Lima a mabisbisin nga ubbing iti ospital ti Gaza City ti agngangabiten, ket awan ti maaramidan dagiti doktor a mangsalbar kadakuada ta naibusen dagiti kangrunaan a pangagas iti malnourishment a mabalin a mangispal kadakuada bayat ti pananglaplapped ti Israel iti pannakaipan ti taraon iti lugar. Saan met nga epektibo dagiti alternatibo. Nagsasaruno a natay dagiti maladaga ken ubbing iti las-ud ti uppat nga aldaw.
Umad-adu nga umad-adu dagiti ubbing nga agsagsagaba iti bisin iti Patient’s Friends Hospital, ti kangrunaan a sentro ti emerhensia para kadagiti malnourished nga ubbing iti akin-amianan a Gaza.
Iti daytoy a bulan, immadun ti matmatay gapu iti bisin a paspasaren ti nasurok a 2 a milion a Palestino iti Gaza, segun kadagiti aid workers ken health staff. Saan laeng nga ubbing--a kadawyan a kaaduan a nalaka a maapektaran--ti mabikbiktima ti pananglapped ti Israel sipud pay idi Marso, no di ket pati dagiti nataengan.
Iti napalabas a tallo a lawas, di kumurang nga 48 a tattao ti natay gapu kadagiti makagapu a mainaig iti malnutrision, agraman ti 28 a nataengan ken 20 nga ubbing, kinuna ti Gaza Health Ministry idi Huebes, Hulio 24. Immadu dayta manipud iti 10 nga ubbing a natay iti lima a napalabas a bulan ti 2025, segun iti ministry.
Damag nga adda OFW a nairaman iti uram iti Hong Kong, im-imbestigaren ti DFA
In-report met ti U.N ti umasping a bilang. Kinuna ti World Health Organization idi Mierkoles, Hulio 23, a nailistada ti 21 nga ubbing nga awan pay 5 ti tawenda a natay gapu kadagiti makagapu a mainaig iti malnutrision idi 2025. Kinuna ti UN humanitarian office nga OCHA, idi Huebes, a di kumurang a 13 nga ubbing ti natay ti nai-report idi Hulio, ket inaldaw nga umad-adu ti bilangda.
Kuna ti World Food Program ti U.N. a dandani 100,000 a babbai ken ubbing ti agkasapulan iti madagdagus a pannakaagas iti malnutrision. Kuna dagiti medical worker a naibusdan ti adu a kangrunaan a pangagas ken medisina.
Rinugian ti Israel ti nangipalubos laeng iti sagbabassit a suplay iti napalabas a dua a bulan, ken pinabasolna ti Hamas gapu iti panangsinga daytoy iti pannakaiwaras ti taraon. Ngem kinuna ti UN a ti Israel, a nanglimitar iti tulong sipud idi nangrugi ti gubat, ket simple laeng met koma a palubosanna a siwayawaya a sumrek dagiti suplay ti taraon.
Mapmapnon ti Patient’s Friends Hospital kadagiti nagannak a mangmangyeg kadagiti nararapis nga ubbing--200 agingga iti 300 a kaso iti inaldaw, kinuna ti maysa a medical worker ti aid organization a Medglobal.
Idi Mierkoles, nangipaidda dagiti staff kadagiti ubbing iti lamisaan tapno rukodenda ti sirkumperensia ti akinngato a takiagda--ti kabiitan a wagas tapno maammuan ti malnutrision. Iti pudot ti kalgaw, agdudupudop dagiti inna kadagiti dodoktor, agdawdawatda iti supplements. Agiikkis dagiti maladaga a nagiingpis dagiti ima ken sakada, idinto a ti dadduma, nakaiddada lattan a siuulimek.
Dagiti kakaruan a kaso, maipan iti agingga iti dua a lawas iti 10-katre a ward ti center, nga itoy a bulan ket addaanen iti agingga iti 19 nga ubbing iti maminsan. Gagangay a mataming laeng ditoy a ward dagiti ubbing nga awan pay 5 ti tawenda, ngem rinugiandan ti agadmitir iti agtawen iti 11 wenno 12 gapu iti kumarkaro a bisin kadagiti natataeng nga ubbing.
Uray dagiti staff, agbisinda met. Dua a nars ti nangipan iti IV drips iti bagbagida tapno adda pamigsada nga agtaming kadagiti pasiente. "Nabambannogkamin. Nataykamin ngem aglanglangakami la a sibibiag," kinuna ti maysa.
Nagsasaruno a pimmusay dagiti naagapad a lima nga ubbing idi napalabas a Huebes, Sabado ken Domingo.
Uppat kadakuada, nga agedad iti 4 a bulan agingga iti 2 a tawen, ti nagsagaba iti gastric arrest: kimbet ti buksitda. Awanen maipaay ti ospital nga umisu a suplay ti sustansia para kadakuada.
Ti maikalima--ti 4 1/2-anios a ni Siwar--ket addaan iti nakababbaba a lebel ti potassium. Nakapsut unay isu a dandani dina maigaraw ti bagina. Maib-ibusen ti agas para iti panagkurang ti potassium iti entero a Gaza. Addan ti center iti nababa laeng ti konsentrasionna a potassium drip. Saanen a nabaelan bagi ti ubing ket kalpasan ti tallo nga aldaw a kaaddana iti ICU, natay idi Sabado.
Iti Shati Refugee Camp iti siudad ti Gaza, inuksob ni Naima, ina ti 2-anios a ni Yazan Abu Ful, tapno ipakitana ti nakuttong a bagi ti anakna. Tumatadul dagiti tulang ti duri, gurong, aklo-aklo ti ubing. Kimbet ti patongna. Kasla mataltalimpungaw ti langa ti rupana.
Kinuna ni tatangna a Mahmoud, a nakaraprapis met, a sumagmamano a daras nga impanda iti ospital ti ubing. Ngem kuna laeng dagiti doktor a rumbeng a pakanenda ti ubing. "Imbagak kadagiti doktor, 'makitayo met a mismo, awan ti taraon,'" kinunana ni Mahmoud.
Insagana ni Naima, a masikog pay, ti kanenda: dua a tarong a ginatangda iti $9 ti naputputed ken naipaburek iti danum. In-inutenda ti sangakaldero a nakaangran ti tarong--a di pay makuna a pudno a sopas--tapno agpaut iti sumagmamano nga aldaw. Sumagmamano met kadagiti uppat nga in-inauna a kakabsat ni Yazan ti nararapis ken kasla naparkagan.
Umuna a biktimaen ti bisin dagiti nalaka a maapektaran, kuna dagiti eksperto: ubbing ken nataengan nga addaan iti an-annayen.
Idi Huebes, naipan dagiti bangkay ti nataengan a lalaki ken babai nga addaan kadagiti pagilasinan ti bisin iti Shifa Hospital iti Gaza City. Maysa ti nagsagaba iti diabetes, ti sabali ket addaan sakit iti puso, ngem ti agsagsagabada nakaro a kinakurang ti sustansia, gastric arrest, ken anemia gapu iti malnutrision.
Adu kadagiti nataengan a natay ti addaan iti sumagmamano a kita ti datin a kasasaad, kas iti diabetes wenno sakit iti puso wenno kidney, a kimmaro gapu iti malnutrision.
Naan-anay a ginuped ti Israel ti iseserrek ti taraon, agas, gasolina, ken dadduma pay a suplay iti Gaza iti 2 1⁄2 a bulan, nangrugi idi Marso, a kunana a panggepna a piliten ti Hamas a mangwayawaya kadagiti hostage. Bayat dayta a tiempo, naibus ti taraon para kadagiti grupo a tumultulong ken kadagiti pagtagilakuan, ket impakdaar dagiti eksperto nga agturong ti Gaza iti direkta a panagbisin.
Idi arinunos ti Mayo, pinalag-an bassit ti Israel ti pananglappedda. Manipud idin, pinalubosanna ti agarup 4,500 a trak para iti UN ken dadduma pay a grupo ti tulong nga agiwaras iti suplay a pakairamanan ti 2,500 a tonelada a taraon ti maladaga ken nangato ti calorie-na nga espesial a taraon para kadagiti ubbing, segun iti Israeli Foreign Ministry.
Dayta ket average a 69 a trak iti inaldaw, nga adayo a nababbaba ngem iti 500-600 a trak iti inaldaw nga ibagbaga ti UN a kasapulan. Saan a nakaiwaras ti UN iti kaaduan a tulong gapu ta alaen dagiti mabisin a tattao ken grupo ti kaaduan a suplay manipud kadagiti trak ti UN. Sinuportaran met ti Israel ti Gaza Humanitarian Foundation a nanglukat iti uppat a sentro a mangiwarwaras kadagiti kahon ti suplay ti taraon. Ginasut a Palestino ti napapatay a mangpadpadas a makadanon kadagiti lugar a yan ti taraon.
Idi Martes, Hulio 22, inlibak ni David Mencer, pannakangiwat ti opisina ti Prime Minister ti Israel, nga adda "bisin a pinartuat ti Israel" iti Gaza ken pinabasolna ti Hamas a nangpataud iti "aramid ti tao a panagkurang" gapu iti panagtakawda kadagiti trak ti tulong.
Inlibak met ti UN nga al-alaen ti Hamas ti adu a tulong. Kuna dagiti humanitarian worker a kasapulan laeng a palubosan ti Israel a siwayawaya a sumrek ti tulong, a kunada nga agsardeng ti panagtakaw no sumrek ti adu a dadakkel a suplay ti tulong. (ASSOCIATED PRESS)
