(TULOYNA)
MAYSA A NAKADAGDAGAN ti yaakar ti pamilia daydi tatang ti naidaras a panagsimpa da Muray ken ni David Anderton. Diborsiado ni David, ken agarup kagudua ti tawenna ti tawen ni Muray. Ken adda dua nga annakna. Ken Puraw! Diak idi kayat a tagtagibabaen dagiti Puraw dagiti Filipino, nangruna kadagiti Ilokano. Natangken ti sippit ni Ilokano; saan a nalaka a maikuspil.
Nangato ketdi ti saad ni David idiay Southwest Airlines, nga isu pay la ti yanna agpapan ita. Agtartrabaho idi ni Muray iti maysa a pagtagilakuan idiay Salt Lake International Airport a nagsarakanda sakbay nga immakar idiay Beehive Clothing nga isu pay la ti yanna ita.
Peter La. Julian, 87, mannurat ti Bannawag, pimmusay
Simmampitawak idi, kas kalakayan kadakami nga agkakabsat—uray pay ti agsumbangir a pamiliami, iti mother side ken father side.
Daydi pannakibiangko, nagbalin a puon ti bassit a nagpingkian ti saritaanmi ken ni Muray. Daydi tatang, saan lattan piman a simmamsampitaw. Malaksid a di makaawat iti Ingles, pulos a di nakaang-angot iti ridaw ti pagadalan. Pamrayanna lattan ti agul-ulimek no dagiti annakna ti agsao. Kasla koma kaniak idi imbagak ti panagpa-Manilak. Pulos a didak tinubngar dagidi tatang ken nanang.
Ngem dina kayat a sawen a dimi impirpirit daydi tatang. Bigbigbigek agpapan ita ti naanus a panangisakadna iti pamiliana iti laksid ti sangkatipping a rimer, a nasaokon...
Diak malagip no kasano a nagkasar da Muray ken David. Iti simbaan a nakaikappenganmi, saan a mabalin nga agdenna ti lalaki ken ti babai nga awan ti bendision ti Bishop.
Sakbay a nagkasarda, adda gayam idin sirsirigen ni David a gatangenna a balay iti asideg met la ti Yorkshire.
Saandan a nagbayag sada immakar. Saan idin a makasasao daydi tatang. ‘Tay kunakon, sumursurot lattan iti kayat dagiti tallo; ni Nang Norma, makasao met bassit ngem kas iti daydi tatang, “Kitaenyo latta ngaruden, a, ti pagsayaatantayo, annakko,” kunana lattan no dina maipaplilit ti adda iti panunotna.
Ti diak malagip no kasano ti isusurot da Brother Delfin kada Muray iti ginatangda a balay. Ti la ammok, nagkasurotan daydi Sister Delfin ken ni Nang Norma—nasayaat ti panagtunosda idi addada pay idiay Yorkshire; kasla dida nalaglagip ti naunsiami a kinnaawatan da Lehi ken Mildred.
Nakastrek ni Mildred iti University of Utah ket idiay a nagleppas. Nakastrek iti nasayaat a trabaho kalpasanna ket nagtugmok ti dalanda ken ni Cory Chivers, nga idi agangay, na-seal-da idiay Bountiful Utah Temple. Ti kallaysa iti templo, agtultuloy iti sabali a biag, saan la a ‘til death do as part.
Nagyan dagiti Delfin iti basement ti balay da David ken Muray iti Market Street. Ngem adda dakkel a parikutda. Ammom, paborito dagiti Filipino ti agsida iti prito a tuyo wenno daing.
Naminsasn, nagprito kano daydi Sister Delfin iti tuyo. Daydi met la Sister Delfin ti nakasarita ken ni Samar. Simaray-ob iti ngato ket nagbangbang-es kano ni David.
“What’s up, honey?” dinamag ni Muray.
Nagdardaras ni Nang Norma nga immulog idi mailawlawag ti problema ni David.
“Wadsapani?” ingngiwatna kano ken ni Sister Delfin. Nangato a singsinggit ti panagsasaona ngem dina kayat a sawen a nakarit.
Saan a nagbayag ni Lehi idiay BD. Nakastrek idiay Skywest a flight attendant. Ti la adda a nagtaytayabanna. Di nagbayag, naital-o a manedger.
Masansan idi nga adu ti gagayyem da Chichi a single adults nga umar-arog idiay Yorkshire, kas idi addada pay idiay Montaña, idiay Montalban. Mairaman da Herman Buenavista, Rosalie Mosuela a Pinoy; Sara Atterton ken Jamie nga agpada nga Amerikana, Teresa Jiquez a Mehikana, ken dadduma pay.
Idi damo, nagkinnaawatan da Herman ken ni Jamie. Ngem idi nagkita da Lehi ken Jamie, nagbaliw ti turong ti agus.
Naaddaan da Lehi ken Jamie iti dua nga annak a babbai. Pagpiaanna, nakasarak ni Herman iti maysa met la a Pinay, a nars pay, ket isu ti nagbalin a kasimpungalanna; nag-adopt-da iti tallo nga agkakabsat idiay Filipinas ket dadakkelda itan, nakalpasda payen iti kursoda.
Nagasat da Lehi ta nagasatanda ken ni Jamie ti foreclosed a balay ditoy met laeng West Valley. Isuda ti kangatuan iti tawar, isu nga isuda ti nakagatang iti balay. $90,000 ti nagkidaran ti balay, a no saan a foreclosed, umabot iti nasurok a dos sientos mil.
Isu a pimmanawda iti balay da David ken Muray—awanen ti maang-angot ni David a nabanglo a tuyo!
Idi maisangpet ni Mercy ni Jun iti Utah, ket nakastrekda iti nasayaat a trabaho—immuna a nagtrabaho met ni Mercy idiay Salt Lake International Airport.
Gapu ta nalpas ni Jun iti kinamekaniko, saan a narigatan a nakastrek iti trabaho. Idi kuan nakastrek idiay Beehive Clothing a paktoria ti Simbaan iti Temple Garment—nagkatrabahuanda ken ni Muray. Isu ti para tarimaan kadagiti agdadael a makina. Idiay pay la ti yanda a dua ken ni Muray agpapan ita.
Adu ti trabaho a nagakar-akaran ni Mercy agingga nga immawatda iti maysa a kompania iti daitenda nga uniporme. Uppaten ti annakda.
Dua met ti annak da Muray ken David.
Sakbay a ngimmina a di nangin-ines ti presio dagiti kabangbangon a balbalay ditoy West Valley City, agpada da Mercy ken Muray a nakaala iti saggaysada a balay gapu ta nasayaat ti tegged da David ken Jun.
Dida nagtultulagan, ngem agkaarrubada! Kalsada laeng ti nagbaetanda.
Adda mabalbalin ti Puraw a nakaikamanganna ni Mildred. Ngem adayoda ti South Jordan yanda. Dakkel a balay ti inregalo kadakuada dagiti katuganganna. Sa nasayaat met ti teggedda nga agassawa; isuna laeng ta maymaysa ti anakda—adda kano problema ni Mildred.
Aktiboda amin iti Simbaan. Naragsakkami iti panawen ti Paskua ta di masaaw ti Christmas and Family Reunion ti pamilia.
KAYATKO A SUBLIAN ti maysa a lagip sakbay a simmurot dagiti Delfin iti maikadua a pamilia daydi tatang. Napateg daytoy ta dandani gimmubang ti immuna a balay a napondarko iti Yorkshire.
Napasamak iti maysa a nagasat nga aldaw a kaawanko. SIimmangpetak nga awan ti koriente iti intero a balay.
Bimtak ti circuit breaker iti basement.
Iti panagluto ni Brother Delfin iti pangaldawna iti microwave oven, kaserola ti inusarna a naglutuan. Imbagbagak a di mabalin iti microwave dagiti kasdiay a paglutuan. Agpungtotak koma ngem tineppelak ti riknak, ta di met nagun-unin.
Kapilitan a timmartarayak a napan gimmatang iti pangtarimaanko dita Home Depot. Pinabulodandak pay iti barreta a pangwalawalko iti pangipasukak iti landok nga imbagada a pangikonektarak iti waya ti ginatangko a converter. Naimbag ta diak pay nalipatan ti nasursurok iti daydi Luminar Plumbing and Electrical Services daydi Angkel Narcing idiay Evangelista. No maipanggep iti panagkomponi iti plumbing ken electrical, ditoy balay, diak masapul ti agbayad iti umay mangtarimaan.
Ngem imbagada a masapul nga ipakaammok idiay City Hall ta paglintegan kano dayta ti Estado ti Utah. Saan a mabalin nga agtarimaan ti awan lisensiana nga electrician. Kasuandaka kano. Nagtungpalak met, a, uray ammok nga umno ti inaramidko.
Ngem immuna a tinarimaanko sakbay nga inyawagko. Agduadua idi damo daydi immay nangkita. Ngem kinunana met laeng idi malpasna a bidingbidingen ti koneksikon: “Okay, you’re safe.”
“Adda latta bentahe ti adu ti padasna, baket,” kinunak ken ni Samar.
Saankon a sinidsidir ni Brother Delfin. Diak imbagbagan no mano ti nagastok. Ken diak imparpariknan ti bannogko. Impagpagapuk iti kinasingedmi.
Sakbay a simrek ni Samar idiay Parker Hannifin Corporation, simrek pay iti daydi maysa a planta ti computer idiay pangadaywen a batog ti Beehive Clothing iti laud ti kalsada.
Dakkel ti sueldoda, sa no agobertaimda, triple ti bayadda!
Kaduana idi ni Rosalie Mosuela, nga isu ti mangidagdagas no agawidda iti alas tres ti parbangon. Asideg ti Yorkshire iti sigud a balayda idiay 3600 West.
Naminsan, indissaag lattan ni Rosalie iti sango ti balay. Nag-door bell kano ni Samar ngem pulos nga awan ti nakariing kadakami! Piman, agsapan idi malukatanmi nga agkukkukot iti sango ti ridaw. Diak mailadawan ti sakit ti nakemna kadakami. Naimbag ta agar-arbis la idi, saan nga agis-isno a kas iti naminsan a panangsukonko kenkuana iti maysa a ngalay ti Abril. Pagattumeng ti isno. Daan a puraw a Lumina Chevy Van ti luganmi idi ket agkuyaskuyas pay ti pilidna iti kalsada. No malagipko ita, babbabalawek ti bagik no apay a diak nakariing. Kaasi met ni Samar.
Saan a nagbayag daydi a planta ti computer—nalipatakon ti naganna. Napalaluanda ti nagsab-ok iti kuarta!
Pagsayaatanna, saan a nabayag a nabakante ni Samar. Gapu iti padasna idiay BD, nakastrek a dagus nga assembler iti Parker Hannifin; asideg ta iti la 2220 South 3600 West.
Nagaplayak met dita Parker; namindua pay. Namindua met a nairuarko ti written exam. Machine operator koma ti puestok. Siak ti mangiggem iti flat a nagtimbukel nga agarup gudua ti sangagpa ti pagrikusanna. Awan ti parikut kaniak ti aramidek. Saan met a panangipangas, ngem nalakaak a makasursuro iti ania man a trabaho.
Ngem ti oras ti dimi nagkatunosan iti daydi kasarsaritak. Kayatna a mangrugiak iti alas tres ti malem; second shift. Saan a mabalin ta alas singko ti ruarko iti Distribution Center.
Sayang, ngem diak tinallikudan ti obligasionko idiay DC. Inyan-andingayko lattan iti bagik, nga ‘agserserbiak’ iti Simbaan.
Pagpiaanna met ketdi, ta nagbakante idiay International Shipping Department ti Distribution Center. Siak ti napili kadagiti tallo a nagaplikar.
Nalaglag-an ti trabahok iti baro a puestok. Adda iti maikadua a kadsaaran ti Internatilnal Shipping ti yan ti grupomi nga innem. Saggaysakami iti computer a pangkitaanmi kadagiti order ti nadumaduma a pagilian. Siak ti nakaipaimaan ti Southeast Asia, kas iti Filipinas, Tonga, American Samoa, Taiwan, ken dadduma pay. I-print-ko dagiti order sakonto papirmaan iti supervisor.
Sabali ti akin-iggem iti South America, Mexico, Europe, ken dadduma pay.
Tallo dagiti naibatang nga agurnos kadagiti nakakahon nga order nga itinnag ti conveyor a naggapu iti order processing iti bodega. Alaenda iti daydi Tanner a 'bisor dagiti dokumento a pinirmaanna. Pagkaykaysaenda iti maysa a paleta dagiti mapan iti maymaysa a disso. Ilasinda dagiti mapan iti no sadino a pagilian. Kasta met kadagiti agpaay iti FedEx, USPS, DHL, ken UPS. Urayenda dagiti dokumento nga aggapu kadakami iti ngato sakbay nga ibunagda dagiti paleta babaen ti pallet jack ken/wenno forklift depende iti kaadu ti order, iti batog ti ridaw a pagurayan dagiti trak a naisangrat a parabunag.
Pagammuan, naklaatkami idi adda riribuk iti dock area. Nagriri daydi Samoan ken daydi Puraw nga agpada a return missionary.
Purked daydi Samoan; kawayan daydi Puraw, ad-adu ti ngawngawna ngem ti trabahona. Nagaget daydi Samoan.
Napunnuan ngatan daydi Samoan, pinanalteekna ti timed daydi Puraw. Kasla napadata a pilat daydi Puraw. Timmarayen a rimmuar daydi Samoan, saanen a nagsubsubli.
No awanen ti pakamakam nga order a masapul nga idarasko, nanam-ayakon. I-check-ko laengen iti computer dagiti mabalin nga aramiden para iti sumaruno a shipment.
Ania payen, nawayan ti panunotko nga agalimpayang iti no sadino. Ket umad-adu idi ti kayatko nga isurat. Diak maliklikan ti agsurat para iti Bannawag; ken iti Philippines Inquirer ni Dr. Aurelio “Ariel” S. Agcaoili idi adda idiay California—linuktanna ti "Dateline: Utah" a linawas a rimmuar. Dakami ken ni Samar ti nangiggem iti daydi a kolum sakbay nga immakar ni Ariel idiay Hawaii, idi innalada idiay University of Hawaii in Manoa. Iramanko ditoy amangan no malipatakton, nga isu ti makunak a namaglatak iti lengguahe nga Ilokano idiay Hawaii. Nalukatan ti kurso nga Ilokano idiay, ken nangbukel iti Nakem Conferences—Hawaii, California, Canada, Philippines... Idiay pay ti nakayam-ammuan daydi TMI Global a kasinnarakuy ti GUMIL Filipinas, nga inlungalong daydi Terry Tugade nga am-ammo iti naganna a T. Gabriel Tugade gapu iti nobelana a "Puraw a Balitok" a rimmuar iti Bannawag. Dakami laeng ti makaammo a nagtaud kaniak ti paulo ti timpuyog idi indawat daydi Terry no ania ti ipaulomi. Nagsanga idiay Filipinas ket binukel ni Franklin Macugay ti TMIF, nga isu laengen ti sibibiag ita—intugtugot daydi Terry iti tanem ti TMI Global gapu ta diak inannugot ti panangipaimana kaniak.
No saan a gapu iti daydi Terry ken ni Ariel, adayo koma a nadapdap-awak ti Hawaii; namindua, a kaduakon ni Samar iti daydi maikadua. Idiay met ti nagkikitaanmi kadagidi kakaduak idiay Coromina. Daydi Terry, ken da Prescillano N. Bermudez, Peter La. Julian, ken Constante Al. Domingo. Adu dagidi gagayyem a nakitami idiay, kas ken ni Manang Pacing Saludes.
Sakbay a rikpak ti lubongko iti International Shipping, nagparang iti lagipko daydi Linda a Puraw a nalipatakon ti apeliedona. Masansan nga agranranakami iti mess hall iti pangaldaw. No pabalonannak ni Samar, pekpekenna ti dua ligason a plastik a pagbalonan.
Idi damo, nasayaat latta ti patpatanganmi iti daydi Linda. Mayat pay ti kakatawaanmi no dadduma. Naputed ti katawak iti maysa nga aldaw.
“I wonder how you guys eat a lot,” pinakuyoganna iti nalag-an a katawa.
Diak nakasungbat a dagus. Sipsiputanna gayam ti panagipapelko ken panagarub-obko iti Coke Zero.
“That’s the reason why Filipinos are strong and sturdy... and productive,” kinunak idi maalak ti riknak. “You seldom see a Filipino family with less than 3 kids... Kidding aside, that shows how my wife shows her love...”
Adda napateg nga isilpok.
Saan a nababbaba ngem maysa a lata ti soda ti balonko iti maysa nga aldaw.
Daydi ti malagipko ita a kimmaruan ti diabetes-ko. Zero sugar met daytoy, kunkunak idi. Mangisarsarak dagita sodsoda!
Malagipko pay daydi awarding-mi ken ni Samar iti American Citizenship-mi. Idi agreportak iti kabigatanna, nasdaawak ta kasta unay metten ti dekorasion ti opisina iti trabaho.
Nabainanak ket impagarupko nga aramid ni Chichi nga agtartrabao idi iti shipping department. Sabali iti international shipping. Buybuyaendak dagiti kakaduak a nangrabnot kadagiti dekorasion. Awan timtimekda.
Idi dinamagko ken ni Chichi, saan kano nga isu ti napan nagdekorasion.
Ti babainko, kadagidi kakaduak.
No malagipko ita, mapadiwigak pay laeng iti bainko.
Saan metten a nagbayag sakbay a pimmusay daydi tatang. Nakapsut idin yawidda idiay Santa Maria, Ilocos Sur nga isu ti nagpakadaanna.
Pinalubosandak a nagbakasion.
Sakbay a naitabon, nangtedak iti elehia, a nanglagipak kadagiti amin a nagpaspasaranna, amin dagiti naimbag nga inar-aramidna. Uray pay ti panagserbina iti pagilian kas maysa kadagidi beterano ti maikadua a gubat ti sangalubongan. Diak sinagsagid ti ‘biddut’ a naaramidna. Malagipko la ita ti paset ti dung-awna idi massayag daydi nanang: “Apay a pinanawannak, inada... ania la unay ti nakabasolak kenka?” Am-amirisek kadagidi a kanito ti tuok a sagabaenna. Agasem, awan sa pay ti lima ni Jose idi pumusay daydi nanang ket uppat dagidi adda pay la iti poderna a kakabsatmi, a yabagana. Nagrigaten!
Iti daydi kanito a pannangtedko iti elehiak, impeksak ti naimpusuan a pammakawanko iti imbagak a ‘bassit’ a naaramidna.
Daydi tatang, maysa kadagiti nakaaramid iti babak, a maysa kadagiti adu a biktima dagiti pasamak—a di naigagara?
Siak pay ti nangbendision iti tanemna.
Asino ti makaawat?
Awan timtimek dagiti kakabsatko.
Ket daydi nanang?
Babassitda pay idi da Sadie ken Jose ket agduaduaak no nariknada ti kinaimbagna nga ina.
Awan ngatan ti nasasaem ngem iti agpasina!
ADDA IDI DAYDI panagbaliw ti customer mailing regulation. Naigiddan ti panagsukat ti manedier ti Interantional Shipping Department. Naistrikto ti baro a manedier. Masapul a lisensiado amin dagiti agiggem kadagiti maiparit a banag. Kayatna a sawen, dakami amin iti International Shipping, masapul a lisensiado ta no dadduma adda dagiti di maliklikan nga ikoreo, kas kadagitoy: nail polisher, beverages, currosive, flammable, poisonous, cigarette lighter, liquid-cell batteries... ken no ania payen dita. Kanayon a mapigketan iti label a PROHIBITED dagiti karton a naglaon kadagiti nasao a banag. ASAP ti pannakaipatungpal ti eksamen.
Ti imasna, dudua ti manual a pagsisinnublatan dagiti staff. Pulos a diak nakasublat. Dumdumngegak lattan iti diskusion. Kasano a matandaanak dagiti termino? Idi madanon ti eksamen, siempre, ania ti maisungbatko?
Diak unay pinampanunot. Adda iti panunotko a total manmano met nga adda kakasdi a koreo, agpatulongakton ken ni Ric Crowther, ti Puraw a nasinged kaniak.
Idi kuan, nadamagko nga agaw-awat iti part timer ti Deseret Bookstore nga asideg iti Church Distribution Center. Mabalin a pagpagnaen no kas pagarigan.
Naawatak. Rummuarak iti alas singko iti International Shipping. Sumrekak iti alas sais iti Deseret Book.
Sakbay daydi, imbaga kaniak daydi nasayaat a Mehikano a kaduami, nga aglusulosen iti yanmi. Adda kano akaranna a nasaysayaat. Uray daydi Tanner nga ubing pay a 'bisormi, a kasla adda puraw a pilkat ti buok iti mugingna, immakar iti WalMart a nagbalinanna a manager.
Saan a nagbayag, dimteng ti panawen a diak pulos ninamnama.
Iti daydi nagasat a Biernes, nakaawatak iti abiso manipud iti baro a 'bisor.
“This is your last day... you are told to report at the Mail Operation.”
“What? Why?”
Awan ti nalawag a sungbat. Iti panunotko, pinabasolko daydi Monica. Wenno ti baro a manedier.
Insuratko daydi a pasamak iti kolumko iti Dateline: Utah. Natangkenen ti sippitko idi ta ammok a didakon bastabasta kugtakugtaran ta maysaakon a ‘kayumanggi nga Amerikano!’ Inikkak pay ti kopia daydi manadier ken daydi ‘bisor.
(Maituloyto)
Napalabas a paset: 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 33 | 34 |
