Maika-25 a Paset
BUENVIAJE 2: 1969-70
DAMOK TI MAPAN iti University of the Philippines-Diliman Campus, Quezon City. Adda pay la idi bus a mapmapan iti UP. Yujico ken JD dagiti aggapu iti Quiapo ket binting ti plete a dumanon iti UP. Iti UP Campus, adu dagiti "ikot" a dyip nga awan ti inaramidda no di agrikusrikos iti uneg ti kampus. Dies ti plete.
ALLON TI BIAG: Walo A Dekada A Panagdaliasat (27)
Segun dagiti mabuybuyak iti YouTube kadagitoy a panawen, diak maliklikan a dayawen ti kinatalna dayta a disso. Kasla awan ti riribuk a madamdamag a parnuayen dagiti mamasirib nga iskolar ng bayan. Nakalanglangto dagiti algarruba iti aglawlaw. Masungad ti lamolamo a maskulado nga estatua nga aw-awaganda iti Oblation, a nagdeppa iti sango ti Administration Building. Iti likud ti pasdek, nalawa ti lagoon a natalna a pagpalpalabasan dagiti estudiante nga agsisinnanggol no kasdiayen a nakababa dagiti nakapetpet a gemgemda no agraragupda iti sango ti Administration Building. Adda ti UP Post Office ken ti College of Engineering iti amianan ti lagoon, ket iti abagatanna ti yan dagiti pasdek ti College of Arts and Sciences ken College of Education. Nagbaetan dagitoy a pasdek ti Gonzales Hall a katinnallikud ti Admin, nga isu ti UP Main Library. Adda ti Old Balara iti daya a likud ti UP Campus. Adda iti adayo nga abagatan-a-laud ti White House, ket iti likud daytoy ti Krus-na-Ligas.
Adda idin saggaysa a nadlawko a naisurat kadagidi pader a kasla kontra iti gobierno. Ken addan saggaysa nga aguummong nga estudiante a kasla naulimek a natangken ti panagsasaritada. Ken damdamok idi ti makakita iti di nasayaat ti panagkawkawesda. Ken mangrugin nga agpapaatiddog iti buok. Awan a pulos ti nangipagpagarupak nga adda idin mabukbukel a grupo dagidi aw-awaganda iti makakanigid.
Ipakpakitak amin dagitoy ta dakkelto ti pakainaiganda iti panagtultuloy a panagdaliasat iti daytoy a lubong.
Ti UP Main Library ti gagarak iti daytoy a gundaway. Pinaayabannak ni Manang Namnama Prado Hidalgo idi nagsaritada iti daydi Manong Jun Hidalgo. Nakatangtangig ti pasdek a pagsaksakduan iti adal dagiti nadumaduma nga estudiante a naggapu iti, saan la nga amin a paset ti Filipinas, ngem adu pay dagiti naggapu iti sabsabali a pagilian.
Adda iti maikadua a kadsaaran ti Filipiniana Section a nakaibaonak. Dita ti yan ti opisina ni Manang Nam. Apaman a naaskawko ti maudi a tukad ti inulik nga agdan a sumango iti laud, sa iti daya, a sagsangapulo a tukad ngata, naimuttaal ti nakapudpudaw a pamalkaten ken buringetnget a nakabannikes a baket a mangimumuestra iti aramiden ti babaonenna. Pinangato a pinababanak idi madlawna a sangsangailiak. Intamedko ti panagdaydayawenko ta diak ammo no asino daydi a baket.
"Anong kailangan mo?” agarup parpar ti timekna.
Si Mrs. Hidalgo, po,” naalumamay ti agarup inangsab a timekko gapu iti bannogko a nagna manipud iti nagdissaagak, ken iti yuulik.
Insungona ti Filipiniana Section iti abagatan a murdong ti pasdek. Apagisu a rummuar ni Mrs. Namnama Prado Hidalgo. Naisem ngem napasnek ti rupana, maibagay ti pamengbengen nga anteohosna. Nalinis a kayumanggi ti kudilna.
Malagipko man ketdi ita, ti innarasaas dagidi kakaduak iti Filipiniana Section iti naminsan nga idadaw-as daydi Manong Jun iti library.
Ang guwapo’ng mister ni ma’am... mukhang artista!” Dida la ammo nga adda kano idi mangal-ala kenkuana nga agartista ngem kinaykayatna ti nagbalin a mannurat. Ken nangitandudo iti grupo dagiti Ilokano a mannurat. Malagipyo ti suransuratda iti daydi Kompadre Cristino?
Dagitoy man dagidi nakadkaduak: Rosalie Faderon, Valerio Nofuente (inluganna daydi nangpara kenkuana idi naggapu nga immawat iti award-na, nga isu ti nangbagsol kenkuana ken nangala iti kuartana), Evelyn Nofuente a biuda ni Valerio, Carlos Manalo, Lourdes Manio, Jerrica Caballes, Patricia Somera, Patricia Evangelista, Luz Plopino, ken daydi taga-Batanes, wenno iti Isla Babuyan iti ungto ti Filipinas iti amianan. Sa la nalagipko ti naganna idi kinontakko ni Rosalie Faderon iti Facebook: Rose Sibayan, a Mrs. Abaquez itan. Adu pay ti makitkitak ita ti rupada ngem nalipatak metten ti naganda.
Iti daydi umuna nga aldaw a papanko panangurnos kadagiti masapsapul iti panagtrabahok idiay UP Main Library, naam-ammok daydi Manong Juan T. Valbuena a naidaw-as idiay Filipiniana ket pinagam-ammonakami ni Mrs. Hidalgo. Maysa a librarian idi iti UP ngem diak malagipen no ania a section. Ilokano a taga-La Union.
Iti Filipiniana Section ti naginnarman daydi Valerio Nofuente ken ni Evelyn de Leon.
Naulit ti panagpinnadamagmi ken ni Rosalie. Impadamagna nga addadan iti San Mateo, Rizal, a kaarruba ti Montalban wenno Rodriguez. Dua ti annakna, maysa nga abogada ken maysa a computer engineer. Sangapulo la kano a tawen a nagtrabaho iti library ta immakar iti ILS wenno Institute of Library Science. Nangisuro sadiay iti upppat a pulo a tawen, sa nagbalin a dekano a saadna agingga a nagretiro.
Wen gayam, nakastrek met ni Esmenio B. Galera idi agangay iti biblioteka ngem iti Reserve Section ti nakaidestinuanna. Nasaok kadin? Maysa met ni Kompadre Miniong kadagidi mannurat iti Bannawag, ken nairaman kadagiti napalladawan iti pammabalaw daydi Tang David D. Campañano a maysa kadagiti kameng ti Bannawag iti komento kadagiti agpangpanggep idin a ‘mamaglupos’ iti estilo ti Bannawag. Eksperimental, saan a naimbannawagan, a termino daydi Dr. Marcelino A. Foronda, Jr.
“Aginlalaing!” kasta ti termino daydi Tang David, nga inaw-awagan daydi Manong Jun iti Ari David.
Agasem met ngamin, ta nangisubmitar ni Kompadre Miniong iti maysa a daniw a pasig a "kokak, kokak, kokak" ti linaonna.
Agsubliaak iti Filipiniana Section.
Apaman a nayam-ammonak ni Manang Nam kadagiti staff, imbagana ti aramidek.
Research Assistant ti puestok. Saan a mabalin kaniak ti Library Assistant, ta awan ti units-ko iti Library Science. Nupay dakdakkel ti sueldo ti RA ngem ti LA, saanak a mabalin a ma-regular.
Ni Rosalie Faderon ti assistant ni Manang Nam ket isu ti nangisuro kaniak nga agaramid iti Ilokano Index; ken nag-index kadagiti magasin. Iti ababa a pannao, naisuro kaniak ti amin a basic nga aramid ti librarian.
Maysa nga assistant ni Carlos Manalo, a mangkita iti umno a panag-shelve kadagiti libro. Ken isu ti mangasistar kadagiti local periodical. Aggudua ti Filipiniana ken Engineering Library a pagpaayanna.
Siak ti natudingan nga agurnos kadagiti agsangpet a lokal a magasin, ken manuskrito ti Bannawag nga indondonar ti Liwayway Publishing, Inc. Kompletuek dagiti nobela ti tunggal autor, dagiti isyu dagiti magasin. Kalpasanna, ipa-bind-ko. Naurnosda ket nairamanda a naideposito iti Rare Book Collection. Nagaramidak iti Ilokano index. Idi agangay, pina-microfilm-ko ida. Pina-bind-ko dagiti nakompletok a manuskrito dagiti nobela a rimmuar iti Bannawag. Kasta met dagiti naurnos a sarita ken salaysay. Diak malagipen no mano a volume ti sarita, ken salaysay, wenno kolum, ngem naurnosda babaen ti tawen a pannakaipablaakda. Kasta met dagiti kopia ti Bannawag, a naurnos met la babaen ti petsa.
Kasta ti nakaammuak a makorihir dagiti manuskrito sakbay a maiprintada iti magasin. Adda dagiti manuskrito a kakasla kadadakkel ti mata ti nuang dagiti koreksion, ken kaadu ti naragas. Uray pay dagiti manuskrito daydi Manong Jun, adda naugedan iti nakagaggaged, a nalasinko idi agangay nga isu a mismo ti nangkuros.
Ni Manong Amor Andaya (nagbalin a hues idi agangay) ti kadalusan ti manuskrito. Ni Edilberto H. Angco ti kadalusan kadagiti kontribiutor.
Kunak kenka, daydi immuna a saritak a "No Di Agunget ti Akin-aywan," a rimmuar iti Benneg dagiti Agdadamo a Mannurat, dandani diak nailasin iti kaadu ti nakurosan! Kakasla mata ti nuang, kunak ngarud! Tugot ti natingra a lapis daydi Manong Jun—wen, iti panaglasat dagidi manuskrito kaniak bayat ti panagurnosko, malasinko no asino kadagiti kameng ti Bannawag ti karanggasan nga agrugos; uray dagiti manuskrito dagidi bangbangolan a pagrukrukbaban dagiti agbasbasa, saan a nakalibas kadagiti natadem a mata dagiti naudi a naglasatanda. Kunak ngaruden, mabainak pay a mangibaga a siak ti akinsurat iti daydi a manuskrito ti saritak; ngem saanak a makapaglibak ta nakabatbatad ti naganko!
Nupay makabannog ti agudaod manipud idiay Buenviaje nga agpa-UP Diliman, dakkel a yamanko ti pannakapagtrabahok iti UP Main Library. Isu ngarud a sangkadagullitko, a no kunak a daydi Manong Jun Hidalgo ti kadakkelan ti naitulong kaniak, saanak nga agbasol.
SAAN A GAPU ta nakastrekakon iti baro a trabahok, insardengkon ti agsurat. No koma tela, naidaiten iti kudilko ti panagsuratko; uray ita, kunkunak pay laeng, a saakto la agsardeng nga agsurat no diakon kabaelan.
Isu a bayat ti panagtrabahok iti UP Library, intuloyko a sinurat ti Virginia. Segun iti bibliograpia dagiti sinuratko, nangrugi iti petsa ti Nobiembre 18, 1968 ket naggibus idi Hunio 9, 1969.
Isu met idi a nagsubli daydi Gen Sumaoang iti Manila ket intuloyna ti nakipagdagus idiay Buenviaje. Ti diak malagipen no kasano a nakapagsubli ta ti adda iti panunotko ket naggapu idiay Laoag kalpasan ti panagikkatna met idiay United Textile Mills, idiay Manggahan.
Kabulanos ti panagubbog ti imahinasionko idi. Maysa la a sardam a sanguek ti maysa a paset daydi Virginia. Isaganak ngamin nga umuna ti chapter-by-chapter synopsis ti nobela ket ti laengen mangisurat ti aramidek. Ken naadalko a nadardaras nga isurat ti estilo a dayalogo, a tinuladko iti daydi Ernest Hemingway. No mabasayo dagiti gapuananna, kaaduanna a kasta ti sinursuratna.
Ti nakaay-ayat a mainaig iti pannakasurat daydi a nobela, diak pay nalnalpas ti maysa a paset no ar-arigen, agur-urayen daydi Gen a mangsippaw. Kasta unay ti el-ellekna, nga uray la a pislenna ti tianna, sana kuna, nagkomikka metten! Ad-adda a maray-awak iti langana—kas man la makitkitak manen ita, nga agbasbasa iti banggira ti tawa; ken mangngegko ti nalamuyot a timekna. No dimo am-ammo, mapagbiddutam a nalukay ti kinataona.
Agsursuratda met idin ken ni Jaime R. Luzano iti makaparay-aw a sarita ket iti naminsan a panagraranami a tallo idiay Bannawag, insingasing daydi Manong Jun a mangsuratkami iti nobela a pagsusugponanmi.
Isu a nabukel daydi "Balay Ti Katawa." Siak ti nangsurat iti umuna a paset; daydi Genaro R. Sumaoang ti maikadua, sa ni Jaime R. Luzano ti maikatlo. Kasta ti panagtaray ti iskediulmi. Nangrugi iti bilang a Pebrero 17, 1969 ket naggibus iti Septiembre 8, 1969. Sakbay a rinugianmi, nagtutulaganmi nga adda agbibiag a naibatang a pagbiagen ti tunggal maysa kadakami.
Isu a daydi a tawen, agparparang a dua ti nobelak nga aggidgiddan a rumrummuar.
Saanen nga inulit ti Bannawag ti kasdi. Wenno awan ket ngata ti kas iti grupomi a mayat nga agsusugpon.
Ni Jimmy ti nakasurat iti bukodna a nobela idi agangay; agingga nga imbalud met ti radio idiay Baguio.
Ket daydi Gen?
Naibaud iti panagsursuratna iti drama a naipanggeg iti DZRH idiay Laoag idi addan pamiliada iti daydi Lina; naikuyog daydi Lina iti trabahona iti radio. Nagsusukot kano ti sinursurat daydi Gen a drama ta nagustuan dagiti agdengdengngeg ket nabaybay-anna ti Bannawag. Pito nga aldaw iti makalawas nga agsursurat; bassit la nga oras ti panaginanana. Uray idi pimmusayen daydi Lina gapu iti sakit ti puso, intultuloyna ti nagsursurat agingga a napukawna ti lawag ti panagkitana idi addan idiay Cabungaan, Laoag City. Damagko a kayatna met koma a mailibro dagidi saritana ngem saan sa ketdi a napasamak ta idi kuan, nadamagmi laengen a napannan sinurot daydi Lina. Nakaibatida iti dua a bunga.
Isu a kadakami a tallo, siak la ti di nakapagradio. Adu ti makaigapu.
TI PANNAKASTREKKO nga agtrabaho iti Filipiniana Section, maysa a dakkel nga addang nga agturong iti naranraniag a masakbayan daytoy numo a no sublian a taliawen dagiti adun a binallasiwna a pannubok bayat ti panagdaliasatna, ipapan la ketdi nga awanen ti dadakkel a bantay a sang-atenna, no yarigmo koma iti kasta dagiti adu pay a pasungadenna. Wen, adu pay. Ngem ‘tay kunakon, nasaysayaat laengen daytoy a pangrugian.
Sakbay nga ipakitak dagita a bantay, maysa pay a tulong ti impaay kadakami dagiti naasi ken mannakaawat unay nga agkaingungot a Hidalgo.
“Di met adda pay adingmo a nalpasen iti high school?” dinamag naminsan ni Manang Nam.
“Adda, manang.” Kasta ti kinasinged ti pannakisaritak kadakuada. Manong ken manang.
“Ayabam ta umay agtrabaho ditoy.”
Kunam pay, dinagdagusko a sinuratan ida idiay Labut. Pagpiaanna, sumurok-kumurang la a makalawas, addan ni Imman—kasta ti awagmi kenkuana nupay Herman wenno Efipanio ti naganna.
Nangrugi a dagus iti library ngem saankami nga agkaseksionan. Naipan iti Circulation Department. Ket idi makapagsimsimpan, inkeddengna nga agtuloy iti kolehio. Nagenrol idiay MLQU.
Mapantayo man kadagitay kunak a dadakkel a sinang-atko.
Kadagidi a panawen, kaduami pay la daydi Anti Rosa ta natalaan ti ipapan ni Marilou idiay Mecca, California.
Lagipek man pay biit ti napaspasamak daydiay a kasinsinko bayat ti panagur-urayna kadagiti papelesna.
Napintas ni Marilou. Panayagen, kayumanggi a mestisa ta putot ngarud ti Italiano-Amerikano. Natirad ti agongna ken kasla agmatmata nga Indian. Kasano ngamin a di kasta ket natingra a kayumanggi daydi Anti Rosa? Paninggiten ti timekna, nalaka a mapalpalpian ngem nalaka met nga umisem. Ket dita nga agparang ti pintasna. Talloda nga aburoy a babbai nga agkakabsat. Isu ti nagtengnga. Ni Francia ti timmultulong kadagidi tatang ken nanang idi di pay nangasawa. Sa ni Miguela a buridek. Purawda; ni la Marilou ti kayumanggi.
No apay nga iramramanko ida, dakkel met ti akemda iti biagmi nga agassawa.
Ket wen, bayat ti panagur-urayna, adu ti nakasirpat kenkuana bayat ti panagbasana idiay FEU. Ken adu ti nagayyemna. Ken adda idin nobiona a nakaeskuelaanna idiay Cabugao Institute. Ni Romeo Sajor.
Maysa kadagiti nakasirpat kenkuana ti adda koneksionna iti show biz. Inawisda nga agawdision. Uray daydi Charles Paculan... wen, malagipko ita—diak mabukel iti lagipko no kasano a nakaduami ida nga agama idi idiay Buenviaje. Mestiso ken panayagen met ngamin daydi Charles—napudaw ni nanangna; daydi Tata Osi? Bay-amon, uray ta nabayagen a timmapok... panesdespensaranna laengen!
Uray kadagidi a panawen, agrairan ti kinaalisto dagiti dadduma a direktor kadagiti nalalapsat nga starlet. Uray ngarud ita ket damag pay la a kasta. Tapno kano nadardaras nga aglatak dagiti artista. Damagko met la ketdi, a.
Isu a binallaagak ni Marilou. Wenno inungtak pay ketdi idi, a. Naimbag ta dinengngegnak met, ta saan a nagbayag, nakompleton dagiti papelesna. Kayatna a sawen, timmayaben, ket pinanawannan ni Romeo a masmasnaayan... piman! ‘Tay bannatiran... A, bay-anyon, kanta idi un-unana daydiay, ngem napintas koma a pakaisakaban ti istoriada. Ta napan met ‘simmurot’ ni Romeo idiay California, ngem saan a nagsabat ti danada... Adu nga istoria, ngem bay-anyo pay laeng.
Agsublitayo kadakami a napanawanna.
Kinasaritak daydi Anti Rosa a di pay la agaw-awid idiay Labut ta kadkaduaenna ni kaingungot.
Malagipyo ‘di kunak a kasasaad ti pagpaknian idiay Buenviaje?
Saan a nakatulong iti kasasaad ni Samar bayat ti pananginawna iti daydi Lorimar. Gapu iti kinarugit ti danum ta barado ti pagdigosan, naapektaran ti salun-at ni Samar. Nagebbal, a saan a nasayaat para iti masikog. Iti Filipinas idi, awan ti medical insurance dagiti tattao. Dagiti la ngata babaknang a makabael nga agbayad. Awan pay idi ti Medicare, ken uray no adda koma idin, talaga nga awan kadakami ta serserrekko iti trabaho, ken saanak a permanente ta temporario laeng dagiti Research Assistant idiay UP. Gapu iti kasta a situasion, nagpampannuraykami laeng iti dispensario wenno panarasan a klinika ti gobierno iti asideg ti Buenviaje. Libre dagiti doktor ket iresetada laeng ti agas a gatangen.
ARINUNOS TI AGOSTO iti daydi a tawen idi agparikna a kayatnan ti rummuar daydi Lorimar. Saan pay nga impes ti ebbal ni Samar ket kuna dagiti am-ammomi a masapul nga agannadkami. Nangruna ket agdadamo nga aganak. Naimbag ta adda daydi Anti Rosa a timmultulong kadakami ta nakaluas idin ni Marilou; addan idiay Mecca, California.
Saanko a naipamaysa a binantayan idiay ospital. Idi maitulodko idiay Dr. Jose Fabella Memorial Hospital, idiay 1006 Felix Huertas, pinabanbaatayak iti daydi Anti Rosa ta diak pay mabalin ti mangliwat iti trabahok; awan pay ti naurnongko a bakasion. Tunggal rummuarak iti trabahok iti alas singko iti malem, agtartarusak iti ospital.
Iti umuna pay la nga aldaw, impadamagen kaniak dagiti nars nga agbambantay a dry labor ni Samar. Marigatan a rummuar ti ubing. Marigatan metten ti asawak. Numona ta makedngan ti oras nga isasarungkar. Kayatna a sawen, no ania ti mapaspasamak ti pasiente, dagiti laeng nars a mangbambantay ti makaammo, no pudno a bambantayanda, ta nagadu ti pasiente a pagsisinnublatenda nga asistaran.
Naipatpatang met idi a simmarungkar daydi Manang Siding. Sakbay a nagkitakami, dimmagasak pay iti pagpaknian idiay Central Market a mapagnaan no mapanka iti ospital. Adda nagparikna kaniak iti nakitak a maris-dara a naisurat iti pader a masangom no tumakderka bayat ti panagpaksaymo. Diak malipatan daydi a buya, agpapan ita. No apay a nagtibbayoak a nakakita, uman-anam ngata ti parikut a dumteng.
Sumungsungadak pay la iti pagawatan iti sangaili ti ospital idi adda nalabsak iti ridaw a padak nga agtutubo nga agtabtabbuga a mangdandanog iti pader.
“Pinabayaan nila ang mag-ina ko!” natimudko, nga ibagbagana kadagiti mangan-andingay kenkuana. Natay a nagpasngay ti asawana, kasta met a di nakalasat ti anakda.
Sumsumrekak pay la iti pagawatan ti sangaili, sinabatnakon ti nagdadakkel a mulagat daydi Manang Siding.
“Baybay-am ‘diay asawam a matayen!” Nadagsen ti inngariet a timekna a dinagnayan dagiti arigna kumilaw a matana.
Napaltinganak, nagdardarasak a nagturong iti agdan nga agturong iti delivery room. Diak inkaskaso ti pakaammo dagiti agbambantay a maiparit ti umuli. Uray ania’t mapaspasmak idin, basta kayatko a makita ni kaingungot.
Adayoak pay iti kuarto ti siled a yanna, sinabatnakon ti maysa a doktor.
“Anong ginagawa mo dito? Bawal ang bisita dito...” Dr. Confesor ti nabasak iti name tag-na.
“Nahihirapan daw ang asawa ko, dok. Gusto ko siyang makita.” Imbagak ti nagan ti pasiente.
“Ah, gano’n ba? May pera ka ba?” nagtalangkiaw.
Apagisu idi nga adda duapulo a pisosko.
“Akina.”
Apaman a naawatna ti KUARTA, napanen iti yan ti pasiente. Dinak pinasurot.
Saan a pangpangkusaw daytoy! Diakto malipatan uray inton kaano man ti nagan daydi a doktor. PEDRO CONFESOR!
Nakaangesak iti nalukay. Uray kaskasano, maasikaso met laengen dagiti aginak. Bay-amon ti duapulo a pisos. Importante ket ti biagda.
Alas singko iti malem idi ipanda ni Samar iti paginanaan dagiti pasiente. Sakbay a napanak iti nangipananda, impakitada kaniak daydi Lorimar. Dinamagda ti nagan ti maladaga, imbagak ti nagsilpo a naganmi. Naka-oxygen ken langana ti nakakapkapsut iti incubator. Ti panagkitak idi, nagguduaanmi nga agassawa ti rupa.
Nagawidak a napan naginana a naalep-epan ti dagensenko.
Ngem kasla nagtupak ti langit kaniak idi nagsubliak a nasapa iti ospital.
Dua a madre ti nangsabat kaniak idi mapanak iti yan ni Samar.
“Huwag ka sana mabibigla, iho,” kinuna ti baktbaket a nangpadas a mangliwliwa kaniak. “Nasa langit na ang baby mo.”
Nagriawak iti sakit ti nakemko. Nalagipko a dagus daydi nalaing a doktor! Isu ti pinabasolko. No di nagbaybay-a iti obligasionna, saan koma a kasdi ti napasamak iti daydi Lorimar.
Nagdarraudo ni Samar idi maammuanna ti napasamak.
“Pinatay n’yo ang anak ko... pinatay n’yo ang anak ko!” inyik-ikkisna.
Inalay-ayan dagiti madre. Imbagada nga addan ti ubing iti langit; addan iti nasayaat nga ima ti Mangisalakan.
“Anong gusto mong mangyari sa baby n’yo?” sinaludsod ti maysa a madre.
Diak ammo ti aramidek. Sisiak a mangeddeng. Damo a mapasamak, ania ti aramidek? Yawidmi ti bangkay? Pangalaanmi ti pagpaitabonmi? Nakaad-adu a saludsod, a diak ammo ti pagkarawaak iti sungbat.
“Kung gusto n’yo, iwan n’yo na sa amin at kami na ang bahala,” kinuna ti madre.
Kadagidi a panawen, daydi ti napanunotko a kalakaan nga aramiden.
Maysa a banag ti nabayag a pinampanunotko, no rumbeng daydi nga inaramidko.
Binabalawdak dagidi gagayyemmi idi naammuanda ti napasamk.
“Apay a dika nagun-uni?” kinuna ni Kompadre Prescy wenno Fred idi naammuanna.
Manon a dekada ti napalabas, ngem itay nabiit, imbaga ni Chichi wenno Sinamar II a natagtaginepna daydi Lorimar, nga adda kano ubing a makitkitana.
A karuprupada kano. A kasla adda ibagbagana.
Adu ti dinamdamag kaniak ni Chichi. A pasig a saludsod ti sungbatko.
Iti naudi nga isasarungkarna, imbagana a di kano mapunas iti panunotna ti natagtagainepna. Amangan, kunana, no sibibiag daydi Lorimar. A saan a pudno a natay, ket adda iti sabali a pamilia. Dinamagna pay no nakitami ti bangkay.
Wen, aya? Nakunak iti nakemko. Diak nakita ti bangkay. Amangan no imbaga lattan dagidi madre a natay, ngem intedda iti sabali a pamilia! Nga adu kano ti kasta a mapaspasamak.
Padasenna kano ti agsukisok.
Ngem ti napalabas ti nakaituonan ti panunotko ita. Ta adu pay ti rumbeng a maammuan.
DIMI NADNADLAW nga agassawa ti panaglabas ti panawen, main-inaw man gayam idin ni Lingling.
Ken ti naginawanna, a pammati idiay away.
Sadiay ngamin ti nakakitaanna iti husto ken ni Miguela.
Kasta unay ti panangmulenglengna. Nagustuanna la unay ti kinamestisa ti kasinsinko.
Ket dimteng ti pannakaipasngay ni Lingling. Inkeddengmi nga agassawa a saankamin nga agsubli idiay Fabella Children’s Hospital. Nadagsen ti barukongko a makalaglagip idi iti daydi Dr. Confesor—paseten ti napalabas ket uray no anian ti ar-aramidek, saanen a maisubli ti napasamak iti daydi Lorimar—isu a nagsapulak iti sabali nga ospital. Diak malagipen, no asino ti nakaibaga iti Saint Mary’s General Hospital ngem nalabit a nakitkitak idin ta iti Felix Huertas nga asideg met laeng ti Fabella ti yanna.
Malagipko gayam, libre iti Fabella, isu ket ngata a dimmawat daydi nalaing a doktor iti duapulo a pisos—kakaisuna a kuartak!
Saan a libre iti Saint Mary’s. Pribado ket diak malagipen no nangalaak iti imbayadko a siento beinte a pisos. Dakkelen a kantidad dayta idi.
Sa ti pinagtaksimi a nangidanon ken ni Lingling iti nasao nga ospital. Gapu iti kaadayomi, ken agkarintaren a rummuar, dandani rimmuar iti uneg ti taksi!
Dida pay naisimsimpa iti paganakan idi agpilit lattan a rummuar.
Agosto 6 idi rimmuar. Nagsayaatanna, nasalun-atda nga agina. Dakkel ti nakaigidiatanda iti daydi Lorimar.
Daytoyen daytay kunkunak a pammaneknek ti panaginaw, wenno naginawan.
Napudaw ni Lingling. Isu ti kapudawanda nga agkakabsat. Idi ti panagkuna ni Samar a nanginawanna ni Miguela. Ta isu la ti naisalsalumina kadakuada nga agkakabsat.
Diak mamatpati iti inaw-inaw wenno naginawan, ngem kasta ti kunada. Ti ket ammok, ket napudaw met daydi nanang, ken dagidi Lelang Simon ken Andiang, ket amangan no isu ti immalaanna.
Ala, ket napudaw man wenno nangisit, ti napateg ket nasalun-at a naitao ni Lingling. Sapay koma, kunkunak idi, ta nalimpion ti pannagna ti biagmi.
(Maituloyto)
Napalabas a paset: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24
---
Magatang ti Bannawag kadagiti sukiyo nga aglaklako iti pagiwarnak ken magasin.
Para iti subskripsion, ag-email iti [email protected]. Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ti Circulation Department iti 8527-8121 Loc. 369, wenno iti CP No. 09567620852.
Magatang pay ti Bannawag iti Shopee ken Lazada.
Para iti digital a kopia, gumatang wenno ag-subscribe iti Magzter wenno iti PressReader.
Para kadagiti kompleto a sarita, nobela, daniw, salaysay ken dadduma pay, bisitaen ti opisial a website ti Bannawag iti https://bannawag.mb.com.ph
Laglagipenyo koma met, kakailian, nga ag-join/i-follow (ka)dagiti official a social media account/page/group ti Bannawag,
iti Instagram: https://www.instagram.com/bannawagmagazine
iti Twitter: https://twitter.com/BannawagMagasin
Facebook Page: https://www.facebook.com/BannawagMagasin
Facebook Public Group: https://www.facebook.com/groups/bannawag.magazine
Dios ti agngina!
Isip pabaknangen, Bannawag ti basaen!
