“SUMUROTKA idiay airport,” kinuna ni Lakay San Lucas ken ni Sito, “ta makaammokanton ken ni Sarah no makapanawkami.”
NOBELA: Apo Baboy Party-List (22)
“Pabulodannak ngarud iti kuartam, angkel, tapno adda met pagpasikatko ken ni Sarah. Siempre, no awisennak a mapan agmerienda weno mangan, siak ti agbayad. No met inkami ag-hotel, adda pagbayadko. Ken siakto metten ti mangiplete kenkuana inton agawidkami.”
“Umanay ti dua ribu?” kinuna ni Lakay San Lucas. “Agsalimetmetka no kuan, a.”
Nagkuenta ni Sito iti isipna. “Agkurang, a, angkel,” kinunana. “Mano ti pletemi a dua nga agawid? Ti pag-hotel-mi? Ti kanenmi? Ania ngarud ti pagpasikatko tapno maay-ayo kaniak?”
“Ti tallo ribu, di pay la umanay?” kinuna manen ti lakay a kasla makitintinnawaren iti baket a di pulos agkissay iti presio ti baboyna.
Nagkuenta manen ni Sito iti isipna. “Mabalbalinen, angkel,” kinuna.
“Umaymo ngarud alaenen tapno maidulinmo,” kinuna ni Lakay San Lucas.
Nagkuyog dagiti aguliteg a napan iti balay ti lakay.
Nagbatay ni Lakay San Lucas iti palangka tapno magaw-atna ti nabungon a kuarta iti sallabawan. Dita ti pagiduldulinanna iti kuarta a paggatgatangda iti baboy ta saan a magaw-at ni baketna. Ken di ammo ti baket dita.
Bimukra ti lakay ti lastiko a bedbed ti pagiwarnak a bungon ti kuarta. Nangbilang iti tallo ribu ket lima gasut a pisos. Inyawatna ken ni Sito.
“Barbareng no nagasat daytoy intedmo, angkel,” kinuna ni Sito a ni Sarah ti pampanunotenna. Nakaragragasak ta ninayonan ti lakay ti intedna a kuarta.
Naggarakgak ti lakay a nakasirok iti pampanunoten ti kaanakanna.
Nagawid ni Sito. Indulinna ti kuarta iti tukot ti bagna. Pinandaganna daytoy iti lupotna. Iruarnanto no duduadan ken Sarah. Adda met kuartana nga iduldulinna ket impisokna iti petakana. No maigasatanna ni Sarah, isun ti asawaenna. Ket no mayatto pay laeng ni Marieta, uray no asawaenna ida a dua. Uray ket kongresmanto metten. Uso metten ti adu ti dallingna kadagiti politiko.
“HANGGANG dito na lang po tayo,” kinuna ti drayber. Imparkingna ti taksina. “Puwedeng bitbitin ang mga bag ninyo hanggang sa gate.”
Nagbayad ni Manang Lucia idinto a dimsaagen dagiti kaduana. “Kitaenyo, amangan no adda mabatiyo,” impalagipna.
Simmurot da Sito ken Sarah agingga iti pagserkan. Saan idan a pinastrek dagiti guardia. “Mga pasahero lang po ang puwedeng pumasok,” kinunada. “Marami na’ng tao sa loob.”
“Sige, adda met nakemyon,” kinuna ni Manang Lucia. “Sika, Sito, bantayam dayta adim ta laklakayka. Agnaknakemkayo.”
“Agan-annadkayo iti dalanyo,” kinuna met ni Lakay San Lucas a nangilibas a nangkidmat iti kaanakanna.
Nagkinnaawatanda nga aguliteg.
Kinita ni Sito ni Sarah. Nagsabat dagiti matada iti balasang.
“Inton rabii ti awidmi,” kinuna ni Sito. “No mayat ni Sarah, agpasiarkami pay.” Ibagana koma nga agsublida iti hotel ngem dina intuloy ta amangan no saan a kayat ni Manang Lucia. Idi pay rabii a dimtengda ditoy ket naghotelda.
“Ala, ket kitaenyo no ania ti pagsayaatanyo,” kinuna manen ni Manang Lucia. Sa inrabakna: “Makipinnatayak, wen, no adda agpanggep a mangitaray iti balasangko.”
Nagkatawa ni Sito.
“Ne, Sarah, makaammokayon iti bagbagiyo,” kinuna pay ti balo sa naggunay a simrek.
Napakiet ni Sarah a nangkita ken ni Sito idi makastrek da Lakay San Lucas ken ti mamana iti lobby ti Centennial Airport. “Pagpasiaranta ngarud, manong?” dinamagna.
“Kaniak la a maysa, kayatko ti agsubli idiay hotel tapno aginanata,” kinuna ni Sito. “Diak nakaturog idi rabii. Alimbasagennak. Amangan no adda mangpampanunot kaniak.”
“Siguro, ti nobiam,” inkatawa ti balasang.
Inngato ni Sito ti kanawan nga imana. “Awan nobiak. Sikanto laeng no kayatnak,” kinunana. “Ngem kuna ni Mama Lucia nga isagutnakanto kano kaniak.”
“Saona dayta?” Kurang la ta agpangkis ti balasang a nangmulagat ken ni Sito.
“Damagemto. No makastrekka iti simrekanda, inka damagen itan.” Nagserioso ti baro, uray parbona laeng ti saona.
Nagturongda iti nangisardengan itay kadakuada ti taksi.
“Inta idiay Cubao. Ag-hotel-ta idiay,” kinuna ni Sito.
Minulagatan ni Sarah ti baro. “Kunam met la no sigsiguron,” kinunana. “Amangan no awan ti pagpletem nga agawid?”
“Tagtagibassitennak met la unayen, sweetheart, gapu laengen ta aggatgatangak laeng iti baboy? No kongresmanakton, pasab-okankanto iti minilion a kuarta.”
Nagtaksida. Mabalin met nga agluganda iti bus ket agdissaagdanto iti Taft Avenue ngem kayat ni Sito ti agpasikat iti balasang. Imbes a Baclaran, Taft ti imbaga ni Sito a papananda. Idiay ti naglugananda idi ken ulitegna idi nagpasiarda. Agpa-Monumento ti LRT. Idiay MRT nga agluganda ta isu ti agpa-Cubao.
Atiddog ti pila ti tren nga agpa-Cubao ngem nakipilada latta.
“Kasla malawlawta metten ti Metro Manila,” inkatawa ni Sito a nangpaludip iti balasang. Impennekna a binuya dagiti narumpi a bibig daytoy nga awan ti lipistikna.
Adu nga estasion ti nagsarsardengan ti tren sakbay a nakadanonda iti Araneta-Cubao Station. Dimsaagda dita.
“Mangaldawta dita Farmer’s Plaza,” kinuna ni Sito ket immunan a nagturong iti Jollibee. Simmurot ti balasang.
Itay pay a palpaliiwen ni Sito ni Sarah. Nakataltallugod a sumursurot kadagiti ibagana nga aramidenda. Tagtagiurayenna ti panagkedked daytoy ngem dina nauray. No makisina daytoy iti papanan, saan la ketdi a mayaw-awan. Amangan no ad-adu pay ti ammo ti balasang ditoy ngem isuna ta nagbasa iti Manila. Ket mabalin daytoy ti agsolsolo nga agawid.
“Ania ti kayatmo, chicken joy?” dinamag ni Sito ken ni Sarah.
Nagtung-ed ti balasang. “Two-piece. Ken dua a peach mango pie ken Coke float. At saka, malaki ang drinks… pineapple.”
Nagadu met a makannan, nakuna ni Sito iti unegna idi agturong iti counter. Ngem napaisem idi maamirisna a kayat ti balasang ti agpapigsa. Agragrag-o ti pusona ta nakaam-amo ti balasang kenkuana. Mayat! kunkunana iti isipna.
“Adda hotel dita bangir ti kalsada,” kinuna ni Sito idi mangmangandan.
Minulagatan ni Sarah ti baro. “Ammok ti pampanunotem,” kinunana.
Idi saanen nga agtagtagari ni Sarah, saan metten a nagun-uni ni Sito, ta amangan no mapaay pay iti pampanunotenna. Binuybuyana laengen ti pampannangan ti balasang a di met nangibus iti adu nga inorderna.
Nagsarsaritada pay uray idi nalpasdan a nangan.
“Ania ti nalpasmo nga adal?” pagam-ammuan ta dinamag ni Sarah.
Saan a nakatagari ni Sito ngem nagandar ti panunotna. Susuoten ngata ni Sarah no maikari wenno saan? Ipudnona ngata a hayskul laeng ti nalpasna?
“Ammom ngamin, napanglawkami,” kinunana. “Mangngalap ni tatangko. Idi aghayskulak, innak agkalap iti rabii, sa mapanak agbasa iti aldaw. Idi makaturpsak iti hayskul, insursurotnak metten ni ulitegko a mapan aggatang iti baboy.”
“High school graduate-ka ngarud,” kinuna ni Sarah. “Ania ngarud ti ammom no kongresmankanton? Nangatngato pay ti adal dagiti dianitor.”
Naparupanget ni Sito. Insulto? “Nabaknangak iti padas,” inyaturna. “Adu ti ammok maipapan iti biag. Kabaelak ti makidinniskutir iti ania man a banag. Saan a maadal iti uneg ti klase dagiti maadal iti ruar. Iti Kongreso, saan met ngata a pagsasaritaan dagiti asignatura iti klase no di ket dagiti maaramid a linteg. Ni Attorney Palpalpallatoc ti para aramidto iti gakat. Pagsasaritaanminto met no kua…”
Saanen a nagtagari ni Sarah.
Napukaw metten ti agal-alikuno a gagar itay iti pus-ong ni Sito. Napukawen ti ganasna. Urayenna laengen nga agawis ti balasang. No sadino ti kayatna a papananda, sumurot lattan.
Nabayagdan a nalpas a nangan ket kita a kita dagiti serbidor kadakuada ta awan ti paglamisaanan dagiti adu a mangan.
Immasideg ti maysa a para kalungkong iti yanda. Nakaiggem daytoy iti tray ken pagpunas.
“Tapos na po ba kayo, sir, mam?” dinamag daytoy.
Tinung-edan ni Sarah ni Sito. Timmakderda.
“Papananta ita?” dinamag ni Sarah idi addadan iti lobby ti Farmer’s Plaza. “Ania, mapantan iti estasion ti bus?”
“Tapno mapanta agtugtugaw idiay agingga no sardam?” insungbat ni Sito. “Dita met mapan aginana, aya, dita hotel?”
“Sadino? Umunakan ta sika ti makaammo.”
Napaisem ni Sito iti bangbangir. Ngem inlingedna dayta ken ni Sarah.
Nagturongda iti agdan a bumallasiw iti overpass. Simmaruno met ti balasang,
Nadlaw ni Sito a nagpaudi ni Sarah. Ngem inurayna daytoy idi dumteng iti sango ti entrance ti hotel. Simrekda. Nagtarus ni Sito iti counter idinto a naglinged ti balasang kadagiti cubicle a pagurayan dagiti ag-hotel nga awan pay ti nakasagana a kuartoda.
Idi makabayad ni Sito ken maalana ti tulbek, tinung-edanna ni Sarah. Nagturongda iti elebeytor. Third floor ti yan ti kuartoda.
Awan tagtagarida a simrek iti kuarto. Idi magangtan dagiti silaw, sinango ni Sito ti TV. Kinitana ti channel. Intalmetalmegna. Nagsukatsukat met ti channel. Pagam-ammuan, addaytan ti sapsapulenna.
Sinuktona ti sapatosna, ken inuyosna ti pantalonna. Innalana ti hanger iti dididng ket inyusongna iti daytoy ti badona sa insab-itna met laeng iti diding. Sakbay a simrek iti banio, tinaliawna ni Sarah a nakatugaw a nakadumog iti iking ti katre. Idi rummuar, adda pay laeng ni Sarah iti yanna itay sumrek iti banio. Di pay nagbaliw ti pustorana, malaksid nga ita, addan nagapsay a buok ni Sarah iti rupana.
Matmaturog? naisip ni Sito.
Nagidda. Nangipatakder iti pungan tapno ngumato ti ulona.
“Dika met agidda tapno makainanaka a kunam?” kinunana iti balasang.
Saan a simmungbat ni Sarah, wenno nagkir-in la koma.
“Siguro, makaturogkan. Makaturogka met gayam a situtugaw,” inrabak ni Sito. “Dika agbuya iti TV? Napintas ti mabuya. Dimo mabuya iti telebision idiay balayyo, ken uray pay iti sine. Ditoy laeng ti pakabuyaam.”
Saan latta a nagtagtagari ni Sarah. Idi agangay, ginuyodna ti ules nga inyarpaw ni Sito iti bagina. Impulipolna ti ules iti bagina sa nagidda a nangtallikud iti baro.
Nagkatawa ni Sito. Kayatna a suronen ti balasang.
“Agassawatanto met laeng,” inyangawna.
“’Sin’ ti agkuna?” Uray la natiritir ti tengnged ti balasang a nangkita iti baro.
“Ni mamangta!”
Inwaradiwad ni Sito ti takiagna tapno gaw-atenna ti balasang.
“Dika man! Maturogka ketdin!” kinuna ni Sarah.
“Sarah… ay-ayatenka. Ikasarka iti ania man nga oras a kayatmo. Uray itan!”
“Sige, inka mangayaben iti padi!”
“Awan ti ammok a simbaan ditoy. Adda nakitak idi nga agnotnotario ken mangkaskasar nga abogado dita bangketa. Kayatmo ta innak ayaban ta kasarennata ditoy?” kinuna ni Sito.
“Padi ti kayatko,” insungbat ni Sarah.
“No idiay simbaan, inta pay agparehistro. Yiskediulta pay. Ken yawagda iti misa iti no mano a Domingo,” kinuna ni Sito.
“No awan, di awan ti kasar nga ibagbagam,” impabaribar ti sao ti balasang. “No kayatnak nga asawaen, umaykayto dumanon no sumangpet ni mama nga aggapu idiay Hawaii. Isaganam metten ti kuarta nga isab-ongmo. Nagpasusuan sa ti awagda iti dayta. Ta pinasusonak kano ni mama idi bassitak.”
Nakudkod ni Sito ti ulona. Nagadu ket ammonan, nakunana iti isipna. ‘Sino ngata ti nakaam-ammuan ti balasang kadagita? Aramidennan sa laengen ti kalalainganna. Saan met ngata nga idarum ti balasang no nalpasen ti amin. Siempre, maibabainto met laeng no agdarum. Irasonnanto met a nayat ti balasang a nag-hotel-da. Nalawag ngarud nga ammo daytoy ti aramidenda.
Dimmemden ni Sito ken ni Sarah. Nadlaw sa ti balasang ta inikkatna ti punganna sa impabaribarna iti nagbaetanda.
“No trespassing!” kinuna ti balasang, a pulos a di immisem. “Di mabalin a layawem ti pungan. Idarumka no kuan!”
(Maituloyto)
