Nobela ni DIONISIO S. BULONG
Naipablaak iti Bannawag, nangrugi iti Marso 11, 2013 a bilang.
AGSAPA ti Domingo. Iti sango ti ruanganda, pumpunasan ni Mang Bianong ti sarming ti pimmag-ong a kotsena. Nakarubuaten. Ur-urayenna laengen ni Manang Mameng a rummuar. Kas ruamda no agsapa ti Domingo, mapanda makitienda dita Balintawak ta ad-adu ti nateng dita ken nalaklaka pay ta dita ti pagidissaagan dagiti komprador a pakairamanan dagiti aggapu iti Pangasinan ken Baguio.
“’Maykan! Alas siete median!” indagdag ni Mang Bianong ken ni Manang Mameng.
Iti siledda, nagkuretret ti muging ni Manang Mameng. Dudua ribu ti balonenda a makitienda para iti maysa a lawas a kasapulanda? Adda iduldulinna ngem para emerhensia. Numona ta makalawas pay sa maala ni Mang Bianong ti pensionna iti banko.
Rimmuar iti siled ni Manang Mameng. Naglayon iti ridaw. “Adda iduldulinmo dita? Agkurang ti balonenta. Nagbayadak gayam iti koriente ken danum idi kalman,” kinunana ken ni Mang Bianong.
Galiera Queen (MAUDI A PASET)
No apay ketdi a kellaat met a kinaut ni Mang Bianong ti bolsa ti shorts-na a checkered. Sa kasla adda nangpat-il iti dakulapna idi maarikapna ti nalukot nga uppat a ribu a puonan ken inabakna iti napalabas a laban ni Ella a dina pay gayam pinaidulin ken ni Dex. “Kua… ‘toy laeng paigatang ni Dex iti netib a bisukol ken suso nga aggapu dita Pangasinan ti adda ditoy bolsak!” ti nakarawana nga insungbat. “Mangibagaka pay la ken ni Ella ta sukatakto!”
Ngem saanen a nasken a mangibagada ken ni Ella iti nayon ti pakitienda. Ammo ngamin ti balasangda ti oras ti pannakitienda dagiti dadakkelna, ket idi mangngeg daytoy ti panagpatangda, dagus nga immulog. Isu met nga agsubli koma ni Manang Mameng iti siledda.
“’My, pakitiendam!” indiaya ni Ella ti nakupin a lima ribu a pisos.
Kinita ni Manang Mameng ni Mang Bianong.
“Alaemon, a!” kinuna ni Mang Bianong. “Ania ti kayatmo a gatangenmi?”
“Bahala na kayo!” insungbat ni Ella.
Ania koma ti maaramidan ni Manang Mameng ket talaga met nga agkurang ti pakitiendada? Isu a kasla kimsen ti imana a nangawat iti kuarta ken ni Ella. “Sukatanminto no maala ni daddym ti pensionna,” kinuna laengen ni Manang Mameng a bulonna a rimmuar.
Ania ngarud, naginnisem laengen da Mang Bianong ken Ella.
Naglayon ni Ella iti mini-farm idi makapanaw dagiti dadakkelna. Kayatna nga ammuen no ania ti resulta ti imbilinna kada Jong ken Elmer. Adda ngamin imbitasion kenkuana ti Del Monte Cockpit. Gagangay a laban ngem adda premio ti tallo a kapardasan a laban iti kada grupo. Adda pay premio ti kapautan a laban. Sangaribu ti legban.
Nakalukat ti ruangan. Agpakpakan ni Dex kadagiti baudda a nadatnganna. Iti sagpatan ti kalapaw, napaisem idi makitana ni Jong a nakadata nga agur-urok a lumnek-dumukol ti busingar a pusegna a nalukaisan iti linukotna a gayadan ti bumerde a kamisetana. Iti linong ti daan a yero a naisilpo iti sikigan ti kalapaw, agtantanittit ti kalub ti kaldero a nakasaang iti tagaang a dadakkel a bato.
Nataliaw ni Dex ni Ella. “Jong, ‘ta apuyenta!” impukkawna.
Napabaringkuas ni Jong. Siaalisto a nangbennat iti gayadan ti kamisetana idi makitana ni Ella.
“Nakitam dagiti kunada a kassangpet a lemon dita Road 20?” sinaludsod ni Ella.
“Wen. Nangina ken sixteen months laeng. Dida patawaran a kunam la no napintas unay dagiti manokda. Biaheroda met ngamin. Baka ginatangda laeng iti backyard idiay Iloilo ket ibagada metten no makasangpetda ditoy a naggapu ti manokda iti farm idiay Bacolod.”
“Sagmamano? Pinolisyo ida?”
“Uppat a ribu ti maysa. Gagangay ti ubbing, napardasda, ngem awan pay direksion ti danogda. Nawasnay met ketdi ti gurongda. Kaaduanna ti darisayen,” insungbat ni Jong. Bimmaba iti kalapaw, pinidutna ti immuging a pot holder a naisab-it iti diding ket binagkatna ti kalub ti kaldero a nagmilamil iti imbel-ana a segget. Linang-abna ti alibungubong ti naatiananen nga innapay sa inalay-ayanna ti tagaang.
“Talaga nga awan direksion ti kabilda ta ubbingda pay,” kinuna ni Ella. “Pulotanendatayo dita Del Monte no kasta ti idayotayo. Ti biahero nga aglaklako dita Santa Ines?”
“Napanak iti puestoda dita Ugong. Kuna ti sidekick-na a nadanonko a para lako met la gayam ti agang-angkat idiay Ilokos. Awan kano pay ti simmangpet a manokda.”
Nakapakanen ni Dex. Kinadkadanna ti tagaang ket impatugawna ti kaldero kadagiti arimbatayan a beggang. Insublatna nga insaang ti pariok tapno agprito iti tuyo a bilis. Isu met nga agit-it ti naiduron a rikep ti ruangan. Ni Elmer a nagbitbit iti botelia a naisupot iti plastik.
“Anong balita?” impasabat ni Ella.
Inyawat ni Elmer ti supot ken ni Jong sa nagpiapi iti sagpatan ti kalapaw. “Adda mabalin dita San Pedro, Laguna,” insungbatna ken Ella.
“Mano a bulanda?”
“Dua a tawendan. Naglaka!”
“O?” naggagar ni Ella. “Sagmamano?” Inapputna ti agongna idi agsaretset ti lutlutuen ni Dex. Immadayo sa impal-idna ti dakulapna iti agongna.
“One-five lang ti maysa!”
Kasla di mamati ni Ella iti nangngegna. “Oh! Anong lahi? Baka native? Farm ba ‘yon?”
“Panagkitak adda darada a kelso. Bagsakan daydiay, pagitulodanda kadagiti manok nga isangpet dagiti biahero.”
“Mabalinda nga ilaban dita Del Monte?”
“Puwedeng-puwede. Nagbalin pay ti bullakay a darisayenmo!” inkatawa ni Elmer.
Nagpakada ni Ella. Idi agsubli, iggemnan ti paigatangna iti manok agraman ti dadduma pay a gastos ni Elmer.
“Mano ti alaek?” sinaludsod ni Elmer.
“Uppat! Ikkanka iti five thousand pati plete ken meriendam. Laingem ti agpili.” Inyawat ni Ella ti kuarta ken ni Elmer. “Adda pay twenty days preparation.”
“Mapanak no bigat.” Imbolsa ni Elmer ti kuarta. Inawidna ti botelia.
“Pakaammuannak a dagus!” kinuna ni Ella a bulonna a timmallikud ta ammonan ti sumaruno nga aramiden dagiti kaduana.
MULMULENGLENGAN ni Manang Mameng ti telebision, ngem dina mayulo ti kaay-ayona a programa iti leppas ti pangngaldaw. Iti kanigidna, itay pay a nakanganga a nakaturog ni Mang Bianong. No kastoy a leppas pangngaldaw ditoy subdibision, bin-ig nga uni ti telebision ti mangngeg. No adda man mangngeg wenno makita nga agpagpagna iti kalsada iti kastoy nga oras, dagiti laeng agsuksukain iti basura a sulpeng nga ubbing a nakalibas iti agbambantay a tanod iti ruangan ti subdibision.
Immanges iti nauneg ni Manang Mameng. Agdumada la unay nga agkabsat, naisip ni Manang Mameng a da Ella ken ti manong ti balasangna nga adda iti Hawaii ti pampanunotenna. Ti ngamin baroda, kaykayatna ti agmaymaysa. Idi malpasna ti kursona, nagtrabaho a dagus iti maysa a kompania iti Sta. Rosa, Laguna. Kalpasan ti makatawen, nagpakada nga agtrabaho idiay Qatar. Iti sumuno a tawen, addan iti Honolulu . Nagturista kano ta sinurotna ti girlfriend-na a nars nga anak ti agassawa a taga-Ilocos Norte nga agnaeden iti Hawaii.
Anianto ti masakbayan ti anakko, apo, no dina maiwaksi ti pannakigalierana? nakuna ni Manang Mameng iti unegna. Mammallotto la ketdi met ti maasawana.
Nasinga ti panagpampanunot ti baket idi makarikna iti nabara ken nadagsen iti kanigid nga abagana. Isu pay la ti pannakadlawna a nakasadag gayamen ti ulo ni Mang Bianong ket makatkatayan gayamen ti asawana ti abagana.
“Aniakan, Bibiano, ta nakataltalna latta ti panunotmo,” kinuna ni Manang Mameng. Insimpana ti ulo ti asawana iti sanggir ti sopa.
Ngem nakapuot ni Mang Bianong. Inyamlidna ti bukot ti dakulapna kadagiti gigisna. “Aniat’ napasamak iti kabalio ni Superman?” Naginat a nalawlawan ti suyaabna.
Imbes a makaunget, nagkatawa ketdi ni Manang Mameng. “Nagkabalio a Superman? Ni Willie ti buybuyaem! Apounaykan, Bibiano!”
“Kasta, aya?” Nalawlawa manen ti suyaab ni Mang Bianong.
“Madlawko ket natalna latta ti panunotmo uray no kasta ‘ta balasangmo,” impormal ni Manang Mameng. “Kasanon ‘ta ubing no saanta a masimpa ti panagbiagna sakbay a panawanta. Kaanonto nga ituloyna ti panagbasana?”
“Agtuloyto, uray pupuotem!” nakataltalged a sungbat ni Mang Bianong.
“Kaanonto? Santo la agbalawen no awantan? Addan pamilia ni manongna. Saanto a maipamaysa a tarabayen daytoy.”
“Psychology, inada!” Nagmuestra ni Mang Bianong. “Idi elementary, mano a kompetision ti nakipartisiparan ken nagab-abakanna iti medalia? Iti haiskul, star player iti volleyball ti eskuelada. Pagam-ammuan madin. Boring, boring, kinunana. Idi first year college, pambato a chess player. Bigla manen a nagikkat idi mapagkampeonna ti eskuelada. Boring kano manen.” Immanges iti dakkel ni Mang Bianong.
“Ania ngarud ti kayatmo nga ipaawat?”
“Recognition. Pannakabigbig iti ania man a kayatna a tapogan a kompetision ti sapsapulen ‘ta anakmo. Isu a dika agdanag. Kas kadagiti immuna a nagesmanna, maumaannanto met ti pannakipallot. Sakologi, kunak ngarud!” Nagtungtung-ed ni Mang Bianong.
“Ku, saykolodyika a saykolodyi. No kasta, am-ambisionam met ti tropeo. Ngem mano pulon a tawen a makipalpallotka, uray maysa la koma a para kudkod a tropeom, awan pay!” inlibbi ni Manang Mameng.
Kunam la no nakatosan ni Mang Bianong. “Uray, a, ta mangab-abakak met!” Napitpit ti isemna.
“Wen, a, ta isu met ti ibagam no sumangpetka. Ngem awan met ti isangpetmo a natay a manok nga inabakmo. Pati manokmo nga inlabanmo, awan. Dimo kuna nga impadawatmo pati manokmo a nangabak?”
Ad-addan a bimmara ti rupa ni Mang Bianong. Nupay kasta, inkarigatanna latta ti nagkatawa. “Agpakbetka man ketdi ‘ti adda kumpitis ken patanina a sagpawam iti bagnet, inada,” pinangyaw-awanna.
Sumungbat koma ni Manang Mameng ngem isu met nga adda agyanasyas iti agdan. Ni Ella a nakatapungor iti tualia ken nakasuot iti derosas a roba. Naglayon iti ridaw. Nagkinnita dagiti agassawa.
“Dex! Dex!” Binanugbog ni Ella ti rikep ti mini-farm.
Iti kalapaw, arintarayen ni Dex a nangpanaw ken ni Elmer a nakauksob a mangipapaid iti nalabaga a kipisna. Nakasugargar ti iming ken barbasna a naiguduan ti ubanna a makadominggon a dina kinartiaan.
“Bakit? Anong nangyari at parang takot na takot kang tumawag?” sinaludsod ni Ella ken ni Elmer.
Nagpug-aw ni Elmer sa sinusopna ti nakaselopin nga “ice tubig” nga iggemna. “Baka ni-raid ang bagsakan!”
“Ha?”
“Oo, may dalawang mobile akong nakita. Apagisu a makaluganak iti taksi itay dumtengda.”
“Bakit naman i-raid?”
Nagngilangil ni Elmer. “Adda atapko nga adda illegal nga aktibidad iti uneg ti bagsakan,” kinunana.
“Baka tinakaw dagiti itultulodda a manok idiay!” imballaet ni Dex.
“Susmariosep! No kasta, awan nagatangmo?” Nagmulagat ni Ella.
“Dagitada!” insungo ni Elmer dagiti uppat a bay-on iti linong dagiti saba iti abagaten ti kalapaw. “Ngem di immanay a pinagtaksik ti sobrak ta pinaglayonkon ti taksi ditoy.”
“Nakabili ka naman pala. Baka hindi ‘yon ang ni-raid. At saka kung may mobile, meron na bang raid?”
Nagayek-ek ni Elmer a nangkudkod iti teltelna.
“Baka nakaw nga ang mga manok!” Agduadua latta ni Dex.
“Saantayon a basol. Ginatangtayo met. Saan met a datayo ti nagtakaw,” kinuna manen ni Elmer.
Nangala ni Dex iti uppat a takkab ket sinaggaysana nga impisok dita dagiti manok a bin-ig a darisayen. “Ala, adda met ngipen ti kimat a kalasagda.”
“Puro darisayen a puraw ti gurongda ti innalak ta hustonto no kabus. Nairana iti kabus ti fastest kill ti Del Monte,” kinuna ketdi ni Elmer.
Nakatartaraki dagiti manok. Nawasnay dagiti napino a gurongda. Ket dinayaw a sililimed ni Ella ti siglat ni Elmer nga agpili. “Sagmamano ti natuloy a presioda?”
“One five. Dua a tawendan, ngem presio laeng ti stag ti presioda.”
“Okey. Saanyo a pakanen ida a masapa ta polisentayo,” imbilinna sakbay a pimmanaw.
NASDAAW ni Mang Bianong idi makitana dagiti kabarbaro a manok ni Ella. Ad-addan ti siddaawna idi maammuanna ti inggatang ni Elmer.
“Naggapuanda?” sinaludsod ni Mang Bianong. “Iti farm, dida ibbatan iti innem a ribu ti maysa kadagita. Mano a talaga?”
“One-five!”
“It’s impossible!”
“No , bossing, it’s abilidad!” inyellek ni Elmer.
“Polisentay' ida!” kinuna ni Mang Bianong.
Ket uray la nagsul-oy ti lakay idi pinadulang ti maysa kadagiti darisayen ti maysa kadagiti winner a manokna. Kasta manen ti maikadua. Saanen a pinapolis ni Mang Bianong dagiti dua.
“Class A talaga!” kinuna ni Elmer.
“Double A!” kinuna met ni Mang Bianong. Kinitana ni Dex. “Manon ti iduldulinmo?”
“Ti kuartak wenno ti kuartam, boss?”
“Ne, pimmangaska metten, sika, Dex!” inkatawa ni Mang Bianong. “Ti kuartak, a!”
“Siamen kenka, bossing!”
Kinita ni Mang Bianong ni Ella. “Mano ti umuna nga ilabanyo?”
“Lahat, dad!”
“Ngem saankan nga agibbet!” Timmangken ti timek ni Mang Bianong. “Delikado ti ar-aramidem. Agunget manen ni mommy-m no maammuanna.”
Nagkatawa laeng ni Ella. Kiniddayanna ni Elmer. “Guys, magkuwento kayo!” kinunana.
“Manipud ulo agingga iti dapan, hanga ang mga tao kay Ella, boss!” kinuna ni Dex.
“Gapu iti panagpaseksina!” immulagat ni Mang Bianong.
“Gapu ta isu ti umuna a babai a nakitada a nagibbet, boss. Talaga a kayana!” impaneknek ni Elmer. “Saannan a basol no ti kinaseksina ti makitkitada! Kunada ngarud, if eyes are made for seeing…”
Manutsutil ti paludip ni Ella iti amana. “Naimut ni dad, eh!” inkatawana.
Pimgaak da Dex ken Elmer. Naawatanda ti turong ti sarita ni Ella.
“Hmm, basta!” kinunana ngem naggilap man iti mugingna dagiti matangtangadna iti bleachers a luppo dagiti teenager nga aglaklako iti merienda idiay Sta. Ines. Naminsan, inasitgan ti maysa a baket a nakasiput sa kenkuana ket inarasaasan daytoy. Sabihin mo lang sa akin kung may kursunada ka sa kanila. Akong bahala, kinuna ti baket, a maysa gayam a bugaw.
Oy, di ako tulad ng iniisip mo, imbugtak kampay idi ni Mang Bianong a bulonna a nangpanaw iti baket.
Ket awanen ti nasaona pay iti balasangna. Pinanawanna da Elmer a nakaragragsak nga agsasarita.
Ngem iti nalabes nga alas singko iti malem, idi rugian manen da Dex ken Elmer ti aginum, nabanugbog ti ruangan. Sisusuron ni Dex a napan nanglukat iti ruangan. Ni Jong gayam ti dimteng.
“Ni Elmer?” sinaludsod ni Jong.
“Apay?” kinuna ni Elmer.
“Naimbag man! Kunak la no maysakan kadagiti innala dagiti polis idiay presinto!” kinuna ni Jong.
“Ha? Apay?” Nagnganga ni Dex.
“Ket no nai-flash report a rinaut ti polis ti kunkunam a nanggatangam iti manok!” kinuna ni Jong ken ni Elmer.
Uray la a napatakder ni Elmer iti pannakakigtotna.
“Diosko, no kasta, talaga a tinakaw dagita manok!” nayesngaw met ni Dex.
(Maituloyto)
Napalabas: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19
Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.
Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.
Mabalin pay a magatang ti Bannawag iti
Shopee: http://bit.ly/Bannawag-Shopee
Lazada: http://bit.ly/Bannawag-Lazada
Para iti digital a kopia:
PressReader: http://bit.ly/3n83kNQ
Magzter: http://bit.ly/407pazG
Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.ph
Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,
iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine
iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin
Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin
Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine
Dios ti agngina.
Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!
