ti linteg. Awan ti makaitured a sumangdo kadakuada.
Ngem kellaat a napunas ti isemna ta malagipna manen dagiti agama a Filipino a Villa. Iti laksid dagiti pangtana, ti panangpaputolna iti ramay ni Mrs. Villa, ken ti panangdusana ken ni John, awan latta ti pagmamaayanna dagitoy. Binallaaganna ni John a saan nga isuko daytoy dagiti taona kadagiti pannakabagi ti linteg ngem saan a dimngeg. Ita, nakapupok dagiti dua iti Oceanside Police Department.
Ngem saan a dayta ti pakapungtotan la unay ti lakay ta alisto laeng nga iruarna dagiti taona no di ket ti ubing a Villa! Agburek ti darana iti kinatangken ti ulo daytoy. Naibusnan ti panagteppelna!
“Ramon!” impukkawna.
“Si, Señor!” napardas ti badigardna a simmungbat. Nagparang iti ridaw.
“Kasapulak ti telepono ti warden iti Indian Springs Federal Prison. Enseguida!”
Nakailad ni Roger Villa iti akikid a katrena iti uneg ti sais por otso pie a nailet a kuartona iti Indian Springs Federal Prison. Buybuyaenna ti ladawan dagiti dua nga ipatpategna iti biag: ti dati nga asawana, ken ti anakna. Napukawna ida nga agpadpada gapu laeng iti nalabes a kinangato dagiti arapaapna. Saan a napnek iti simple laeng a biag. Kayatna nga ipaayan ida iti nam-ay a naipaidam kenkuana iti idadakkelna iti Filipinas. Inar-arapaapna ti aglaplapunosan. Tapno agbalin a mabigbigbig. Tapno dayawen ken raemen dagiti tao.
Ngem ania itan ti napasamak kenkuana?
Implawlawna ti panagkitana iti uneg ti kuartona: iti akikid a landok nga spring a naparabawan iti mattress ken ti stainless steel a lababo ken ti kasilia. Ditoyen ti pangpalabasanna iti lima a tawen ti biagna. Daytoy ti subad dagiti arapaapna.
Nagkidem, ket dina napupuotan ti panagarubos dagiti luana.
No saan koma a gapu ken ni Gaspar Medalla!
Nairanrana laeng ti panagam-ammoda ken Gaspar Medalla. Nakasangona iti maysa a poker tournament iti Belagio. Iti daydi a panawen, marigatan ti kompaniana a Maxi-Clean. Masapulna ti dakkel a puonan tapno mapadakkelna ti kompania. Isu a napanunotna ti nagsugal. Amangan, kunana, no makatsamba. Mangab-abak idi damo. Ngem kas sugal, ad-adu nga amang a maabak.
Ket nakautang. Iti ginasgasut a ribu!
Indiaya ni Gaspar Medalla ti tulongna. Makipagpuonan iti kompania. Milion a doliar ti impabulod daytoy kenkuana tapno dumakkel ti operasionna. Inawatna. Dina impagarup a maysa a bigtime drug dealer ni Gaspar Medalla. Naladawen idi maamirisna nga inaramat laeng ni Gaspar Medalla ti kompaniana tapno makai-transfer iti minilion a doliar a maideposito kadagiti nagduduma a paset ti lubong. Adu a kuarta ti nai-transfer iti Cayman Island, Bahamas, Virgin Islands, Panama ken dadduma pay. Maragsakan met ta adda porsientona iti kada kuarta a mai-transfer iti sabali a pagilian.
Agingga a namimpinsanen a nagtalek ni Gaspar Medalla kenkuana. Isunan ti pakaitalekan kadagiti kinarkarton a kuarta nga aggapu kadagiti nagduduma a siudad ti America sakbay a maidepositoda iti sabali a pagilian. Dina ammo a nabayag gayamen a sisiimen ida ti DEA ken FBI.
Napilitan a nakikooperasion kadagiti pannakabagi ti linteg. Nai-set-up ti mitingda ken Gaspar Medalla iti lugar a napalawlawan kadagiti pannakabagi ti linteg. Ngem naammuan siguro ni Gaspar dayta a plano ket saan a nagpakita daytoy.
Naisaklang iti money laundering. Ngem gapu iti itutulongna kadagiti pannakabagi ti linteg, lima laeng a tawen ti naikeddeng a pannakaibaludna. Ken saan nga inawid ti gobierno ti kompaniana.
Nagbabawi iti napasamak ngem naladawen.
Pagam-ammuan, naglukat ti landok a ridaw ti kuartona. Mangrugin nga agariwawa dagiti padana a balud a rimmuar kadagiti seldada.
Break time ket mapalubosan a rummuar dagiti balud. Ngem nasdaaw.
Gapu ta risgado kano ti biagna, sipud kaaddana iti daytoy a pagbaludan, saanda nga ipalubos a makigiddan kadagiti dadduma a balud iti breaktime.
Timmakder. Arintukiaden a nagturong iti ridaw. Timmaliaw iti agsumbangir a pasilio. Awan ti tao. Rimmuar. Nainayad a nagna. Tumanaliaw. Nagpaigid iti beranda. Iti umuna a kadsaaran, naglilinia dagiti padana a balud a rummuar. Dina ammo no ania ti aramidenna. No mapan makiummong kadagiti padana a balud wenno ania.
Nakangngeg iti napardas a danapeg. Nagpusipos. Tallo a nabaneg a Mehikano ken maysa a nangisit ti agturong iti ‘yanna. Kasla kumilaw dagiti matada.
Timmaray nga agsubli iti kuartona. Ngem nagammatan ti maysa ket induron daytoy. Naipadarumudom. Adda nangkugtar kenkuana. Napakiet iti sakit. Inulodda iti uneg ti selda. Nagsasaruno a nagdisso ti danog, kugtar ken no ania ditan iti bagina.
(Padaanan ti tuloyna iti umay a lawas.)
