Nobela ni Norberto D. Bumanglag, Jr.
MANIPUD iti balkonahe ti dakkel a balay, buybuyaen ni Gaspar Medalla ti nasipnget a bantay iti laudenda, ti aw-awaganda iti Red Rock Mountain. Kasla nayalad daytoy iti kalaudan a paset ti Las Vegas. Iti aldaw, araken ti adu a turista gapu iti kinaidumdumana a bantay: gapu iti kolorna a nalabaga— a kasla nadigos iti dara.
Sinusop ti lakay ti tabakona ket iti kinatayengteng ti ngisit ti rabii, kasla nakisinnalip ti rimmayray nga apuy ti tabakona kadagiti agkikinnidmat a rinibu a bituen iti law-ang. Agkawkawikaw ti asuk a nainayad nga ipugpug-awna.
Naidumduma kenkuana daytoy a rabii. Sumagmamano pay nga oras, mapasublinan ti 15 a milion a doliarna. Ti kuarta a nangmantsa iti kredibilidadna gapu iti maysa a Filipino a nagtalkanna. A nagtungpal a nangallilaw kenkuana.
Immanges iti nauneg. Nagrittuok dagiti ramayna iti panagmesmesna.
Sinul-oyna manen ti tabakona. Nabang-aran.
Nagbalinen ti tabakona a mangalay-ay kadagiti pakarikutanna, nga ammona nga aggibus iti daytoy a rabii. Apaman a maawatna ti kuarta ken ni John Villla, itednan a dagus ti signal iti warden ti Indian Springs Federal Prison. Papatayenda ni Roger Villa.
Ni Mrs. Villa ken ti kadua daytoy a babai? Napaisem. Agur-urayda kenkuana. Kayatna a makita iti personal ti baket nga ikarkarigatan ni John Villa nga isalakan.
Naibuang ti bangbangir a mangum-umsi nga isemna. Malagipna ti kinatangig ni John Villa. Gapu kadagiti nagpasaran daytoy iti paggugubatan iti Iraq ken Afghanistan, ipagarup lattan ni John a maartapan daytoy ti kinasiglatna.
Torpe, naitanimitimna.
Ngem rinaemna met ni John. Adda prinsipiona. Saanna a kayat ti maikuskuspil. Nagbiddut laeng a nakasarak iti kabusorna.
Gapu ta sakbay a sumingising ti baro a bigat, mapukawton iti lubong ti pamilia Villa.
“Señor, agur-urayen ni Misis Villa kadakayo,” timek ni Ramon manipud iti ridaw ti balkonahe.
Nakaun-uneg ti panangsusop ti lakay iti tabakona ket ad-adda pay a rimmayray ti apuy daytoy.
NABUGSONG iti sipnget dagiti dua a sarhento a nakapakleb iti bakras ti Red Rock Mountain. Nakaturong ti night vision a largabista ni Sgt. Ramirez iti agpaypayubyob a lakay iti balkonahe a nakaterno iti puraw a kasla adda atendaranna a “Quinceanara.” Tradisionda a Mehikano ken dadduma a paset ti Latin America, ti panangrambakda iti maikasangapulo ket lima a tawen ti babai a pannakayam-ammona iti gimong ken pannakaipaay kenkuana ti wayawaya iti itatapogna a kas naan-anay a babai.
Nagwingiwing ni Sgt. Ramirez. Kasano a ti sangapulo ket lima ti tawenna a babai, addaanen iti naan-anay a panunot ken kabaelan a mangsango iti pagrebbengan ti maysa a nataengan a babai. Isu a masapa nga agasawa dagiti Mehikana gapu iti daytoy a tradision, nakunana iti panunotna. Nalagipna ti anakna a babai ket nagsakuntip.
“Adda problema?” sinaludsod ni Sgt. Cortez nga adda iti abayna.
Imbaba ni Sgt. Ramirez ti largabistana. “Awan,” isungbatna. Nagballikid a nagdata a nangbuya iti namurumoran iti bituen a law-ang. “Imposible a makastrekta iti dayta a balay. Kasla Fort Knox a napalawlawan iti adu a nagtagiarmas a guardia.”
Nagdata met ni Sgt. Cortez a nangbuya iti law-ang. “Agurayta,” kinunana. Kinitana ti relona. Impis-itna ti buton a namagsilaw. “Dua nga oras laengen, pumanaw ti bunggoy ni Gaspar Medalla. Agturongda iti Lorenzi Park a pangawatanna iti kuarta. Bassitdanton a mabati. Saanda met siguro nga ikuyog da Misis Villa ken Sandra. Isunto daytan ti gundawayta a sumrek. Isalakanta dagiti dua a babbai. Pakaammuanta ni John a naispalen ti inana ket isunton ti makaammo no ania ti aramidenna.”
Bimmallaet ti ulimek. Awan ti tagtagari ni Sgt. Ramirez.
“Arestuen dagiti pannakabagi ti linteg ni Gaspar Medalla. Saan a maisubli ti kinse a milion...”
Ulimek manen.
“Hey, apay a saanka metten a maun-uni?” sinaludsod ni Sgt. Cortez.
“Ammona ngata?” nayesngaw ni Sgt. Ramirez.
“Ammona ngata nga?” inulit ni Sgt. Cortez ti saludsod ni Sgt. Ramirez.
“Ni Captain Villa... Ti lima a milion a naggapu iti Al Sujud… iti palasio ni Saddam.”
Saan a nakasungbat ni Sgt. Cortez. Ita, isu metten ti naikuleng. Buybuyaenda pay laeng dagiti bituen.
“Nagtalek ngata lattan a namimpinsan kadatayo?” Ni manen Sgt. Ramirez.
“Saan a naallukoy ti Marine a nagtestigo kontra kadatayo. Pinilina ti nangsango iti court martial a kas met laeng kadatayo nga uppat.” Immanges iti nauneg ni Sgt. Ramirez. “Buribor ti konsensiak dayta iti agnanayon. He was a good commanding officer and a friend. No saan a gapu iti court martial iti rekordna, uray no naabsuelto met laeng ti kaso, naital-o koman a Major wenno Lieutenant Colonel. Dinusa ti Marine gapu iti kinapudnona a gayyem ken iti panagtalekna kadatayo.”
“Dayta ngata ti gapuna nga in-resign-na ti komisionna?”
“Panagkunak... Ammona nga awan ti namnamanan a maital-o.”
Dandani naggiddan a nagsennaay dagiti dua. Sa naipasngay ti makatitileng nga ullimek malaksid laeng iti kanta dagiti babassit a nabiag iti natikag ken napudot a desierto ti Las Vegas.
“No maipasangoak iti isu met laeng a situasion ita— makitam ti binaul a kuarta-- ania ti aramidem?” sinaludsod ni Sgt. Cortez.
Saan a simmungbat ni Sgt. Ramirez. Nasingada ketdi iti karasakas, sa danapeg ken nakapuy a timek. Nagdardaras ni Sgt. Ramirez a nangpidut iti abayna iti M-4 a nakaptan ti atiddog a silencer. Insagana met ni Sgt. Cortez ti adda silencer-na a Sig Sauer P229. Nagpaklebda. Sinirig ni Sgt. Ramirez ti night vision scope ti M-4. Nalawag a makita ti sarhento ti tallo nga anniniwan a kasla adda sapsapulenda. Inin-inayadna nga inggunay ti sirsiripenna nga scope. Iti saan unay nga adayo kadagiti tallo nga anniniwan, nalawag a makitana dagiti dua a panakkelen nga agay-ayam a koneho. Nagdata a nagaludaid ni Sgt. Ramirez tapno saan a matupar ida dagiti tallo a tattao.
PINULIGOS ni Ramon ti joy stick ti pan tilt zoom (PTZ) camera. Impaturongna ti kamera iti lauden ti balay nga atapen dagiti taona nga adda datdatlag a garaw. In-zoom-na ti kamera kadagiti tallo. Adda batbatuenda.
“Hefe, solo conejo,” inradio ti maysa kadakuada. “Hepe, rabbit laeng.”
Nakaanges iti nalukay ni Ramon. Dina ammo no apay, ngem madmadi ti riknana iti kaaddada ditoy Las Vegas. Makasuron ken ni Gaspar Medalla a boss-na gapu ta iti laksid ti panangballaagna iti daytoy a napeggad unay ti pannakisangona ken ni John Villa, immannugot nga immay iti Las Vegas. Mabalin met a nangbilin koma lattan iti maysa kadagiti taona a mangawat iti kuarta. Ngem nalabes ti kinapangas ti lakay. Sangkaulit daytoy kenkuana a malaksid iti Plan One— kidnapenda ti ina ni John a pangsiguradoda nga awan ti dakes nga aramiden ni John agingga iti saanda a maawat ti kuarta— adda pay maikadua ken maikatlo a plano. Ngem agduadua no maipatungpalda dagiti dua a plano. Addada iti America. Saanda a teritorio. Kayatna koma a mapasamak daytoy iti Tijuana. Ngem no mangeddeng ni Señor Medalla, isu ti masurot.
Intuloy ni Ramon nga impalawlaw ti kamera agingga iti bakras ti Red Rock Mountain. Kellaat, adda nakitana a naggilap. Insardengna a pinagpuligos ti joy stick. Insublina nga inturong ti kamera iti bakras ti bantay. In-zoom-na ti kamera. Miningminganna a naimbag ti bakras ti bantay. Ngem awan met ti naidumduma a makitana. Nagwingiwing. Intuloyna a pinagwerret ti kamera iti aglawlaw ti balay.
LINAWLAW manen ni Mrs. Villa iti panakkelen a kuarto. Sumapsapul iti mabalin a paglibasanda. Ngem uray no aragaag laeng ti lawag ti init wenno dagiti silaw iti ruar iti rabii, awan pay a makitana. Maikaduan nga aldaw a nakapupokda iti daytoy a kuarto. Nakatulbek ti ridaw. Narikepan dagiti tawa iti kayo a shades.
Awan ti nangdangran kadakuada. Dua a nagtagiarmas a lallaki ti sumrek iti kuartoda a mangitulod iti kanenda, mamitlo a daras iti maysa nga aldaw. Ngem saanda a makisarita. Maymaysa laeng ti maibagada. Sangaili ida ni Gaspar Medalla.
Ni Sandra, masursuronen kenkuana. Nangnangruna idi ilawlawagna iti balasang ti nakaigapuan ti pannakakidnapda. Ti nakaigapuan ti nakaibaludan ni Roger a lakayna. Saan payen a makisarita kenkuana.
Tunggal sumrek dagiti lallaki a mangited iti kanenda, makisarita daytoy a ruk-atanda isuna. Nga awan ti bibiang daytoy no ania man ti nagbasolanna. Padasen pay daytoy ida a sulisogen. Ngem awan ti nangikaso kenkuana.
Napukawen ti panagraemna iti daytoy a babai.
Madamdama pay bassit, nangngegna ti karatikit ti tulbek a maiselselsel iti tutulbekan ti ridaw. Nagtugaw ni Mrs. Villa iti iking ti kama. Nailukat ti ridaw ket simrek ti uppat a nagtagiarmas a nababaked a lallaki.
Bimmaringkuas a dagus ni Sandra sa nagtaray a rummuar. Ngem saan a nakaadayo. Nagsanud iti iseserrek ti barbasan a lakay a nakaterno iti puraw. Nakaammal iti agas-asuk a tabako. Ken nupay lakay metten, natindek pay laeng ti takderna.
“Señor, please let me go!” insangit ni Sandra. Ginadatna a sagiden ti lakay ngem ginammatan a dagus ti maysa kadagiti nagtagiarmas a lallaki sa inyadayona.
“Por favor, señor, let me go. Awan ti pakainaigak iti ania man nga inaramid dayta a baket.” Agpakpakaasi nga aggulgulagol ni Sandra.
Immasideg ni Gaspar Medalla ken ni Mrs. Villa. Natadem dagiti mata ti baket a mangsipsiput iti lakay. Namin-adun a nakitana ti ladawan daytoy. Isu daytoy ti sairo a lakay a nangibilin iti pannakaputol ti ramayna. Ti demonio nga agtarigagay a mangkettel iti biagda a sangapamilia.
“Hola, Señora Villa! Mangnamnamaak a nasayaat met laeng ti panangtrato kenka dagiti taok.”
Saan a simmungbat ni Mrs. Villa. Dina pay kayat a sarangen ti rupa ti lakay. Minatmatanna ketdi ti naputol a kikitna. Nagtigerger dagiti ramayna.
“Sapay koma ta dimo ibilang a personal daytoy, Señora Villa…”
Tinangad ni Mrs. Villa ti lakay. “No saan a personal, apay nga addaak ditoy?” nagtigerger ti timekna.
“Insurance, Señora. Siguraduek laeng a mapasublik ti kuartak. Ta no saan...”
“Ta no saan, papapataynak?” inyallawat ni Mrs. Villa.
Iti nangngegna, imkis manen ni Sandra. “Señor, awan ti basolko! Ruk-atandak koma. Please…” Naggulgulagol.
Immisem ti lakay.
“Ngem uray no maisubli ti kuartam, papatayennakamto latta. Apay a dinak pay laeng papatayen ita? Awanan iti bain. Kriminal!” kinuna ni Mrs. Villa.
Nagngirsi ni Gaspar Medalla. “Sorry, Señora Villa. Saan a siak ti rumbeng a kapungtotmo. Ta no saan koma a tinakaw ti asawam ti kuartak, awan koma ti kastoy a mapaspasamak. Isu a babalawem ti birkog nga asawam!”
Timmakder ni Mrs. Villa ket kellaat a tinungpana ti lakay. “Dayta ti gunggonam iti panangpaputolmo iti ramayko,” kinunana.
Saan a nalisian ti lakay ti saanna a napakadaan a tungpa. Napardas unay dagiti ima ni Mrs. Villa.
Napaspas dagiti dua a badigard a nangtengngel ken ni Mrs. Villa nga aggulgulagol. Lumablabaga ti rupa ti baket iti pungtotna.
Inapiras ni Gaspar Medalla ti pingpingna a nagdissuan ti tungpa. Inseniasna kadagiti badigardna ti panangruk-atda iti baket.
Nagtungpal dagiti dua. Nagdardaras manen ti baket a nangdarup iti lakay.
“Saankanto nga agballigi a mangdadael iti pamiliami, bastardo a lakay!” inyikkis ni Mrs. Villa, ket timmayab manen ti kanawan nga imana. Sinippaw ni Gaspar Medalla ti takiag ni Mrs Villa. Sa iti nagmumuot a pungtotna iti baket, pinanalpaakna ti rupa daytoy. Napatugaw nga agsangsangit ti baket.
“Para dayta ti estupido a birkog a lakaymo,” natangken ti timek ni Gaspar Medalla.
Timmakder ni Mrs. Villa. “Adu dagiti nagbiddutan ni Roger, ngem saan a birkog. Adda prinsipiona. Ken saanna a maitured ti mangdangran iti babai. Saan a kas kenka, animalka.” Duklosenna koma manen ti lakay ngem bimmallaet dagiti badigard. Tinengngelda. “No masarakannaka ti anakko, bayadam daytoy nga inaramidmo kadakami.” Ket tinupraanna ti lakay.
Nagdisso ti tupra iti puraw a terno ti lakay. Ad-addan a rimmasuk ti pungtot daytoy. Ginammatanna ti buok ti baket. Ginuttana. “Immalaka met laeng iti anakmo a natangken ti ulona!” Nagsaruno ti dua a tungpa iti agsumbangir a pingping ti baket. “Imasem ti mangpalabas iti daytoy a rabiim. Agsipud ta sakbay a sumingising ti init inton bigat, agkukuyogkayton a sangapamilia a sumaklang iti langit!” Agkatkatawa ti lakay a timmallikud.
“Saanka nga agballigi!” inyikkis ni Mrs. Villa.
Kinamakam met ni Sandra ti lakaya. “Señor... Señor,” kinunana bayat ti panangigawgawidna iti aruaten ti lakay.
Nagdardaras a tinengngel dagiti badigard ni Sandra.
Nagpusipos ti lakay.
“Pangngaasim, señor... awan ti basolko. Let me go, por favor,” insangitna.
Kimmusilap laeng ti lakay. Nagpusipos sa rimmuaren iti kuarto. Simmurot dagiti badigardna ket nabati da Mrs. Villa ken Sandra.
“Basolmo! Basolmo!” inyikkis ni Sandra ken ni Mrs. Villa apaman a nakaruar dagiti badigard ken nairikepda ti ridaw.
Tinangad ni Mrs. Villa ni Sandra, ti awan a make-up ti rupana, dagiti nakulkol a buokna ken ti natiltil a kawesna.
“Birkog gayam ni Mister Villa. Nagbibiagkayo a kunam no nabaknangkayo ngem tinaktakaw met gayam ti naggapuan ti pinaglaslastogyo.”
“Shut up!” inyikkis metten ni Mrs. Villa.
“Ammom, I never even really like, John...”
Nagmulagat ti baket. “Apay ngarud a kamkamatem?”
“Kamkamaten? Soldado?” inngirsi ni Sandra. “Asino ti mayat a mangasawa iti maysa a Marine? Adda nobiok a doktor. Agburburek ti darak iti dayta nga anakmo. Agrukbab dagiti lallaki kaniak. Isuna laeng ti nakaitured a nangsugat iti riknak. Ket kayatko ti agibales. Kayatko a siak ti mangibasura kenkuana.”
Timmakder ni Mrs Villa. Apagkimat, nanalpaaken ti pingping ni Sandra.
Naklaat ti balasang. Imbes a sumubbot, nagtaray iti kama ket immudumodna ti rupana dita.
KINITA ni John ti oras: alas onse media iti rabii. Addadan ken Col. Davis iti Lorenzi Park. Ngem addada pay laeng iti uneg ti puraw a cargo van. Pinennekda dagiti paltogda no okey met laeng dagitoy. Sagduduada iti paltog. Maysa ti nakasalikad, sabali ti nai-tape iti sakada.
Liningay ni John dagiti kuarta iti likudda. Uppat a dadakkel a karton ti nakailaonanna. Sililimed nga insaleksek ni John ti dua a bukodda a tracking device iti dua a karton. Sabali laeng ti inkabilda iti cargo van.
Nakaul-ulimek ti uneg ti Lorenzi Park. Awan ti matagtagitao. Itay malem, sinerraan da Agent Donoteli ti parke. Nangipalawlawda kadagiti adu a barricade ken nagipaskilda iti pakaammo a marikpan ti parke para iti konstruksion ita a rabii. Kadagiti nasipnget a paset ti parke, iti uneg dagiti pasdek, iti ngato dagiti dadakkel a kayo ken iti pantok dagiti pasdek iti uneg ti parke, nakapuesto dagiti sharpshooter a SWAT team. Iti kalsada, naiparking ti sumagmamano a utility truck ken van a naglaon iti sumagmamano pay nga ahente ti DEA, FBI ken miembro ti Las Vegas Metropolitan Police. No agpakita ni Gaspar Medalla, awan ti mabalinna a pagtarayan.
“Radio check, Captain Villa... Acknowledge. Over.” Timek ni Agent Donoteli.
“Loud and clear, agent. Hear you loud and clear,” insungbat ni John.
“Fifteen minutes to go, Captain... Colonel… fifteen minutes to go. We are in position.” Ni latta Agent Donoteli manipud iti wire.
Tinaldiapan da John ken Col. Davis ti na-synchronized nga oras ti reloda. Sangapulo ket lima a minuto pay sakbay ti alas-dose.
“We are ready,” insungbat ni John. Impalawlawna ti panagkitana. Iti back mirror, nakitana ti maysa a tao nga agidurduron iti cart. “Agent Donoteli, security breach,” inradiona. “Makitayo ti tao nga agidurduron iti shopping cart?”
“It’s okay John... just a homeless man wandering. Nangibaonakon iti tao a mangtsek kenkuana. Don’t worry about him,” insungbat ni Agent Donoteli.
Timmaliaw manen ni John iti tao ng agidurduron iti cart. Iti saan unay nga adayo, adda umas-asideg a tao a nakasuot iti amarilio a vest. Kinasaritana ti tao nga agidurduron iti cart.
“Taken care of, John. Nothing to worry about,” inradio manen ni Agent Donoteli. “Just a homeless man. Agpalpallailang laeng iti kalsada.”
Nakaanges iti nalukay ni John. Nagkinnitada manen ken ni Col. Davis.
Nasingada iti panaguni ti selpon. Ti selpon nga inted ni Gaspar Medalla ken ni John. Dinagdagus a pinidut ni John.
“Ballaag, saanka nga agun-uni.” Text ni Gaspar Medalla.
Adda simmaruno a text. Ladawan ti inana ni John ken ni Sandra agraman ni Gaspar Medalla.
“No kayatmo a makita ti inam a sibibiag, aramidem ti ania man nga ibagak. Ammok a naka-wire-ka, isu a saanka nga agun-uni,” in-text manen ni Gaspar Medalla.
Nakaul-ulimek da John ken ti koronel.
“Idelibermo ti kuarta iti Fontainebleau, enseguida. Beinte minuto. No cops. No awanka iti dayta a lugar iti uneg ti beinte a minuto, matay ti inam.”
Nagmulagat ni John a nangitudo iti nagan a Fontainebleau, salsaludsodenna ti lokasionna.
Insenias ti koronel ti panangpagandar ni John iti lugan.
Nagungor a dagus ti lugan.
“John, what the heck is going on?” timek ni Agent Donoteli apaman a nagandar ti lugan.
Saan a simmungbat ni John. Napardasda a rimmuar iti parke. Basta dinungparda lattan ti barricade iti ruangan.
“John... Colonel Davis, what the hell is going on? Papananyo? John, acknowledge... John, don’t do this. Don’t compromise the mission,” imkisen ni Agent Donoteli.
“All unit... all unit… we are moving... all unit, we are moving,” inradio ni Agent Rojas.
Iti back mirror, nakita ni John dagiti kumaribuso a SWAT team nga agsubli kadagiti luganda. Nakitana dagiti napaspas a lugan iti likudda. Ngem napardas ti panagmaneho ni John idinto ta ipatpatuldo ni Col. Davis ti pagturonganda. Duapulo laeng a minuto ti inted ni Gaspar Medalla a makagteng iti Fontainebleau. Inwekweknan ti siliniador. Nagungor ti lugan. Ngem linemmes ti napigpigsa a kanalbuong. Iti likud, nakitana ti lugan a sumarsaruno kadakuada a bimtak ken lamlamutenen ti apuy.
(Maituloyto)
