WEN, mabalin, no la ketdi suroten ti rekomendasion dagiti agsuksukisok manipud iti Mariano Marcos State University (MMSU). Daytoy ti grupo ni Dr. Dionisio S. Bucao, agdama a direktor ti Research Directorate ti MMSU. Kaduana da Evangeline Galacgac, Christian Butch Andrew Balbas, Ryan James Pascual, Kyle Cedric Dadoy, Jilves I. Jimenez, ken Bryll Atienza, agpapada a researcher ti nasao nga Unibersidad.
Napauluan ti research-da iti Boosting Garlic Productivity Through Planting Density and Nutrient Management Optimization. Naidatag daytoy iti 36th ILAARRDEC Regional Symposium on R&D Highlights idi Nobiembre 13-15, 2024 iti Siudad ti San Fernado, La Union. Inyalatda ti Umuna a Gunggona iti benneg ti Research Category. Ti Department of Science and Technology (DOST) ti nangpondo iti panagsukisok idinto a ti Philippine Council for Agriculture, Aquatic and Natural Resources Research and Development (PCAARRD) nga adda met laeng iti babaen ti DOST ti nangmonitor iti panagsukisok.
Napanunot ti grupo ni Dr. Bucao daytoy a panagadal gapu iti bumasbassit a maapit dagiti agmulmula iti bawang gapu iti agkurkurangen ti kinataba ti daga ken gapu iti dakkel nga epekto ti panagbaliw ti klima (climate change): pimmudot ti panawen ken di maawatan ti panagtudtudona. Ngarud, masapul dagiti baro a wagas ti panagmula tapno mapasayaat ti apit a bawang ket matulongan dagiti mannalon.
Iti insayangkat ti grupo ni Dr. Bucao a panagsukisok, dagiti sumaganad dagiti napasayaat a sistema ti panagmula iti bawang.
APO ABOGADO (21): Ania Dagiti Nasken a Maammuak Maipanggep iti Maternity Leave?
1. Mairekomendar ti Miracle a barayti ti bawang a maimula iti distansia a 10 a sentimetro por 15 a sentimetro.
2. Agabono iti kaadu a 200-160-160 a kilo nga NP2O5K2O iti tunggal ektaria. Yabono daytoy iti mamitlo a daras.
- Ag-basal iti 14 a sako a 14-14-14 ken 6 a sako a 16-20-0. Nayonan iti 134 a sako nga organiko nga abono. (Basal: kayatna a sawen, panagabono sakbay wenno bayat ti panagmula. Ipan ti abono iti abay wenno iti sirok ti bin-i wenno semilia/bunubon nga imula.)
- Ag-sidedress iti 3.5 a sako a 21-0-0 tallopulo (30) nga aldaw kalpasan ti panagmula. (Sidedress: kayatna a sawen, ikabil ti abono iti abay ti mula; liklikan a maisagid ti abono iti puon ti mula.)
- Ag-sidedress manen iti 3.5 a sako a 21-0-0 ken 87 kilo a 0-0-60 uppat a pulo ket lima (45) nga aldaw kalpasan ti panagmula.
- Agabono met iti 9 a litro a Carrageenan Plant Growth Promoter ken 2 kilo a Boron. Ipasuyot iti maika-15, 30, ken 45 nga aldaw kalpasan ti panagmula. (Adda magatang a Carrageenan ken Boron kadagiti farm supply, wenno it-ited ti Departamento ti Agrikultura, Dept. of Science and Technology).
3. Agpadanum laeng no kasapulan. Kasta met a saanen a padanuman ti bawang 75 nga aldaw kalpasan ti panagmula.
4. Agpasuyot laeng iti insektisidio ken punggisidio no kasapulan. Mairekomendar met ti panaggaik (gabuten dagiti ruot nga agtubo) tapno dida makiinnagaw kadagiti taraon a para kadagiti bawang.
5. Mabalinen nga apiten dagiti bawang 100-120 nga aldaw kalpasan ti panagmula.
6. Maibatay iti panagadal, no masurot ti as-assideg a panagmula ken dagiti rekomendado a kaadu ti mayabono, natakuatan a ngumato ti apit kas ipaneknek dagiti nakaipadasan daytoy a nadumaduma a lugar a kas iti Siudad ti Batac iti Ilocos Norte; Bambang, Nueva Vizcaya, ken Penablanca iti Cagayan. Nakairekordda ti average nga apit a nangatngato ngem 10 a tonelada iti tunggal ektaria.
Ania ti pagsayaatan ti narabraber a panagmula?
No as-assideg dagiti mula a bawang, dakkel ti epekto daytoy iti panagdakkel dagiti mula, nasaysayaat a pannakaaramat ti abono, danum, init, ken kangrunaanna, iti kadadakkel dagiti bagas ti bawang. Dagiti sumaganad ti pagsayaatan ti panagmula iti bawang no suroten ti sistema ti assideg a panagmula (increasing plant density).
1. No manayonan ti maimula iti tunggal ektaria, maaramat amin a paset ti talon a pagmulaan. Ket no maited ti umisu a klase ken kaadu ti abono a kasapulan dagiti mula, ken umno a pannaripato, agresulta iti nangatngato nga apit.
2. No as-assideg ti panagmula, makissayan wenno malimitaran ti pagtubuan dagiti ruot ta bumassit dagiti bakante a disso iti talon. Ti pay pannakalimitar ti daga iti pannakaisarangna iti lawag ti init ti gapuna a saan a basta makapagtubo dagiti ruot.
3. No narabraber ti maimula, mapagtalinaedna ti kinadam-eg ti daga, maliklikan ti panagreggaay ti daga, nasaysayaat a pannakaaramat dagiti abono kadagiti mula a bawang ken masaluadan dagiti bawang kontra iti sobra a pudot ken angin. Daytoy pay assideg a panagmula, ibungana ti microclimate (nalamlamiis a klima) iti binawangan a nasayaat iti panagdakkel ti bagas dagiti bawang.
4. Nangatngato nga apit. Daddadakkel ti bagas dagiti bawang nga agresulta iti ad-adu met a maapit iti tunggal ektaria. Ngarud, dakdakkel ti maganansia dagiti mannalon.
5. Nupay maibalakad ti as-assideg a panagmula, siguraduen a suroten ti rekomendado a kaaddayona tapno sigurado met ti nangatngato nga apit.
Panagabono
Napigsa nga agkunnot iti abono ti bawang. Ngarud, kasapulanna ti balanse a pannakataraon tapno masuportaran ti panagdakkel dagitoy. Kasapulan ti pannakaimanehar a nasayaat ti panagabono tapno sigurado ti nangato nga apit ken mataginayon ti napintas a kalidad ti daga a para kadagiti sumarsaruno a panagmula.
No maaramat daytoy a teknolohia wenno sistema ti panagmula iti bawang, kabulbulonna ti nayon a puonan (kapital) ken kasapulan ti naan-anay nga adal no kasano a maipatungpal daytoy. Kasta met a no maipatungpal daytoy, sigurado ti napintas nga apit.
Kadagiti interesado iti daytoy a teknolohia ken dagiti kayatna ti maaddaan iti training, mabalinyo ti agsurat iti Presidente ti MMSU. Mabalinyo met ti makiuman iti MMSU Research Directorate.—O
