Inggunamgunam ti Office of Civil Defense (OCD) iti publiko idi Domingo, Disiembre 22, nga agpupuot ken agsaganada iti posible a pangta ti tsunami iti baet ti agsasaruno a ginggined iti asideg dagiti baybay iti Ilocos Sur.
Binilin ni OCD Administrator Undersecretary Ariel Nepomuceno dagiti regional director ti civil defense offices iti Ilocos (Region 1), Cagayan Valley (Region 2), ken Central Luzon (Region 3) a makitinnulongda kadagiti national government agencies (NGA) ken local government unit (LGU) tapno maisigurado ti kinatalged dagiti umili.
“Agsagana iti ginggined a mabalin a mangparnuay iti tsunami a gubuayen ti panaggaraw ti Manila Trench,” kinunana.
Kinuna ti OCD a manipud idi Disiembre 17 agingga Disiembre 21, nakairekord ti Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOLCS) iti 49 a ginggined nga addaan iti magnitude manipud M1.8 agingga iti M5.0 iti Ilocos Sur.
Pannakapapatay babaen ti firing squad dagiti managkunniber nga opisial ti gobierno, indagadag ti maysa a diputado
Naisentro ti panaggaraw ti daga iti agarup 100 km iti laud, amianan a laud ti ili a Santa Catalina, ken nainaig dagiti napasamak a ginggined iti panaggaraw iti asideg ti Manila Trench, innayon ti OCD.
“Dua a pasamak ti possible nga ipasimudaag dagiti ginggined: mabalin nga agtultuloy dagiti ginggined iti agdama a kapigsada sa in-inut a kumapsut kadagiti sumaganad nga aldaw; wenno mabalin a kumaro ket pumigsa ti ginggined—a mabalin a mangparnuay iti tsunami,” kinuna pay ti OCD.
Nangaramid ti Phivolcs iti balabala a mangipakita kadagiti lugar a mabalin a pakaparnuayan ti tsunami a mamagpeggad kadagiti kadarapat a lugar. Mairaman ditoy ti Calayan, Cagayan (nga addaan iti kangato a 2.5 metro); Pagudpud, Ilocos Norte (mabalin a 7.6 metro); Laoag City, Ilocos Norte (mapattapatta a 10 metro); Vigan City, Ilocos Sur (mabalin 14.7 a metro); Siudad ti San Fernando, La Union (11 metro); Bolinao, Pangasinan (11.6 metro); ken Palauig, Zambales ( 4.8 a metro).
Nangipaulog ti National Disaster Risk Reduction and Management Council (NDRRMC) iti memorandum a mangbilbilin kadagiti OCD iti Region 1, 2 ken 3 a mangisayangkatda kadagiti aramid a mainaig iti panagsagana para iti tsunami.
Nailanad iti memorandum, a pinirmaan ni Director Cesar Idio, OCD deputy administrator for operations, dagiti kangrunaan a maaramid para kadagiti rehional nga opisina ti OCD, agraman ti pannakai-draft ti tsunami evacuation plan.
Dagiti regional office, repasuenda ti agdama a tsunami contingency plan ti bukodda a rehion ken pasayaatenda daytoy babaen ti panangbukelda iti baro a draft ti evacuation plan. Masapul met nga ammuenda dagiti pagkurangan daytoy ken rumbeng a pasayaaten tapno maisigurado ti pannakaitunos daytoy iti kaudian a hazard assessments and response protocols.
“Napateg unay ti panangimapa kadagiti ruta tapno naannayas ti panagibakuit, maipangruna dagiti komunidad iti igid ti baybay, ken makapagresponde iti las-ud ti 15-minuto,” kinuna ti NDRRMC.
Masapul met nga i-validate ken imapa dagiti regional office dagiti nairanta nga evacuation center kadagiti coastal barangay ken mangilatangda kadagiti temporary evacuation center para kadagiti awan ti pagawidanna no adda man mapasamak a nakaro a didigra. Nasken ti koordinasion kadagiti local government units (LGU) tapno mapapigsa ti evacuation planning, kinuna ti NDRRMC.
Naipaganetget pay iti memorandum ti panangipasigurado a saan a dadael dagiti tsunami alert ken warning system. Karaman ditoy ti panangpadas no agandar met laeng dagiti tsunami alert system tapno maisigurado ti madagdagus a pannakaiwaras dagiti pakdaar, ken ti panangkita no saan met laeng a perdi dagiti linia ti komunikasion kadagiti LGU, komunidad, ken dadduma pay a maseknan.
Impangpangruna nga impaganetget ti direktiba a kasapulan a masubok ti tsunami incident command system pakairamanan ti panangisayangkat kadagiti drill ken simulation tapno matingiting ti kinaepektibo ti command structure.
“No masungbatan dagiti kararagtayo, adda pay laeng gundawaytayo a mangdoble kadagiti panagsaganatayo iti ginggined—early warning systems, public awareness, drill, imbentario dagiti alikamen ken skilled personnel, ken panangpabaro kadagiti plano,” kinuna ni Nepomuceno.
(Martin Sadongdong/Manila Bulletin)
