NAGDEDEKKET TI NAMAGAN a binulong daytoy journal a sangsanguek gapu iti pannakabbasana dita likud ti Townhouse. Naitawtaw ngata idi nagyakarkami kadagiti gamigammi idi nalayus ti kosina ken ti sirok gapu iti bimtak a tubo ti gripo iti lababo. Inan-annadak a pinagsisina dagiti binulongna. Nagpilkaten ti tinta ti dadduma a binulong ket marigatanak payen a mangbasa iti suratko.
Fellows ti maika-14 a Pasnaan wokshop, naammuan
Segun iti journal, Nobiembre 21, 1996 idi immakarak iti daydi apartment a 3719 South 3375 West #C, Harvey Street, West Valley City, UT 84119. Huebes idi, 26 a tawen, dua a bulan, ken 24 nga aldawen ti napalabas idi isursuratko daytoy. Leap year idi!
Rinebbadan dagidi apartment iti Harvey Street ket sinukatandan iti saggatlo kadsaaran a Gerald L. Wright Villa ti entero a ligason.
Adda iti akindaya a sikigan ti Harvey Street ti apartment nga impatuldo ti manedier nga upaak. Dua a kadsaaran ket addaak iti akimbaba, nga adda sumagmamano a tukad nga ulogan. Madupar ti nakanganga a salas a napipia metten a pagpusiposan, ken adda karpetna a natingra a kayumanggi ti marisna nga ad-adda a nangpalidem iti salas uray no nakasindi ti dakkel a nagtimbukel a bombilia iti sallabawan. No sumangoka iti daya, mawidawidam iti kanawan ti sumangkalildem a bassit a kosina, ken pagpaknian. Mawidawidan iti kanigid ti dua a kuarto a naalpombraan met a kas iti salas. Arigna agsaringgayad iti paraangan iti ruar ti kababa ti saggaysada a desarming a tawa; adda pay la di narunaw a niebe. Adda iti daya ti uppat a paradaan ti kotse dagiti agupa.
Sangaamaan kano nga agkabannuag a Mehikano ti agupa iti ngato; mangngeg ti arimpadekda, ultimo nga anit-it ti kama iti rabii, a no damo, nainayad, sa in-inut a pumartak.
Siak kano ti immuna a Filipino a nagupa iti daydi Harvey Street.
Kunak a nagasat daydi nga aldaw ta iti umuna a gundaway a kaaddak iti America, addan upaak nga uray no nanumo laeng nga apartment!
Nagasat, kunak, ngem lussok met ti bolsak!
Da Bart ken Venita Wiscombe ti naanus a nangitulod kaniak. Adda babassit nga alikamen nga intedda, a naimbag la a pangrugiak.
“You need a lot of things,” kinuna ni Bart a nangipalawlaw iti panagkitana iti uneg ti apartment. “You need a Bishop’s order.”
Gagangay idi a mangted ti Bishop iti order kadagiti agkasapulan a miembro a kaak-akar iti masakupanna a Ward. Dayta nga order ti isakada ti nasao a miembro iti Deseret Industries iti kasapulanna a muebles.
Sakbay a pimmanaw da Bart, insingasingna nga agpakonektaak iti telepono iti AT&T.
Kitaem ti panagsasaganad dagiti pasamak.
Idi Nobiembre 22 , 1996 a nakaalaak iti linia. (801) 982-0428 ti numero a naited kaniak, nga isu pay la ti landline-mi ita uray no namitlon nga immakarkami. Awan pay unay ti selpon idi, ipalagipko laeng. Maitugot ti numero iti sadino man nga akaran, ken iti ania man a kompania ti telepono; masapul la nga ipakaammo iti provider.
Naipalagip ti imbaga kaniak ti MagicJack itay nabiit a panangpabarok iti kontratak a nagbayadak iti $49 ti makatawen. Sangagasut a tawen ti plaso dagiti mait-ited a numero sakbay nga agpaso, malaksid no kayat a sukatan. Isu a ti numero ti landline-mi into pay la no 2096 nga agpaso! Napateg kaniak dagiti orihinal isu a kapinnautkon daytoy a numero! Sangagasut a tawen? He-he! Nabayagton a dimmagaak ta saanak a mamungil a kas ken ni Metosalem!
Idi maiwakasko amin a rikrikititos ti telepono, immuna nga inawagak ni Brother Parayno. Sa ni Mercy. Sa da Bart Wiscombe. Sa ni Fred Rivera idiay Van Nuys, California.
Mano la nga oras ti napalabas, inawagannakon ni Mercy.
“Umayak no Domingo, manong!” kinunana.
Madamdama pay, immawag met ni Fred Rivera.
“Congrats ken ni Misis,” kinunana. “Adda saritana iti Bannawag... 'Adda Dios, Joan' ti paulona!”
Nobiembre 11, 1996 ti petsa ti Bannawag a rimmuaran ti nasao a sarita.
Iti simmaruno nga aldaw, immawag met ni Marilou, ti kasinsinko Singsingiren kanon ni Mico ti utangko!
Simmaruno ketdi ti nasaysayaat a damag.
Idi Nobimebre 24, 1996, a Domingo, immay inyeg ni Bart ti Bishop’s Order a naggapu iti daydi Bishop Robert Breinholt ti Hunter 10th Ward a para kadagiti muebles a kasapulanmi. Ken adda pay kuarta a naggapu iti dua a miembro da Bart.
Isu met ti isasangpet ni Mercy ket kinuyogdak da Bart ken Venita a nangsabat kenkuana. Intugotanda iti pagimengna ta ammoda a maibullaaw ta awan ti isno idiay Mecca, California.
Nagsuratak ken ni kaingungot a nangipadamagak kadagiti mapaspasamak sakbay nga inawagak ni Sister Delia Rochon, a nangibagaak iti kuarta.
Makitayo? Kasla tarampo nga agwerret ti utekko. Idi addaak idiay Filipinas, pulos a diak napadpadasan ti nagut-utang, malaksid la daydiay house and lot idiay Montalban. Nangnangrunan ti umararaw kadagiti tattao a kurangko payen ti agpalpalama! No ammoyo la koma ti riknak; kasla trapal idin ti rupak. Ngem awan ti naaramidak no di nangikidem iti kinaawan ti bainko! Nasken nga agbiagak; nasken nga isaganaak ti isasangpet da Sinamar, Chichi, ken Jojo.
Nasken nga agbiagak iti kasungani ti kinataok! Ti pagdaksanna, daydiay a kasungani, rinuamnak a nangnamnama iti duol; nagganas met ngamin ti rikna ti paduduolan! Piman!
Basol dagidiay tattao nga addaan iti balitok a puso a nasagangko bayat ti panagdaliasatko!
Ngem dakkel a pagyamanak ta iti kapusuan iti balitok ti nangipalladawan kaniak ti Mannakabalin.
Ta iti sumuno nga aldaw, Lunes, naawatko dagiti muebles ken kama, ken nabengbeng a blangket, a naggapu iti Bishop’s Order; sa adda pay inted dagiti miembro ti Hunter 10th Ward a nalukay ti panagdakdakulapda.
Immay ni Mercy iti DI, a gimmatang iti plato ken dadduma pay a gamigam iti kosina a saan a nairaman iti donasion.
Saan a nairaman ti washing machine ken dryer kadagiti donasion a naawatmi. Awan ti paglabaan iti apartment ket kapilitan a nagsapulak iti paglabaan. Nakitak ti Century Laundry iti amianan ti 3500 South a batog ti yanmi. Insupotmi dagiti murengmi ket pangwatiwaten ti pinagpagnami a napan naglaba.
NO PAMPANUNOTEK ITA dagidi panawen a kaaddak idiay Harvey Street, kasla diak patien a naaramidko ti inar-aramidko. Diak impagarup a kasdi ti kaadu ti tao a nabalitokan ti panagpuspusona. Diak ammo no sadino ti nagal-alaak iti tibker ti bagik iti naglalabbet a kulkol ti panunot. Kas man la awan ti adda iti panunotko no di ti pannakaalak kadagiti ur-urayek. Bay-am ditan no ania ti masao dagiti tattao nga am-ammok.
Ita, agsublisubli iti mugingko ti nasao naminsan ni Manang Namnama Hidalgo, nga adda itan idiay Rosales, Pangasinan a nangpanawan daydi Manong Jun Hidalgo. “Dimo la ammo, Loring, nagadu ti umap-apal kadakayo.”
Ha, dina la ammo no ania ti ap-apalanda!
Malagipko man ketdi ita, a pinadasna met ti mapan idiay New York a yan ti maysa a kabsatna. Isuna laeng ta saan a nakaruar iti interview idiay U.S. Embassy, idiay Manila.
Agsublisubli ti panunotko idi, iti kasasaadko iti Utah ken ti kasasaad ti pamiliak idiay Pinatubo. Ulitek manen, nga insingasingko ken ni Sinamar nga ilakona daydi lotemi idiay Amityville nga inlako ti gobierno kadagidi empleado ti University of the Philippines, idi addaak pay idiay UP Main Library. Adda daydi a lote iti bakras ti bantay ti Amityville ket matannawagan ti pakabuklan ti Montalban, a Rodriguez itan. Insingasingko nga itukonna iti daydi Brother Venturina. Malagipko laeng, adda simbaan ti LDS iti asideg ti balayda, ken isu ti Branch President; mabigbig nga agindeg iti daydi a lugar.
Diak ammo no nangal-alaak iti bengbeng ti rupak kadagidi a panawen, ta uray no awanakon idiay Upland, napanunotko pay la a rinengreng dagiti nasasayaat a miembro ti Upland 3rd Ward, babaen ni Brother Cary Leach. Impanamnamana a makaitedda iti $600 ken mabalin a dakdakkel pay.
Nakaawatak met iti surat a naggapu ken ni Brother Delfin, a nangisingasinganna nga umasideg ni Sinamar ken ni Sister Delfin nga adda pay la idi idiay Montalban sakbay ti idadanonda ken ni Lehi iti yan ni Brother Delfin idiay Crystal Care Center.
Iti maysa nga aldaw, dimmaw-as da Bart ken Venita idiay DI a nangipaimaanda kaniak iti $100. Nagyamanak ta adda innayonko iti renta ti apartment a $480. Nairana met nga aldaw ti panagsueldok iti $466.92. Isu nga idi mabayadak ti apartment, adda $586.92 a naidepositok. Idi agawidak, dimmagasak a naggroseria iti pateg ti $12.61.
Kuentado amin ti kuarta a rummuar-sumrek. No masapul nga agtrabahuak iti sobra nga oras, saan a mabalin a diak agtrabaho. Kas iti naminsan, 12 ket gudua nga oras a nagtrabahuak, manipud iti alas siete ti bigat agingga iti alas otso ti rabii.
Maysa a banag ti diak naliwayan: ti nakimisa, nga isu ti nangal-alaak iti pigsa ti bagi ken panunotko. No agawidak kalpasan ti misa, a kaduak idi ni Mercy, nakalaglag-an ti panagriknak iti bagik.
...Nga agibuat kadagiti imetko, ken agsapul iti trabaho; ken mangawat kadagiti rejection slip. Nasaok iti naminsan wenno naminduan sa, nga adu ti trabaho ditoy Utah. Ngem saan met a maikumbiene iti padasko.
Naimbag la ketdi ta adda latta dagiti agsangpet a tulong, nga uray payen no diak ibagbaga. Kas pagarigan idi Disiembre 10, 1996, a pannakaawatko iti dua a tseke nga aggatad iti $255 a naggapu kadagiti miembro ti Hunter 10th Ward, babaen ni Bart Wiscome.
Narigat no agdaldalikepkepak lattan nga agur-uray iti iduol dagiti tattao; ammok a saan nga agnanayon a paduduolanak lattan. Tunggal adda panawenko, diak nagliwat nga agsapul iti trabaho.
Nupay napateg amin a pagteng idi, daytoy sumaganad ti maysa a nakallalagip.
Inawagak da Herman ken Sadiri maipanggep iti pagplete da Sinamar.
Ni Sadiri ti nagpautang.
Maysa la idi ti manamnama a pangalaanmi iti pagbayadminto: ti separation pay ni kaingungot iti duapulo ket maysa a tawen a panangisurona.
Malagipko ita, wen, pasig a laglagip, a kadakami nga agkakabsat, da Herman ken Sadiri ti napagasatan a naaddaan iti dakdakkel a bolsa. Nasaokon, ni Herman, nga Imman ti awagko idi un-unana, nakastrek idiay Asian Development Bank idi malpasna iti Master of Library Science idiay Manuel L. Quezon University. Isu a nakapagbalay iti dakkel idiay Pasig.
Ni Sadiri?
Sekondaria laeng ti nalpasna. Namitlo a nageksamen iti College Admission Test ket namitlo met a natnag. Isu a saan a nakapagkolehio. Ngem nawido; isu ti immala iti daydi tatang.
Kas nasaokon, nangrugi a nagtrabaho iti pagaramidan iti piggy bank ni Dencio a kabsat ni Manang Namnama. Idi kuan, isun ti pinangiggem ni Dencio ta immakarda ngarud idiay Taguig ket saannan a maasikaso. Idi kuan, nakastrek ni Sadiri iti konstruksion a daytay curling, nga agabut sa daydiay. Agingga nga isun ti nagkontrata. Nakadkadanonda pay idiay Baguio nga agkonkontrata. Istoriana, a no sumarsarungkar iti jobsite, bilinenna dagiti trabahadorna a dida ibagbaga ti yanna no adda agsalsaludsod. Ammona ngamin ti ugali dagiti NPA nga agdawat iti ‘buis’. Naistoriana pay kaniak, a tapno makaala iti kontrata, masapul nga agpasuksok iti no sadino ti pagal-alaanda. Dakkel ti nagangganansiana iti panagkonkontratana.
Ngem naminsan met a nalugi. Masansan a mangal-ala iti subkontraktor no adda agsukot a kontratana. Saan a sinurot daydi subkontraktor ti ispisipikasion a nakasaad iti plano ket pinabaliwan ti akinkukua. Nagpukaw iti 10,000 a pisos ni Sadiri; dinan inikkan ti kontrata daydi nakalugianna.
Isu a nakapabangon iti dakkel a balayna idiay bantay ti San Mateo, Rizal.
Ngem saan a naala a dagus ni Sinamar ti kuarta ni Sadiri. Sa adda pay parikutko iti singsingiren ti Mountain Fuel, nga inawagak sakbay a napankami nakimisa ken ni Mercy.
Nakaawatak iti surat ni Manolo Naagas idi adda idiay Assir Desalination and Power Plant, Shuqaiq, Kingdom of Saudi Arabia. Wen, idiay ti immakaranna idi naggapu idiay ARAMCO.
Malagipko man la ngaruden a ni Manny ti kasingedan a gayyemko idi addakami idiay Dhahran Recreation Library, ta malaksid iti panagkakuartomi idiay Al Munirah High Rise, agpadakami pay a miembro ti LDS. Idi nakadanonak idiay Lynwood, California, inyunay-unayna a kontakek no adda napintas a maserkanna. Isu ti tao a nabayag a mangar-arapaap a makaumay iti America. Ad-addan ti apalna idi madamagna nga addaakon iti Utah. Idi kuan, nadamagko a nagawiden idiay Cabanatuan, Nueva Ecija. Nalipatak, impalagip ni kaingungot nga immay gayam ni Manny idiay Montalban idi.
Kalpasan ti nabayag bassit a panawen, nagungar ti komunikasionmi babaen ti Facebook ken Messenger. Naragsak a nangipadamag nga addan idiay Calgary, Ontario, Canada, a kaduana ti pamiliana; a naaksidente iti kotse a naglugananna ket dandani natay, isu nga adda lattan iti balay. Di pay napunas ti arapaapna a makaumay iti Utah ket ibagbagana ti essemna a makapasiar ditoy, nangruna idi nadamagna nga agipatpatarus ken agin-interpretak kadagiti mensahe dagiti General Authorities ti Simbaan. Idi kuan, ni laengen Merly a kaingungotna ti kakinkinnomustak, a mangibagbaga a “mabuti naman po siya” a di nalawag no kasanon ni Manny. Itay laeng nabiit, nadamagko a nagsublin ni Manny iti sidong ti Apo, idi Septiembre 13, 2023, a nairana a kasangay ni Merly a kaingungotna.
Mapawingwingiwingak no maamirisko ti kaadu ti mangar-arapaap nga umay ‘agpasaklot’ ken ni Angkol Sam!
Kasla saan a maab-abbatan ti agubbog a parabur! Nakaawatak iti $50 iti daydi Sister Neffsinger.
Immawagak idiay balay ngem ni Chichi ti nakasaritak—diak met malagipen no kasano nga adda telepono idiay balay! Napan kano ni Sinamar iti opisina ni Herman idiay ADB a pangalaanna iti kuarta nga ut-utangenna ken ni Sadiri. Intarapnosnan ti napan iti travel agency a pangbayadanna iti tiketda.
Kadagidi a panawen, nabuslon latta ti panagsangpet ti parabur ti Apo. Idi 18 ti Disiembre, iti ipapanmi ken ni Mercy iti Job Service, inikkannak daydi Sister Helen Witbeck iti $10, sa idi disinuebe ti mabilang, nakaawatak iti $650 ken Christmas card manipud iti pamilia ni Brother Cary Leach. Iti sumuno nga aldaw, naawatko ti sueldok a $489.32. a deretso a naideposito iti banko. Ha, agasem ti kaadu ti mangipatpateg kaniak, a maysa a nangisit ti sikona?
Gimmatangak iti dua a pantalon a sagtetres singkuenta ngem adda dies porsiento a diskuento isu a seis trenta la ti binayadak.
Indagasko nga indeposito ti iggemko a kuarta a $710.
Kadakami ken ni kaingungot, napateg ti Disiembre 22 ta isu ti anibersario ti maikadua a kallaysami. Malagipyo nga immuna a kinasarnakami daydi Mayor Arturo "Malutluto Maib-ibus" M. Padua iti opisinana idiay Sison, Pangasinan? Maikatlo ti Temple Sealing-mi idiay Manila Philippines Temple idi Abril 17, 1985. Ngem ti beinte dos ti Disiembre ti kanayon a panangselselebrarmi gapu ta daydi ti panagkallaysami iti simbaan nga Aglipayano.
Iti daydi nga aldaw, immawag ni Bart Wiscombe ket impakaammona nga umaynakami sukonen ken ni Mercy iti alas siete ti sumuno nga aldaw ta mapankami umatendar iti Single Adults a pangalaanmi iti sorpresa a sagut.
Saan met a nalipatan ni kaingungot (tukayenna ti riknak dayta a balikas) ti kimmablaaw iti alas nuebe beinte uno ti sardam.
Iti kabigatanna, gimmatangkami ken ni Mercy iti washing machine ken dryer idiay DI nga aggatad iti $317.50. Gimmatangkami pay iti pariok.
Saan pay a naggibus ti panagsangpet ti parabur. Nakaawatak iti $200 manipud iti dua nga agassawa a diak malagipen ti naganda nga anghel ti Dios!
Sabali pay ti $393 a naggapu kadagiti Single Adults ti Sandown Ward. Adda pay innayonda a lima pakete a ground beef.
Inawagannak daydi Nancy Smith, a nangipadamaganna nga adda bakante iti Marriot Library. Diak malagip no apay a diak natuloy idiay.
Umay latta ti awis ti kinamannuratko. Iti bisperas ti Paskua, gimmatangak iti IBM typewriter nga aggatad iti $2.50. ken automatic rice cooker a $29.99.
Napintas a damag ti impapaskua kaniak ni Herman a rumangrangrang met idin ti bituenna a maysa a mannurat nga Ilokano.
Inyalat ti daniwna nga "1896 Sa Pag-inog ng Daigdig sa 1996" ti P10,000.00 ken Certificate of Excellence in Rizaliana Poetry,
Malaksid iti dayta a daniwna, adda idin dandaniwna a nairaman kadagiti antolohia ti dandaniw dagiti Ilokano. Ken maysa kadagidi staff member ti Rimat Magasin.
Nagpanggep met idi ni Jose a sumrek iti lubong ti panagsuratan ngem maymaysa a daniw ti naipablaakna iti Bannawag.
Kunak no naggibusen ti panagsangpet ti parabur, ngem iti karabian ti Paskua, inawisdakami dagiti Wiscombe a nangsarabo iti Paskua iti pagtaenganda. Pinabalonandakami pay iti sangakaban a bagas ken sangasupot a mani!
Kas paset ti panagsaganami iti isasangpet da Sinamar, Chichi ken ni Jojo, inggatangak ida iti pagimengda.
Nagsardengak biit a nanglagip ket inladawak ti bagik a ‘nagasat nga agpalpalama!’ Adayoakon iti kadilian ti Timmippang, ngem malaglagipko pay laeng daydi rabii nga idadawatko iti sangapulo a pisos kadagidi dadakkelko a pagpletek a pumanaw. Ngem ania ti pakaidumaak ita kadagidi uulitegko a narimat latta dagiti matada no dumteng ti sardam a naatab ti kadilian ken naslag ti bulan? Naisemda, masango pay daydi Angkel Romeo a kurengrengen ti gitarana ket agduetoda iti daydi Angkel Poling nga agkanta. Sadanto agkatawa iti nasarangsang.
(ADDA TULOYNA)
